Nieomylność Biskupa Rzymu jako problem eklezjologiczny ad intra i ad extra
Abstrakt
Artykuł przedstawia problem nieomylności papieskiej w debacie eklezjologicznej wewnątrz Kościoła katolickiego oraz w kontekście dialogu ekumenicznego, prowadzonego z innymi wyznaniami chrześcijańskimi. Punktem wyjścia jest wyjaśnienie tego pojęcia oraz główne zagadnienia zawarte w dogmacie o nieomylności Biskupa Rzymu, ogłoszonym na Soborze Watykańskim I. Istota kontrowersji, które pojawiły się już w trakcie obrad Vaticanum I oraz po jego zakończeniu, polegała na ukazaniu relacji nieomylności Kościoła i nieomylności samego papieża: czy następca Piotra jest niezależny w definiowaniu prawd wiary. Brak konsensusu doprowadził do schizmy i powstania Kościoła starokatolickiego i ekskomuniki wielu teologów. Współcześnie nieomylność papieska jako problem eklezjologiczny obecna jest w dialogu ekumenicznym, w którym poszukiwana jest nowa jej formuła.
Bibliografia
ARCIC I. „Authority in the Church II”. W The Final Report, 81–98. Windsor CTS/SPCK/ Forward Movement London–Cincinnati, 1982.
Balter, Lucjan. Nieomylność encyklik papieskich. Studium teologiczno-historyczne. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1975.
Bartnik, Czesław Stanisław. Dogmatyka. T. II. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2003.
Beinert, Wolfgang. „Unfehlbarkeit”. W Lexikon für Theologie und Kirche, red. Walter Kasper, t. II, 389–390. Freiburg–Basel–Wien: Herder, 2006.
Beumer, Johannes. „Ökumenische Tendenzen auf dem Ersten Vaticanum”. Theologie und Philosophie nr 45 (1970): 385–397.
Clément, Olivier. „Bunt ducha i tragedia podziału. Kryzys chrześcijaństwa zachodniego”. Znak nr 2 (1992): 27–38.
Dettmer, Günter. Die ost- und westpreussischen Verwaltungsbehörden im Kulturkampf. Heidelberg: Quelle & Meyer, 1958.
Döllinger, Ignatz. Der Papst und das Konzil, Rivingstons. London–Oxford–Cambridge, 1869. Dostęp: 20.12.2019. http://www.archive.org/stream/a577134500dolluoft#page/n5/mode/2up
„Ewangelia a Kościół. ’Raport z Malty’”. W Wszyscy pod jednym Chrystusem. Ogólnokościelny dialog katolicko-luterański. Cz. 1, 1965–1981, red. Stanisław Celestyn Napiórkowski, 117–137. Lublin: RW KUL, 1985.
Ferdek, Bogdan. „Spór o nieomylność papieża. Od ‘Haec sancta’ do ‘Pastor aeternus’”. Poznańskie Studia Teologiczne nr 29 (2015): 183–196.
Hryniewicz, Wacław. „Pytania o prymat”. Tygodnik Powszechny nr 4 (1998): 9.
Ireneusz z Lyonu. Adversus haereses III, 24, 2. Seria: Antologia patrystyczna, red. Andrzej Bober, 48–76. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 1966.
Jasiński, Janusz. „Początek ostrego konfliktu monarchii pruskiej z Kościołem katolickim a kwestia braniewskich starokatolików (1870–1872)”. W Posłannictwo Biskupa Rzymu, red. Jacek Jezierski, 241–265. Olsztyn: Wyższe Seminarium Duchowne Metropolii Warmińskiej Hosianum, 2002.
Kasjaniuk, Elżbieta. „Nieomylność”. W Encylopedia katolicka, t. XII, 1148. Lublin: TN KUL, 2009.
Kasper, Walter. „Il ministero petrino”. Il Regno – documenti nr 48 (2003): 432–439.
Kongregacja Nauki Wiary. „Katolicka odpowiedź na Raport końcowy Międzynarodowej Komisji Anglikańsko-Rzymskokatolickiej, 6 grudnia 1991”. W Ut unum sint. Dokumenty Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu 1982–1998, red. Stanisław Celestyn Napiórkowski i inni, 120–127. Lublin: TN KUL, 2000.
Kongregacja Nauki Wiary. „Uwagi o Raporcie Końcowym ARCIC I, The Co-Chairmen”. W W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, 181–190. Tarnów: Biblos, 1995.
Krasiński, Józef. Z kart Magisterium Kościoła. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne, 1998.
„Mysterium Ecclesiae. Deklaracja o katolickiej doktrynie o Kościele przeciw niektórym współczesnym błędom”. W W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, 54–64. Tarnów: Biblos, 1995.
Pius IX. „List Apostolski Mirabilis illa constantia do biskupów niemieckich 4 marca 1875”. W Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, red. Ignacy Bokwa, 271–272. Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha, 2007.
Przedpełski, Borys. „Sobór Watykański I i jego recepcja. Spojrzenie teologa starokatolickiego”. W Posłannictwo Biskupa Rzymu, red. Jacek Jezierski, 59–71. Olsztyn: Wyższe Seminarium Duchowne Metropolii Warmińskiej Hosianum, 2002.
Przekop, Edmund. „Tendencje ekumeniczne w wypowiedziach przedstawicieli Kościołów wschodnich na I Soborze Watykańskim”. Prawo Kanoniczne nr 3–4 (1972): 61–80.
Rabiej, Stanisław. „Zakres nieomylności Kościoła”. W Pokładamy nadzieję w Kościele, red. Dawid Mielnik, 43–52. Opole: Koło Naukowe Teologów, 2016.
Reinkens, Joseph. Über päpstliche Unfehlbarkeit: enige Reflexionen. München, 1870.
Rusecki, Marian. Traktat o Objawieniu. Kraków: Wydawnictwo Księży Sercanów, 2007.
Schatz, Klaus. Sobory powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2001.
Schatz, Klaus. Vaticanum I 1969-1970. T. III. Paderborn–München–Wien–Zürich: Herder, 1994.
Tofiluk, Jerzy. Prymat biskupa Rzymu z perspektywy Kościoła prawosławnego. Dostęp: 2.02.2020. https://psd.edu.pl/wpcontent/uploads/2017/07/Prymat_biskupa_Rzymu_z_perspektywy_Kosciola_prawoslawnego.pdf
Wysoczański, Wiktor. Polski nurt starokatolicyzmu. Warszawa: Zakład Wydawniczy Odrodzenie, 1977.
Copyright (c) 2020 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
