Funkcja fatyczna języka homilii i kazań
Abstrakt
Badania nad poszczególnymi funkcjami języka, m.in. w retoryce kaznodziejskiej, powinny zmierzać do lepszego poznania mechanizmów, jakie rządzą językiem. W przypadku funkcji fatycznej chodzi o ważny element, jakim jest nawiązanie kontaktu i podtrzymanie uwagi słuchacza. Artykuł precyzuje w przypadku jakich elementów formalnych funkcja fatyczna obecna jest w kaznodziejstwie. W pracy wskazane zostało odniesienie do używanych przez kaznodziejów zwrotów adresatywnych, posługiwania się różnymi strukturami leksykalnymi języka oraz stosowanie określonych struktur przygotowanych tekstów homilii i kazań. Przedstawione zabiegi formalne pozwalają nawiązać i utrzymać uwagę słuchacza, co pozostaje warunkiem koniecznym dla właściwego przekazu treści.
Bibliografia
ABCD, Phatic Communion, http://tcbdevito.blogspot.com/2007/11/abcd-phatic-communion,html (dostęp: 18.09.2015).
Biscontin Ch., O homilię bardziej skuteczną – wyznaczyć strukturę homilii, „Przegląd Homiletyczny” 7(2003), s. 161-169.
Chrzanowski D., Wybrane kompozycje homilii, w: Jak przepowiadać dziś? Głoszenie Słowa Bożego w służbie chrześcijańskiej wiary, red. W. Czupryński, S. Dyk, Olsztyn: Biblioteka Wydziału Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2014, s. 97-109.
Gunter S., Phaticcommunion, http://pubman.mpdl.mpg.de/pubman/item/escidoc:68366/component/escidoc:468107/senft_2009_phatic.pdf (dostęp: 18.09.2015).
Herbut J., Rola filozofii w kształceniu kaznodziejów, w: Artykuły i szkice. Z metodologii i teorii metafizyki, filozoficznej analizy języka religii oraz etyki i metaetyki, red. J. Herbut, Opole: Wydawnictwo Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego (1978) 20082, s. 347-356.
Iluk J., Nauczanie etykiety obcojęzycznej w ujęciu podstawy programowej z 2008 roku, „Języki Obce w Szkole” 2(2013), s. 70-79.
Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa, tłum. K. Pomorska, w: tenże, W poszukiwaniu istoty języka, t. II, tłum. M.R. Mayenowa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, s. 77-124.
Kostro M., Wróblewska-Pawlak K., Między kurtuazją a deprecjacją. Formy adresatywne jako środek retoryczny w polemicznym dyskursie politycznym, „Forum Artis Rhetoricae” 3(2011), s. 37-57.
Koziara S., Status i funkcja form adresatywnych w języku współczesnych kazań, w: Fenomen kazania, red. W. Przyczyna, Kraków: Redemptoris Missio 1994, s. 136-145.
Malinowski B., Problem znaczenia w językach pierwotnych, w: Językoznawstwo Bronisława Malinowskiego, red. K. Pisarkowa, Kraków: Wydawnictwo Universitas 2000, s. 5-48.
Meger Z., Co łączy Bronisława Malinowskiego z portalami społecznościowymi?, „EduAkcja. Magazyn edukacji elektronicznej” 2(4)(2012), s. 27-32.
Peisert M., Etykieta językowa i jej wyznaczniki, w: Język a Kultura, t. I: Podstawowe pojęcia i problemy, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław: Wiedza o Kulturze 1991, s. 123-130.
Piegzik W., O roli i znaczeniu funkcji fatycznej w procesie nauki języków obcych, „Języki Obce w Szkole” 2(2004), s. 9-14.
Pielatowski K., Język homilii elementem orędzia, „Biblioteka Kaznodziejska” 115(1985), z. 1, s. 57-60.
Sieradzka-Mruk A., Odbiorca jako czynnik kształtujący wypowiedź (na przykładzie kazań dla dzieci), Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” 2003.
Siwek G., Przepowiadać skuteczniej. Elementy retoryki kaznodziejskiej, Kraków: Homo Dei 1992.
Szewczyk L., Perswazja językowa w wybranych homiliach kapłanów archidiecezji katowickiej, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 2(2002), nr 35, s. 359-376.
Tarczewska M., Dialogizacja monologu. Komunikatywne aspekty współczesnych polskich homilii. Praca doktorska napisana na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Masaryka, Brno 2010.
Weinberg H., Levels of knowing and existence. Studies in general semantics, Englewood, New Jersey: Institute of General Semantics 1987.
Wilkoń A., Spójność i struktura tekstu. Wstęp do lingwistyki tekstu, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2002.
Zdunkiewicz-Jedynak D., Językowe środki perswazji w kazaniu, Kraków: Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska 1996.
Žegarac V., Phatic communication, http://vladimirzegarac.info/PHATIC%20COMMUNICATION%20encylopedia%20article.pdf (dostęp: 04.01.2016).
Žegarac V., What Is Phatic Communication?, http://www.vladimirzegarac.info/1998_WhatIsPhaticCommunication.pdf (dostęp: 13.01.2016).
Žegarac V., Clark B., Phatic interpretations and phatic communication, http://www.vladimirzegarac.info/1999_PhaticCommunication.pdf (dostęp: 04. 01. 2016).
Copyright (c) 2016 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
