Czym homilia nie jest – błędy w jej głoszeniu

Abstrakt

Dyrektorium homiletyczne (DH) jest wyrazem szczególnej troski Kościoła o wysoki poziom głoszenia homilii. Autorzy dokumentu uwydatniają istotę, cele i funkcje homilii oraz zdecydowanie przeciwstawiają się niewłaściwemu pojmowaniu tej priorytetowej formy głoszenia słowa Bożego (DH 6). (1) Nie należy zatem utożsamiać homilii z konferencją lub lekcją, kazaniem tematycznym na jakiś abstrakcyjny temat oraz traktować homilię jako naukę katechetyczną. Te formy posługi słowa ze swej natury mają miejsce poza liturgią, nie wiążą się ściśle z celem i treścią sprawowanego misterium. Związek homilii z tekstami biblijnymi nie oznacza jednak, że homilista ma przeprowadzać na ambonie ćwiczenia z egzegezy i wprowadzać wiernych w jej tajniki naukowe. Chociaż głosiciel słowa ze swego powołania jest świadkiem wiary, to jego osobiste świadectwo nie powinno przesłaniać głoszonego kerygmatu. Należy jednak zauważyć, że aktualne zdobycze egzegezy, pouczenia doktrynalne i osobiste świadectwo homilisty mogą także „być skuteczne jako elementy dobrej homilii” (DH 7). (2) Na poziom głoszenia homilii negatywnie wpływa także: niedbałe jej przygotowanie, błędne odczytywanie sensu tekstu biblijnego, przekazywanie wiernym treści płytkich pod względem doktrynalnym i moralnym (DH 157, 21). Podobnie z krytyką autorów Dyrektorium spotyka się używanie w homiliach „specjalistycznego języka teologicznego, nieznanego ich słuchaczom” (DH 31). Przeciwstawiając się błędom związanym z pojęciem i głoszeniem homilii, autorzy wymienianego dokumentu czynią to przede wszystkim w trosce o wierne i owocne głoszenie słowa Bożego. Dlatego w aktualizacji kerygmatu homilista winien uwydatniać jego mistagogiczny związek ze sprawowaną liturgią, co należy do istoty homilii, nie zaś do innych form kaznodziejstwa.