Duchowość w prowadzonym przez wiernych dialogu z ateistami, agnostykami i obojętnymi religijnie w świetle inicjatyw „dziedzińca pogan”

  • Przemysław Sawa Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Teologiczny
Słowa kluczowe: duchowość chrześcijańska; duchowość ateistyczna; dialog światopoglądowy; apologetyka; wartości uniwersalne

Abstrakt

Pluralizm światopoglądowy we współczesnym świecie przynosi wyzwanie dla chrześcijaństwa, by wejść w realny dialog z odmiennymi poglądami, zwłaszcza dotyczącymi (nie)istnienia Boga i podstaw życia człowieka. Obejmuje to również dyskurs ze środowiskiem ateistów, agnostyków czy obojętnych religijnie. Źródło tego dyskursu tkwi w naturze człowieka, który dąży do jedności z innymi oraz w wielkim nakazie misyjnym Chrystusa. Poza tym przemiany współczesnego świata, swoisty kryzys duchowy wielu ludzi, a co za tym idzie kryzys tożsamości człowieka, zasad, priorytetów, wartości domaga się mocnego głosu o ponadmaterialnym wymiarze życia człowieka, o autentycznym i zdrowym humanizmie, o znaczeniu uniwersalnych wartości, zwłaszcza w zakresie życia, zdrowia, szacunku dla bliźniego, kultury.

Kościół wezwany jest więc do wychodzenia w kierunku ludzi będących poza jego strukturami formalnie lub moralnie. Wynika to z charakteru jego misji, a także z faktu, by nie stał się marginalną grupą, postrzeganą jako sekta, relikt przeszłości czy formacją ograniczającą wolność człowieka. Wobec tego konieczne staje się organizowanie różnego rodzaju spotkań w ramach „Dziedzińca Pogan” czy „Dziedzińca Dialogu”. Jest to też okazja do podejmowania zdrowej chrześcijańskiej apologetyki, koniecznej z samej natury wiary, ale również jako konfrontacja z ateizmem dogmatycznym, coraz bardziej agresywnym wobec religii, zwłaszcza katolicyzmu.

Dialog wierzących z niewierzącymi jest konieczny. To sprzyja poznaniu świata, lepszemu układaniu wzajemnego istnienia w społeczeństwie. Dla ochrzczonych jednak ważna jest perspektywa ewangelizacyjna i prawdziwy szacunek wobec współrozmówców.

Bibliografia

Benedykt XVI, Jak dziś głosić Ewangelię?, „L'Osservatore Romano” (wyd. polskie) 2012, nr 2(340), s. 37-40.

Benedykt XVI, Jesteśmy przyjaciółmi tych, którzy znają Boga, i tych, którzy Go jeszcze nie znają, „L'Osservatore Romano” (wyd. polskie) 2010, nr 2(320), s. 37-41.

Benedykt XVI, Nowe i kreatywne języki, pozwalające prowadzić dialog ze wszystkimi, „L'Osservatore Romano” (wyd. polskie) 2011, nr 1(329), s. 26-28.

Benedykt XVI, Priorytetem jest odnowa wiary, „L'Osservatore Romano” (wyd. polskie) 2012, nr 3(341), s. 23-25.

Benedykt XVI, Wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za sprawę pokoju, „L'Osservatore Romano” (wyd. polskie) 2012, nr 1(339), s. 27-29.

Bernacki G., Religijne życie wewnętrzne jako czynnik współkształtujący światopogląd, w: Jaki światopogląd odpowiada rzeczywistości? Agnostycy w drodze do poznania Stwórcy, red. J.J. Knappik, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1993, s. 132-173.

Buckley M.J., Ateizm w sporze z religią, tłum. M. Frankiewicz, Wydawnictwo WAM, Kraków 2009.

Chmielewski M., Duchowość, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Wydawnictwo M, Lublin−Kraków 2002, s. 226-232.

Chmielewski M., Wielka księga duchowości katolickiej, Wydawnictwo AA, Kraków 2015.

Coffy R., Bóg niewierzących, tłum. P. Zdziechowski, Société d'Éditions Internationales, Paryż 1968.

Comte A., Metoda pozytywna w 16 wykładach, tłum. W. Wojciechowska, PWN, Warszawa 1961.

Comte A., Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej, tłum. J.K., Wydawnictwo Antyk, Kęty 2001.

Comte-Sponville A., Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga, tłum. E. Aduszkiewicz, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2011.

Gilson É., Bóg i ateizm, tłum. M. Kochanowska, P. Murzański, Wydawnictwo ZNAK, Kraków 1996.

Halík T., Chrześcijaństwo na dziedzińcu pogan, tłum. T. Dostatni, „Znak” 2010, nr 11(666), s. 77-91.

Halík T., Cierpliwość wobec Boga. Spotkanie wiary z niewiarą, tłum. A. Babuchowski, Wydawnictwo WAM, Kraków 2009.

Jan Paweł II, Homilia Jesteście naszą nadzieją, podążajcie za Chrystusem, www. opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/homilie/toronto_msza_28072002.html [dostęp: 1.12.2016].

Korzekwa M., Pozytywizm Comte'a i współczesny kult nauki, www.opoka.org.pl/ biblioteka/F/FG/mk_comte.html [dostęp: 25.11.2016].

Lelong M., O dialogu z niewierzącymi, tłum. O. Scherer, Société d'Éditions Internationales, Paryż 1967.

Lenin W., Socjalizm a religia, w: K. Marks, F. Engels, W. Lenin, O religii. Wybór, red. J. Kniaziołucki, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1984, s. 409-416.

Lotz J.B., Bóg we współczesnym świecie, [brak tłum.], Wydawnictwo WAM, Kraków 1992.

Lubac H. de, Dramat humanizmu ateistycznego, tłum. A. Ziernicki, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004.

Mackie J.L., Cud teizmu. Argumenty za istnieniem Boga i przeciw istnieniu Boga, tłum. B. Chwedeńczuk, PWN, Warszawa 1997.

Marks K., Tezy o Feuerbachu, w: K. Marks, F. Engels, W. Lenin, O religii. Wybór, red. J. Kniaziołucki, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1984, s. 61-65.

Newman J.H., Logika wiary, tłum. P. Boharczyk, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1989.

Novak M., Boga nikt nie widzi. Noc ciemna ateistów i wierzących, tłum. M. Pasicka, Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2010.

Pascal B., Myśli, tłum. T. Żeleński (Boy), Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2002.

Pfeil H., Tragizm negacji Boga, tłum. A.C, Księgarnia św. Jacka, Katowice [b.r.].

Ratzinger J., Wprowadzenie w chrześcijaństwo, tłum. Z. Włodkowa, Kraków 1996.

Rożdżeński R., Ateizm, czyli wiara negatywna, Wydawnictwo WAM, Kraków 2016.

Sawa P., Duchowość inkarnacyjna i jej chrystologiczne podstawy, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 2011, nr 1(44), s. 109-125.

Sawa P., Misterium Wcielenia. Rzeczywistość, inspiracje, nadzieje, Wydawnictwo „Emmanuel”, Katowice 2009.

Seremak W., Humanizm, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Wydawnictwo M, Lublin−Kraków 2002, s. 341-342.

Skierkowski M., Anty-teizm Richarda Dawkinsa i Christophera Hitchensa, w: Wobec nowego ateizmu, red. I. Mokwa, M. Jagodziński, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2011, s. 39-57.

Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje. Tekst łacińsko-polski, Poznań 2004, s. 825-981.

Sochoń J., Ateizm, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2003.

Spinoza B., Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, tłum. I. Myślicki, PWN, Warszawa 1954.

Śnieżyński K., Od ateizmu do antyteizmu – idolatria jako zagrożenie dla współczesnej kultury, w: Wobec nowego ateizmu, red. I. Mokwa, M. Jagodziński, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2011, s. 137-167.

Tomasik K., „Dziedziniec Pogan” oryginalną inicjatywą papieża, www.ekai.pl/ dossier/x62642/dziedziniec-pogan-oryginalna-inicjatywa-papieza [dostęp: 1.12. 2016].

Wittgenstein L., Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 1997.

Woleński J., Granice niewiary, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004.

Zatwardnicki S., Ateizm urojony. Chrześcijańska odpowiedź na negację Boga, Wydawnictwo M, Kraków 2013.

Opublikowane
2019-12-16
Dział
Artykuły