Learning Orthography and a Sense of Identity: Teaching Spelling Skills During Kashubian Lessons
Abstract
This article presents selected issues from the history of Kashubian language orthography to justify the fact that the notation should serve the reader. Ceynowa, the creator of the literary Kashubian language, noticed that written Kashubian eliminates dialect differences and is the best transmitter of knowledge about Kashubia among the Kashubians themselves and in the world. He modelled the alphabet on the Polish one, because it was the closest Slavic language to Kashubians, since they knew it from prayer books. Even today, the identity aspect of a Kashubian-language text stands out, precisely because it is written in Kashubian.
The reading of Kashubian needs to be learnt, not only at school, by implementing spelling rules. Spelling exercises (calligraphy, transcription, dictionary-phrase tasks) present a wide range of opportunities for shaping attitudes towards identity. The subject matter of the lessons and the selection of texts, including works of Kashubian literature, are of particular importance and offer a lot of possibilities for showing off. Kashubian as a school subject should prepare Kashubians for participating in their own culture; thanks to reading and writing, this participation in culture can be deepened and become more active.
References
Bandur, Maciej. „Pismo jako znak wspólnoty etnicznej. Głos w spawie polityki języka kaszubskiego”. Mniejszości etniczne i ich pogranicza: szkice tożsamościowe, red. Adela Kożyczkowska, i Maria Szczepska-Pustkowska, Wydawnictwo UG, 2020, ss. 326-37.
Bartmiński, Jerzy. O języku folkloru. Ossolineum, 1973.
Breza, Edward. „Kaszubi i kaszubszczyzna na świecie”. Kaszubszczyzna. Kaszëbizna, red. Edward Breza, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2001, ss. 317-326.
Ceynowa, Florian. „Kaszebji do Pólochov”. Szkoła Narodowa, nr 10, 1850, odroda.kaszubia.com/ 02-02/kaszebido.htm. Dostęp 20.08.2021.
Ceynowa, Florian. „Wuvogj nad móvą kaszebską”. Trze rosprave. Kraków, 1850, ss. 46-47.
Jabłoński, Artur. „Język kaszubski jako element narodowotwórczy”. Postscriptum Polonistyczne, 2019, nr 1, ss. 45-56.
Labuda, Gerard. „List do Wandy Kiedrowskiej z 12 I 2003 r”. Acta Cassubiana, 2003, ss. 361-65.
Latoszek, Marek. „Grupa etniczna w Polsce – możliwe warianty przemian (ze szczególnym uwzględnieniem Kaszubów)”. Europa państw – Europa narodów. Problemy etniczne Europy Środkowo-Wschodniej, red. Grzegorz Babiński, Władysław Miodunka, NOMOS, 1995.
Lewińska, Aneta. Dla orientacji kolegów spisałem...: o szkole w kronikach szkół wiejskich z Pomorza z lat 1920-1989. Wydawnictwo „Bernardinum”, 2019.
Lewińska, Aneta. Ojców mowę znać należy. Język elementarzy polskich wydawanych na Pomorzu Gdańskim w latach 1840-1920 jako narzędzie kształcenia i wychowania. Wydawnictwo „Bernardinum”, 2012.
Makurat-Snuzik, Hanna. „Dlaczego tłumaczy się literaturę piękną na regionalny język kaszubski”. Przekłady Literatur Słowiańskich, 2018, www.journals. us.edu.pl/index.php/PLS/article/view/ 7673. Dostęp 20.08.2021.
Makurat-Snuzik, Hanna. „Wzôjné rozmienié kaszëbsczégò i pòlsczégò jãzëka”. Intercomprehensio slavica, red. Roland Marti, Patrice Pognan, i Mojca Schlamberger Brezar, 2020, ss. 71-81, e-knjige.ff.uni-lj.si/znanstvena-zalozba/catalog/view/226/326/5298-1. Dostęp 20.08.2021.
Mazurek, Monika. Język – Przestrzeń – Pochodzenie. Analiza tożsamości kaszubskiej. Instytut Kaszubski, 2011.
Obracht-Prondzyński, Cezary. „Dylematy związane z kaszubską tożsamością”. Społeczność kaszubska w procesie przemian: kultura, tożsamość, język, red. Kazimierz Kleina i C. Obracht-Prondzyński, Kancelaria Sejmu, 2012, ss. 19-36.
Obracht-Prondzyński, Cezary, i in. Kaszubi w III RP: polityka, prawo, edukacja, tożsamość. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Instytut Kaszubski, 2019.
Pawłowska, Regina. Metodyka ćwiczeń w czytaniu. Wydawnictwo UG, 2002.
Pniewski, Władysław. „Błędy i właściwości językowe w zadaniach młodzieży polskiej w Gdańsku, w świetle dialektów pomorskich i języka niemieckiego”. Rocznik Gdański, 1927, ss.19-58.
Pomierska, Justyna. „Biblioteka Pisarzy Kaszubskich”. Gniazdo Gryfa: słownik kaszubskich symboli, pamięci i tradycji kultury, red. Cezary Obracht-Prondzyński, Instytut Kaszubski, 2020, ss. 49-50.
Pomierska, Justyna. „Język kaszubski literacki”. Gniazdo Gryfa: słownik kaszubskich symboli, pamięci i tradycji kultury, red. Cezary Obracht-Prondzyński, Instytut Kaszubski, 2020, ss. 213-15.
Pomierska, Justyna. „Królewiónka w pałacu. O pożytkach płynących z Dyktanda Kaszubskiego”. Język. Tradycja. Tożsamość, red. Ewa Rogowska-Cybulska i Małgorzata Milewska-Stawiany, Wyd. UG, 2013, ss. 45-51.
Pomierska, Justyna. „Zasady pisowni kaszubskiej”. Gniazdo Gryfa: słownik kaszubskich symboli, pamięci i tradycji kultury, red. Cezary Obracht-Prondzyński, Instytut Kaszubski, 2020, ss. 638-40.
Pomierska, Justyna, i Monika Mazurek. „Znaczenie literatury mniejszości etnicznej dla budowania tożsamości zbiorowej (przykład kaszubski)”. Media i Społeczeństwo. Medioznawstwo, komunikologia, semiologia, socjologia mediów, 2019, ss. 21-34.
Pomierska, Justyna, i Aneta Lewińska. „Przysłowia w elementarzach z Pomorza Gdańskiego z lat 1840-1920 a zbiory paremiograficzne Floriana Ceynowy”. Acta Cassubiana, 2013, ss. 152-66.
Pomierska, Justyna, i in. Jazëk kaszëbsczi. Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié, Instytut Kaszubski, 2015.
Pro memoria. Stefan Bieszk (1895-1964), red. Józef Borzyszkowski, Instytut Kaszubski, 2013.
Rogowska-Cybulska, Ewa. „Kaszubskojęzyczne teksty i gatunki o funkcji komercyjnej”. Acta Cassubiana, 2014, ss. 157-79.
Rogowska-Cybulska, Ewa. „Kaszubszczyzna w szacie informacyjnej miasta”. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie. Miasto 2, red. Małgorzata Święcicka, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2008, ss. 133-46.
Synak, Brunon. Kaszubska tożsamość. Ciągłość i zmiana. Studium socjologiczne. Wydawnictwo UG, 1998.
Treder, Jerzy. „Kaszubszczyzna – problemy językoznawców dawniej a dziś”. Antropologia Kaszub i Pomorza. Materiały z I seminarium, które odbyło się w maju 1988 r. w Gdańsku, red. Józef Borzyszkowski, Instytut Historii UG i ZKP w Gdańsku, 1990, ss. 73-104.
Treder, Jerzy. Historia kaszubszczyzny literackiej. Studia. Wydawnictwo UG, 2005.
Treder, Jerzy. Spòdlowô wiédzô ò kaszëbiznie. Wëd. 2. pòpr. i pòsz., red. Justina Pòmierskô, Wëdôwizna Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzeszeniô, 2014.
Zasady pisowni kaszubskiej. Wyd. 2. przejrzane i poszerz. Na podstawie postanowień Komisji do spraw Pisowni Kaszubskiej w składzie: Edward Breza (przewodniczący), Wojciech Kiedrowski, Aleksander Labuda, Leon Roppel, Jerzy Treder, Jan Trepczyk, oprac. E. Breza i J. Treder, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 1984.
Zieniukowa, Jadwiga. „Kaszubszczyzna”. Język polski, red. Stanisław Gajda, 2001. Cyt. za: Zieniukowa, Jadwiga. Zagadkowa kaszubszczyzna. Studia o kaszubskim języku regionalnym. Instytut Slawistyki PAN i Instytut Kaszubski, 2018.
Copyright (c) 2022 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
