Autonomy as a (Self)Educational Task of Youth
Article Sidebar
Published:
Dec 29, 2020
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Keywords:
Autonomy, Youth, Education, (Self)education
Main Article Content
Abstract
One of the consequences of living in modern reality, which can be described as ambivalent, heterogeneous and unpredictable—is broadly understood individualization. It manifests itself in almost all spheres of the individual’s functioning. In many theoretical approaches, the subject is assigned the main responsibility for life success, career development or identity formation. This regularity prompts a closer look at the category of “autonomy.” Her analysis may turn out to be particularly interesting in the case of young people who are faced with numerous tasks to lead them to become adults. This article attempts to justify the thesis that autonomy is the (auto)educational task of young people, analyzed as one of the legitimate dimensions of human subjectivity, which is both the goal of development and the natural need of adolescence. In this context, it is considered both in terms of the challenges its formation poses to education, as well as certain individual commitments relevant to the crystallization process of the young person’s self.
Article Details
Issue
Section
Articles
References
Allport, G.W. (1988). Osobowość i religia, tłum. H. Bartoszewicz. Warszawa: PAX.
Anderson, C.J. (2003). The psychology of doing nothing: Forms of decision avoidance from reason and emotion. Psychological Bulletin, 129, 139-167.
Arnett, J.J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55, 469-480.
Aviram, A. (1993). Personal Autonomy and the Flexible School. International Review of Education, 39(5), 419-433.
Aviram, A. (2000). Autonomia i zaangażowanie: dopełniające się ideały, tłum. G.T. Wysocka. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Socjologia Wychowania, 14(339), 79-94.
Brzezińska, A.I., Kaczan, R., Piotrowski, K., Rękosiewicz, M. (2011). Odroczona dorosłość: fakt czy artefakt? Nauka, 4, 67-107.
Brzezińska, A.I., Piotrowski, K. (2009). Diagnoza statusów tożsamości w okresie adolescencji, wyłaniającej się dorosłości i wczesnej dorosłości za pomocą Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości (DIDS). Studia Psychologiczne, 47(3), 93-109.
Burszta, W. (2004). Tożsamość narracyjna w dobie ekranu. W: W. Bolecki, R. Nycz (red.), Narracje i tożsamość, t. 1 (s. 26-37). Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Cabała, A., Latoń, D., Latusek, A., Sobiło, B. (2003). Nowy słownik wyrazów obcych. Kraków: Zielona Sowa.
Cybal-Michalska, A. (2006). Rozwój autentycznego ,,Ja” – elastyczne i otwarte formy jednostkowej identyfikacji. W: A. Cybal-Michalska (red.), Jednostka, społeczeństwo i edukacja w globalnym świecie (s. 23-35). Leszno-Poznań: Wyższa Szkoła Humanistyczna.
Cybal-Michalska, A. (2006). Tożsamość młodzieży w perspektywie globalnego świata. Studium socjopedagogiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Cybal-Michalska, A. (2013). Młodzież akademicka a kariera zawodowa. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Czerpaniak-Walczak, M. (1999). Podmiotowość jako kategoria pedagogiczna u edukacyjna. W: E. Kubiak-Szymborska (red.), Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością (s. 76-90). Bydgoszcz: Wers.
Deci, E.L., Ryan, R.M. (2000). The „what” and „why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
Derr, C.B. (1988). Managing the new careerist. The diverse career success orientation of today’s workers. San Francisco, Jossey-Bass.
Erikson, E.H. (1986). Identity: Youth and Crisis. New York–London: W.W. Norton.
Fatyga, B. (2009). Diagnoza społeczna młodzieży: skład społeczny i style życia. W: G. Zielińska (red.), Polityka młodzieżowa (s. 11-45). Warszawa: Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu.
Havighurst, R.J. (1981). Developmental tasks and education. New York: Longman.
Jankowski, D. (2003). Autoedukacja. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1 (s. 232-239). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Jezierska, B. (2003). Autonomia. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1 (s. 244–246). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kant, I. (2002). Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg. Warszawa: Altaya.
Kirk, J.J., Kirk, L.D. (1995). Training games for career development quarterly. New York: Wiley.
Kloczkowski, M. (2005). Orientacje społeczne i zawodowe kadry Wojska Polskiego w okresie transformacji systemowej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kohlberg, L. (1981). Essays on moral development, t. 1: The Philosophy of Moral Development: Moral Stages and Idea of Justice. New York: Harper and Row.
Kohlberg, L., Mayer, R. (2000). Rozwój jako cel wychowania, tłum. P. Kwieciński, A. Nalaskowski. W: Z. Kwieciński (red.), Alternatywy myślenia o/dla edukacji (s. 75-79). Warszawa: IBE.
Kwieciński, Z. (2011). Cztery i pół. Preliminaria. Liminaria. Varia. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Kwieciński, Z. (2012). Pedagogie postu. Preteksty. Konteksty. Podteksty. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Lumpkin, G.T., Dess, G.G. (1996). Clarifying the Entrepreneurial Orientation Construct and Linking It to Performance. Academy of Management Review, 21(1), 135-172.
Łapiński, B. (1988). Rola rodziny w osiąganiu autonomii przez dziecko w okresie dorastania. Psychologia wychowawcza, 31(5), 499-507.
MacDougall, M. (2008). Ten tips for promoting autonomous learning and effective engagement in the teaching of statistic to undergraduate medical students involved in short-term research projects. Journal of Applied Quantitative Methods, 3(3), 223-240.
Marcia, J.E. (1980). Identity in adolescence. W: J. Adelson (red.), Handbook of adolescent psychology (s. 159-187). New York: John Wiley and Sons.
Meighan, R. (1991). Edukacja elastyczna. Jutro twojego dziecka decyduje się dzisiaj, tłum. A. Nalaskowski. Toruń: Stowarzyszenie „Nasza Szkoła”.
Merino, R., Gracia, M. (2006). Emancipation enlargement and the acquisition of autonomy by young people in Catalonia. Young, 14(1), 33-47.
Merton, R.K. (1982). Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski. Warszawa: PWN.
Myszka-Strychalska, L. (2018). Orientacje prorozwojowe współczesnej młodzieży. W: A. Cybal-Michalska, B. Kanclerz, L. Myszka-Strychalska, P. Peret-Drążewska (red.), Młodzież we współczesnej rzeczywistości społeczno-kulturowej (s. 23-51). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Niemirowski, T. (2015). Pojęcie rozwoju w psychologii rozwojowej. Horyzonty Psychologii, 5(1), 13-28.
Niezgoda, M. (2014). Młodzież. Kłopotliwa kategoria socjologiczna. Jagiellońskie Studia Socjologiczne, 1, 13-34.
Noom, M.J., Deković, M., Meeus, W.H.J. (1999). Autonomy, attachment and psychosocial adjustment during adolescence: a double-edged sword? Journal of Adolescence, 22(6), 771-783.
Norbert, E. (2008). Społeczeństwo jednostek, tłum. J. Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Okoń, W. (2007). Nowy słownik wyrazów pedagogicznych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleś, P. (2011). Psychologia człowieka dorosłego. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Reykowski, J. (1989). Podmiotowość – szkic problematyki. W: P. Buczkowski, R. Cichocki (red.), Podmiotowość: możliwość, rzeczywistość, konieczność (s. 199-212). Poznań: Wydawnictwo Nakom.
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2008). A self-determination theory approach to psychotherapy: The motivational basis for effective change. Canadian Psychology, 49(3), 186-193.
Sabaj-Sidur, M. (2018). Nadzieja na sukces i samoocena młodzieży a spostrzeganie postaw rodziców. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Schein, E.H. (1993). Career anchors. Discovering your real values. San Diego: Pfeiffer.
Siadak, G. (2011). Autoedukacja wyzwaniem XXI wieku – rola uczelni wyższej w procesie samokształcenia studentów. Forum Dydaktyczne, 7-8, 119-127.
Singelis, T.M. (1994). The measurement of independent and interdependent self-construals. Personality and Social Psychology Bulletin, 20(5), 580-591.
Skłodowski, H., Kucharski, T. (2000). Kwestionariusze wykorzystywane w poradnictwie zawodowym. Łódź–Toruń: H. Skłodowski, T. Kucharski.
Steiner, R. (1998). O wychowaniu dziecka z punktu widzenia wiedzy duchowej, tłum. E. Łyczewska. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Stojanowska, E., Baj, M. (2016). Zadowolenie ze studiów u osób z różnym nasileniem orientacji społecznych Ja. Rola doświadczenia zdobywanego na studiach. Studia Psychologia UKSW, 16(2), 23-42.
Szafraniec, K. (2014). W oczekiwaniu na bunt młodych. Rocznik Lubuski, 40(2a), 57-71.
Sztompka, P. (2004). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
Trempała, J., Czyżowka, D. (2002). Rozwój moralny. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funkcji psychicznych, t. 3 (s. 106-130). Warszawa: PWN.
Wrzesień, W. (2011). Dziś prawdziwej młodzieży już nie ma. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 73(2), 359-371.
Wrzesień, W. (2017). Współczesne oblicza anomii. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 79(4), 285-304.
Anderson, C.J. (2003). The psychology of doing nothing: Forms of decision avoidance from reason and emotion. Psychological Bulletin, 129, 139-167.
Arnett, J.J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55, 469-480.
Aviram, A. (1993). Personal Autonomy and the Flexible School. International Review of Education, 39(5), 419-433.
Aviram, A. (2000). Autonomia i zaangażowanie: dopełniające się ideały, tłum. G.T. Wysocka. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Socjologia Wychowania, 14(339), 79-94.
Brzezińska, A.I., Kaczan, R., Piotrowski, K., Rękosiewicz, M. (2011). Odroczona dorosłość: fakt czy artefakt? Nauka, 4, 67-107.
Brzezińska, A.I., Piotrowski, K. (2009). Diagnoza statusów tożsamości w okresie adolescencji, wyłaniającej się dorosłości i wczesnej dorosłości za pomocą Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości (DIDS). Studia Psychologiczne, 47(3), 93-109.
Burszta, W. (2004). Tożsamość narracyjna w dobie ekranu. W: W. Bolecki, R. Nycz (red.), Narracje i tożsamość, t. 1 (s. 26-37). Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Cabała, A., Latoń, D., Latusek, A., Sobiło, B. (2003). Nowy słownik wyrazów obcych. Kraków: Zielona Sowa.
Cybal-Michalska, A. (2006). Rozwój autentycznego ,,Ja” – elastyczne i otwarte formy jednostkowej identyfikacji. W: A. Cybal-Michalska (red.), Jednostka, społeczeństwo i edukacja w globalnym świecie (s. 23-35). Leszno-Poznań: Wyższa Szkoła Humanistyczna.
Cybal-Michalska, A. (2006). Tożsamość młodzieży w perspektywie globalnego świata. Studium socjopedagogiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Cybal-Michalska, A. (2013). Młodzież akademicka a kariera zawodowa. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Czerpaniak-Walczak, M. (1999). Podmiotowość jako kategoria pedagogiczna u edukacyjna. W: E. Kubiak-Szymborska (red.), Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością (s. 76-90). Bydgoszcz: Wers.
Deci, E.L., Ryan, R.M. (2000). The „what” and „why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
Derr, C.B. (1988). Managing the new careerist. The diverse career success orientation of today’s workers. San Francisco, Jossey-Bass.
Erikson, E.H. (1986). Identity: Youth and Crisis. New York–London: W.W. Norton.
Fatyga, B. (2009). Diagnoza społeczna młodzieży: skład społeczny i style życia. W: G. Zielińska (red.), Polityka młodzieżowa (s. 11-45). Warszawa: Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu.
Havighurst, R.J. (1981). Developmental tasks and education. New York: Longman.
Jankowski, D. (2003). Autoedukacja. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1 (s. 232-239). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Jezierska, B. (2003). Autonomia. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1 (s. 244–246). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kant, I. (2002). Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg. Warszawa: Altaya.
Kirk, J.J., Kirk, L.D. (1995). Training games for career development quarterly. New York: Wiley.
Kloczkowski, M. (2005). Orientacje społeczne i zawodowe kadry Wojska Polskiego w okresie transformacji systemowej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kohlberg, L. (1981). Essays on moral development, t. 1: The Philosophy of Moral Development: Moral Stages and Idea of Justice. New York: Harper and Row.
Kohlberg, L., Mayer, R. (2000). Rozwój jako cel wychowania, tłum. P. Kwieciński, A. Nalaskowski. W: Z. Kwieciński (red.), Alternatywy myślenia o/dla edukacji (s. 75-79). Warszawa: IBE.
Kwieciński, Z. (2011). Cztery i pół. Preliminaria. Liminaria. Varia. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Kwieciński, Z. (2012). Pedagogie postu. Preteksty. Konteksty. Podteksty. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Lumpkin, G.T., Dess, G.G. (1996). Clarifying the Entrepreneurial Orientation Construct and Linking It to Performance. Academy of Management Review, 21(1), 135-172.
Łapiński, B. (1988). Rola rodziny w osiąganiu autonomii przez dziecko w okresie dorastania. Psychologia wychowawcza, 31(5), 499-507.
MacDougall, M. (2008). Ten tips for promoting autonomous learning and effective engagement in the teaching of statistic to undergraduate medical students involved in short-term research projects. Journal of Applied Quantitative Methods, 3(3), 223-240.
Marcia, J.E. (1980). Identity in adolescence. W: J. Adelson (red.), Handbook of adolescent psychology (s. 159-187). New York: John Wiley and Sons.
Meighan, R. (1991). Edukacja elastyczna. Jutro twojego dziecka decyduje się dzisiaj, tłum. A. Nalaskowski. Toruń: Stowarzyszenie „Nasza Szkoła”.
Merino, R., Gracia, M. (2006). Emancipation enlargement and the acquisition of autonomy by young people in Catalonia. Young, 14(1), 33-47.
Merton, R.K. (1982). Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski. Warszawa: PWN.
Myszka-Strychalska, L. (2018). Orientacje prorozwojowe współczesnej młodzieży. W: A. Cybal-Michalska, B. Kanclerz, L. Myszka-Strychalska, P. Peret-Drążewska (red.), Młodzież we współczesnej rzeczywistości społeczno-kulturowej (s. 23-51). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Niemirowski, T. (2015). Pojęcie rozwoju w psychologii rozwojowej. Horyzonty Psychologii, 5(1), 13-28.
Niezgoda, M. (2014). Młodzież. Kłopotliwa kategoria socjologiczna. Jagiellońskie Studia Socjologiczne, 1, 13-34.
Noom, M.J., Deković, M., Meeus, W.H.J. (1999). Autonomy, attachment and psychosocial adjustment during adolescence: a double-edged sword? Journal of Adolescence, 22(6), 771-783.
Norbert, E. (2008). Społeczeństwo jednostek, tłum. J. Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Okoń, W. (2007). Nowy słownik wyrazów pedagogicznych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Oleś, P. (2011). Psychologia człowieka dorosłego. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Reykowski, J. (1989). Podmiotowość – szkic problematyki. W: P. Buczkowski, R. Cichocki (red.), Podmiotowość: możliwość, rzeczywistość, konieczność (s. 199-212). Poznań: Wydawnictwo Nakom.
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2008). A self-determination theory approach to psychotherapy: The motivational basis for effective change. Canadian Psychology, 49(3), 186-193.
Sabaj-Sidur, M. (2018). Nadzieja na sukces i samoocena młodzieży a spostrzeganie postaw rodziców. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Schein, E.H. (1993). Career anchors. Discovering your real values. San Diego: Pfeiffer.
Siadak, G. (2011). Autoedukacja wyzwaniem XXI wieku – rola uczelni wyższej w procesie samokształcenia studentów. Forum Dydaktyczne, 7-8, 119-127.
Singelis, T.M. (1994). The measurement of independent and interdependent self-construals. Personality and Social Psychology Bulletin, 20(5), 580-591.
Skłodowski, H., Kucharski, T. (2000). Kwestionariusze wykorzystywane w poradnictwie zawodowym. Łódź–Toruń: H. Skłodowski, T. Kucharski.
Steiner, R. (1998). O wychowaniu dziecka z punktu widzenia wiedzy duchowej, tłum. E. Łyczewska. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Stojanowska, E., Baj, M. (2016). Zadowolenie ze studiów u osób z różnym nasileniem orientacji społecznych Ja. Rola doświadczenia zdobywanego na studiach. Studia Psychologia UKSW, 16(2), 23-42.
Szafraniec, K. (2014). W oczekiwaniu na bunt młodych. Rocznik Lubuski, 40(2a), 57-71.
Sztompka, P. (2004). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
Trempała, J., Czyżowka, D. (2002). Rozwój moralny. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funkcji psychicznych, t. 3 (s. 106-130). Warszawa: PWN.
Wrzesień, W. (2011). Dziś prawdziwej młodzieży już nie ma. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 73(2), 359-371.
Wrzesień, W. (2017). Współczesne oblicza anomii. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 79(4), 285-304.