The Memory of Baptism in the Introductory Rites of the Holy Mass

Abstrakt

Wspomnienie chrztu w obrzędach wstępnych Mszy świętej

Pokropienie wodą jako znak przymierza i oczyszczenia sięga korzeniami do Starego Testamentu. Chociaż chrześcijanie akceptowali biblijną symbolikę wody, to pokropienie nią w liturgii napotykało na opory. W starożytności wynikały one z podobieństwa do rytów pogańskich, w średniowieczu i okresie reformacji – z niebezpieczeństwa traktowania tego obrzędu w liturgii jako powtórzenia chrztu. Ryt pokropienia początkowo nie miał związku z liturgią Mszy św., później miał miejsce jako poprzedzający Mszę św. obrzęd (aspersja) o charakterze oczyszczającym i pokutnym. Rozwój obrzędów wstępnych we Mszy św. doprowadził do ukształtowania się wśród nich aktu pokuty, który w mszale potrydenckim przybrał postać spowiedzi powszechnej. Posoborowy Mszał Pawła VI włączył aspersję do obrzędów wstępnych Mszy św., przewidując możliwość zastąpienia aktu pokuty w niedzielę aspersją, zarazem nadając jej charakter wspomnienia chrztu. Analiza kolejnych edycji mszału posoborowego wskazuje m.in. na łączność aspersji z liturgią chrzcielną w Wigilię Paschalną. Modlitwy aspersji podkreślają także chrzcielny charakter kapłaństwa wspólnego wiernych. Dopełnieniem obrzędu aspersji mszalnej są nieszpory niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego, połączone z pokropieniem wodą chrzcielną.