Śródziemie „zapowiadające” Nowe Przymierze. Propozycja sposobu interpretacji legendarium J.R.R. Tolkiena

Abstrakt

Artykuł dotyka zagadnienia możliwości teologicznej interpretacji dzieł kultury na przykładzie dzieł J.R.R. Tolkiena. Wskazuje występujące racje takiej interpretacji oraz towarzyszące jej trudności. Posługuje się, pochodzącą od św. Pawła, kategorią „typu” − zjawiska, osoby lub wydarzenia zapowiadającego rzeczywistość Nowego Przymierza. Najpierw przybliża jej sens i historię wykorzystania w teologii, następnie uzasadnia jej zastosowanie do fragmentów prozy Tolkiena. Zasadniczą część artykułu stanowi odczytanie Wielkiej Wędrówki Elfów, opisanej w rozdziałach III-V Silmarillionu, jako obrazu Kościoła Pielgrzymującego. Kluczowe dla takiej interpretacji pozostają elementy takie, jak motyw wezwania, wspólnej drogi czy wzajemnego wstawiennictwa, a także wspaniałość celu wędrówki. Artykuł ukazuje z jednej strony owocność metody typologicznej, z drugiej − możliwość teologicznego wykorzystania dzieł literatury współczesnej.