To Inherit a Language, i.e. on the Contemporary Problems and Challenges of Teaching Polish as a Heritage Language
Abstract
Maintaining and developing the knowledge of Polish as an inherited language, and bringing the cultural heritage of the country of origin closer, is not an easy task. The author starts with a definition of the concept of an inherited language. Next, selected problems faced by teachers of Polish as the language of origin in schools abroad are presented. The author points to the differentiation of the level of language proficiency in groups of students and indicates its determinants. She also shows new contexts: the world of technology, which is close to the students, and the pandemic that made learning difficult but also accelerated the modernisation of teaching tools and increased the competence of teachers in using them. The author also makes a critical analysis of the core curriculum and the offer of didactic materials for Polish diaspora schools, which do not always meet the requirements of the didactic process or modern realities.
References
Baudrillard, Jean. Symulakry i symulacja. Tłum. Sławomir Królak, Wydawnictwo Sic!, 2005.
Bernstein, Basil. Odtwarzanie kultury. Tłum. Zbigniew Bokszański, wybór Andrzej Piotrowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990.
Carreira, Maria. „Seeking Explanatory Adequacy: A Dual Approach to Understanding the Term »Heritage Language Learner«”. Heritage Language Journal, nr 2 (1), 2004, ss. 1-25 (3-9).
Cummins, James. „BICS and CALP. Empirical and Theoretical Status of the Distinction”. Encyclopedia of Language and Education, t. 2: Literacy, ed. Brian Street, Nancy H. Hornberger, Springer Science + Business Media LLC, 2008, ss. 71-83.
Drahná, Urszula. „Nauczanie języka polskiego w szkołach polskich i polonijnych za granicą na przykładzie Szkolnego Punktu Konsultacyjnego w Pradze”. Dydaktyka Polonistyczna, nr 1 (10), 2015, ss. 85-92.
Fishman, Joshua A. „300-Plus Years of Heritage Language Education in the United States”. Heritage Languages in America. Preserving a National Resource, ed. Joy Kreeft Peyton, Donald A. Ranard, Scott McGinnis, McHenry, IL, 2001, ss. 81-99.
Gębal, Przemysław E. „Nauczanie języka polskiego jako obcego, drugiego i odziedziczonego na tle rozwoju glottodydaktyki ogólnej i polonistycznej. Rozważania teoretyczne”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, nr 7 (223), 2016, ss. 52-66.
Gębal, Przemysław E., i Władysław Miodunka. Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2020.
Goczyła-Ferreira, Alicja. „Nauczanie języka polskiego w polskiej kolonii w Brazylii – studium przypadku”. Polonistyka. Innowacje, nr 10, 2019, ss. 59-78.
Grabska-Moyle, Elżbieta. „Gramatyka w polskich szkołach sobotnich. Oczekiwania i potrzeby uczniów a zamierzenia i działania nauczycieli”. Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki, t. 1, red. Ewa Jaskółowa, Danuta Krzyżyk, Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik-Dudek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016, ss. 573-86.
Gruchoła, Małgorzata. „Pokolenie Alpha – nowy wymiar tożsamości?”. Rozprawy Społeczne, t. 10, nr 3, 2016, ss. 5-13.
Kondycja oświaty polonijnej. Stan i potrzeby w warunkach epidemii. Raport. KPRM, Sporządziła Beata Ciężka. Warszawa 2020.
Kubiak, Hieronim. Znikające pokrewieństwo. Wydawnictwo Literackie, 1990.
Libura, Agnieszka, i Anna Żurek. „Erozja dopełniacza w polskim języku odziedziczonym”. Poradnik Językowy, nr 2, 2016, ss. 38-49.
Lipińska, Ewa. „Między ‘emigracją’ a ‘Polonią’ – pierwsze pokolenie polonijne”. Prace Filologiczne, t. 53, 2007, ss. 355-63.
Lipińska, Ewa. „Przyswajanie języka pierwszego a uczenie się języka obcego/drugiego”. Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, red. Ewa Lipińska, Anna Seretny, Wydawnictwo Univeritas, 2006, ss. 19-28.
Lipińska, Ewa, „O transmisji polskości w Australii”. PUNO Zeszyty Naukowe, nr 3, 2015, ss. 323-35.
Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Doświadczenia nauczania w skupiskach polonijnych. Raport przygotowany na III Kongres Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie”. 2011, silo.tips/ download/dowiadczenia-nauczania-w-skupiskach-polonijnych-na-obczynie. Dostęp 7.06.2021.
Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Język odziedziczony a dwujęzyczność – o konieczności badań komparatywnych”. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, z. 26, 2019, ss. 287-300.
Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Nauczanie polszczyzny za granicą w grupach heterogenicznych”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia ad Didacticam Literarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia t. 7, nr. 223, 2016, ss. 95-109.
Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Nie swój, lecz i nie obcy – język odziedziczony w perspektywie glottodydaktycznej”. 2013, www.euroemigranci.pl/dokumenty/pokonferencyjna/Seretny_Lipinska.pdf. Dostęp 23.06.2021.
Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Rozwijanie kompetencji językowych na bazie tekstów kultury – o kształceniu językowo-literackim w wariancie skorelowanym”. Uczymy, jak uczyć. Kwartalnik Wspólnoty Polskiej, nr 1-2, 2017, ss. 19-22.
Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Szkoła polonijna czy językowa? Szkolnictwo polonijne w perspektywie dydaktycznej”. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, nr 4, 2012, ss. 23-37.
Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Uczący się języka polskiego jako obcego/drugiego w środowisku endolingwalnym – ich umiejętności i potrzeby”. Kwartalnik Polonicum, nr 1, 2012, ss. 2-10.
Manifest bibliotek szkolnych. IFLA/UNESCO, www.ifla.org › school-library-manifesto-pl. Dostęp 14.07.2021.
Materiały dydaktyczne. Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą, www.orpeg.pl/wsparcie-nauczycieli/materialy-dydaktyczne/. Dostęp 20.06.2021.
Miodunka, Władysław, i in. Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie. Diagnoza – stan – perspektywy. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
Niesporek-Szamburska, Bernadeta. „Jak dziecko poznaje język – od nabywania do kształcenia kompetencji językowej”. Profilaktyka logopedyczna w praktyce edukacyjnej, t. 2, red. Katarzyna Węsierska, Natalia Mocek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013, ss. 23-42.
Niesporek-Szamburska, Bernadeta. „Sprawność w języku polskim dwujęzycznej młodzieży pochodzenia polskiego mieszkającej w Anglii”. Postscriptum Polonistyczne, nr 2 (15), 2015, ss. 155-66.
Nikitorowicz, Jerzy. „Tożsamość w edukacyjnym procesie wielokulturowym”. Edukacja a tożsamość etniczna, red. Maria Marta Urlińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1995, ss. 115-28.
Podstawa programowa dla uczniów polskich uczących się za granicą. MEN Warszawa 2010. docplayer.pl/184090-Podstawa-programowa-dla-uczniow-polskich-uczacych-sie-za-granica.html Dostęp 26.07.2021.
Podstawa programowa dla uczniów polskich uczących się za granicą. ORPEG 2020. www.orpeg.pl/ wp-content/uploads/2020/09/Podstawa-programowa-dla-szkol-polonijnych-w-jezyku- polskim.pdf. Dostęp 26.07.2021.
Polinsky, Maria, i Gregory Scontrasb. „Understanding Heritage Languages”. Bilingualism: Language and Cognition, nr 3, 2019, ss. 1-41.
Polska inspiruje, rodziceprzyszlosci.pl/polskainspiruje/. Dostęp 28.07.2021.
Próchniak, Wiola. „Otwieranie świata (literatury) w realiach szkoły polonijnej. Podsystemy, sprawności czy wiedza?” Polonistyka. Innowacje, nr 10, 2019, ss. 17-33.
Pugacewicz, Iwona H. „Francuskie »grandes écoles« i batigniolczycy. O wybranych karierach inżynieryjno-technicznych i naukowych drugiego pokolenia Wielkiej Emigracji. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, t. 64, nr 4, 2019, ss. 43-60.
Rothman, Jason. „Understanding the Nature and Outcomes of Early Bilingualism. Romance Languages as Heritage Languages”. International Journal of Bilingualism, nr 13 (2), 2009, ss. 155-63.
Seretny, Anna. Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych. Wydawnictwo UJ, 2011.
Sękowska, Elżbieta. „Świat języka i kultury w życiu emigracji”. Białostockie Archiwum Językowe, nr 11, 2011, ss. 213-22.
Smolicz, Jerzy. Kultura i nauczanie w społeczeństwie wieloetnicznym. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
Wileczek, Anna. „Czytanie i pisanie na ekranie. (Samo)kształcenie kompetencji komunikacyjnych młodszych dzieci”. Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki, t. 2, red. Ewa Jaskółowa, Danuta Krzyżyk, Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik-Dudek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016, ss. 251-63.
Zapis przebiegu posiedzenia Komisji Sejmowej ds. Łączności z Polakami za Granicą w dniu 18.11.2020, orka.sejm.gov.pl/zapisy9.nsf/0/B8D84F2FF144E79FC1258638004165EE/%24File/ 0076409.pdf, s. 8. Dostęp 29.07.2021.
Copyright (c) 2022 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
