Miłosierdzie w wychowaniu osób z niepełnosprawnością. Perspektywa pedagogiki chrześcijańskiej
Main Article Content
Abstrakt
Miłosierdzie jest jądrem chrześcijańskiej moralności i wymogiem życia chrześcijanina. Wyraża się ono w słowach, czynach i modlitwie. W artykule zostało przedstawione chrześcijańskie ujęcie miłosierdzia w odniesieniu do relacji opiekuńczo-wychowawczych z osobą z niepełnosprawnością (rodziców, nauczycieli, pedagogów, terapeutów). Odniesiono się do przykładów miłosierdzia objawianego przez Boga Ojca oraz Chrystusa. Wskazano na to, co jest istotne w przygotowaniu wychowawców do spełniania swej roli w duchu miłosierdzia, scharakteryzowano istotę miłosiernej postawy wychowawcy oraz jej cechy (przejawy praktycznego realizowania czynnej miłości). Realizację miłosierdzia w relacjach wychowawca–osoba z niepełnosprawnością opisano przez odwołanie do rozumienia miłosierdzia jako rahămim (łono matki, i tej miłości, jaka towarzyszy matce wobec swojego dziecka). Podkreślono również, że w relacji wychowawczej, która podporządkowana jest zasadzie miłości miłosiernej, nie ma dobroczyńcy i „dobro-biorcy”, są dwie równe sobie w godności ludzkiej osoby, z których każda daje i otrzymuje miłosierdzie, chociaż o innym charakterze, w innej formie. Skupiono się również na problemach związanych z wychowaniem do miłosierdzia osób z niepełnosprawnością oraz koniecznością samowychowania w tym zakresie.
Article Details
Bibliografia
Benedykt XVI (2013). Orędzie Ojca świętego na XXI Światowy Dzień Chorego. Watykan, 2.01.2013.
Chrostowski, W. (2016). Uczynki miłosierdzia. Kraków: Biały Kruk.
Danielewicz, Z. (2005). Kenoza a miłosierdzie Boże. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Miłosierdzie w filozofii i religiach (t. 1, s. 81-88). Poznań: UAM.
Domagała-Zyśk, E. (2005). Pedagog wobec osoby niepełnosprawnej i chorej w nauczaniu Jana Pawła II. W: M. Nowak, C. Kalita (red.), Pedagogiczna inspiracja w nauczaniu Jana Pawła II (s. 438-454). Biała Podlaska: PWSZ im. Papieża Jana Pawła II.
Domagała-Zyśk, E. (2010). Chrześcijańska pedagogika niepełnosprawności – współczesne wyzwania. W: J. Michalski, A. Zakrzewska (red.), Pedagogika chrześcijańska. Tradycja, współczesność, nowe wyzwania (s. 495-509). Toruń: Adam Marszałek.
Dudzikowa, M. (2006). Akceptacja osoby ucznia – analogią miłosierdzia. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 53-63). Poznań: UAM.
Dziewiecki M.: Wychowawcy i miłosierdzie, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/P/PR/db201511_milosierdzie.html (dostęp: 28.02.2016).
Fiedler-Rawecka, A. (2010). Miłosierdzie wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną? W: G. Janikula (red.), Miłosierdzie w duszpasterstwie i praktyce poradnianej (t. 6, s. 67-74). Poznań: UAM.
Frąckowiak, T. (2005). Miłosierdzie a sens życia dla drugiego. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Miłosierdzie w filozofii i religiach (t. 2, s. 99-108). Poznań: UAM.
Furmanek, W. (2004). „Miłosierdzie” i „cywilizacja miłości” kategoriami współczesnej pedagogiki. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula, K. Szczeszek (współpr.), Miłosierdzie jako wartość w języku współczesnej edukacji (t. 1, s. 51-67). Poznań: UAM.
Hryniewicz, W. (2004). Miłosierdzie jako zasada pedagogiczna. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula, K. Szczeszek (współpr.), Miłosierdzie jako wartość w języku współczesnej edukacji (t. 1, s. 97-108). Poznań: UAM.
Jan Paweł II (1980). Encyklika Dives in misericordia. Rzym, 30.11.1980.
Jan Paweł II (1984). List apostolski Salvifici doloris Ojca Świętego Jana Pawła II. Rzym, 11.02.1984.
Jan Paweł II (1997). Przemówienie w czasie spotkania z osobami starszymi, chorymi i ułomnymi w Haus der Barmherzigkeit w Wiedniu, 11 IX 1983. W: Jan Paweł II. Ewangelia cierpienia. Wybór homilii, przemówień i dokumentów (s. 79). Kraków: Znak.
Jan Paweł II (1999). Tajemnice cierpienia wyjaśnia tylko Chrystus. Przesłanie papieskie do chorych. Meksyk, 24.01.1999.
Janik, S. (2005). Miłosierdzie źródłem postaw nauczyciela wobec uczniów. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Miłosierdzie w filozofii i religiach (t. 2, s. 143-148). Poznań: UAM.
Kiciński, J., Gołubców, P., Radecki, A., Miłosierdzie w codzienności: czyn – słowo – modlitwa. Wrocław: TUM.
Klimaszewski, S. (2016). Uczynki miłosierdzia. Warszawa: PROMIC.
Komorowska, B. (2004). Wartość miłosierdzia w rozwiązywaniu trudności wychowawczych. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula, K. Szczeszek (współpr.), Miłosierdzie jako wartość w języku współczesnej edukacji (t. 1, s. 131-140). Poznań: UAM.
Kornas-Biela, D. (2001). Osoba niepełnosprawna, chora, cierpiąca: nauczanie Jana Pawła II. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: źródło życia i szkoła miłości (s. 357-384). Lublin: TN KUL.
Kornas-Biela, D. (2014). Cierpienie rodziny z osobą z niepełnosprawnością. W: J. Kossewska (red.), Osoba ze stanami ze spektrum autyzmu. Możliwości aktywnego życia (s. 125-145). Kraków: JAK.
Kowalik, S., Wilski, M. (2006). Miłosierdzie w rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 23-37). Poznań: UAM.
Kowalska, F. (1993). Dzienniczek. Miłosierdzie Boże w duszy mojej. Warszawa: PROMIC.
List Pasterski Episkopatu Polski Wychowanie naśladowaniem miłosiernej miłości Boga. Warszawa, 19.08.2016.
Łuczak, J. (2006). Miłosierdzie w niesieniu opieki paliatywnej nad chorymi i umierającymi. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 9-21). Poznań: UAM.
Maciejewski, R. (2010). Miłosierdzie wobec chorych psychicznie – specyfika, konteksty, kontrowersje. W: G. Janikula (red.), Miłosierdzie w duszpasterstwie i praktyce poradnianej (t. 6, s. 39-49). Poznań: UAM.
Militello, C. (2016). Uczynki miłosierdzia: współczucie i pielęgnowanie tego, co ludzkie. Tł. W. Dzieża. Pelplin: „Bernardinum”.
Opaliński, T. (2015). Miłosierdzie: wyobraźnia zamieniona w czyn. Wrocław: TUM.
Papież Franciszek (2015). Bulla papieża Franciszka Misericordiae vultus. Rzym, 11.04.2015.
Papież Franciszek (2015). Orędzie Franciszka na Światowy Dzień Młodzieży w Krakowie. Watykan, 15.08.2015.
Papież Franciszek (2015). Orędzie Ojca Świętego Franciszka na Wielki Post 2016 roku. Watykan, 4.10.2015.
Papież Franciszek. Miłosierdzie to imię Boga. Rozmowa z Andreą Torniellim (2016). Kraków: Znak.
Pusty, D. (2007). Miłosierdzie Boże w praktyce edukacyjnej Nauczyciela z Nazaretu. W: G. Janikula, R. Niparko (red.), Miłosierdzie w praktyce szkolnej i poza szkolnej (t. 4, s. 45-56). Poznań: UAM.
Sekściński A: Bóg miłosierny w Starym Testamencie? http://biblia.wiara.pl/doc/423078.Bog-Milosierny-w-Starym-Testamencie/2 (dostęp: 27.02.2016).
Talarska, D. (2006). Znaczenie miłosierdzia dla dziecka niepełnosprawnego i jego rodziców. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 39-43). Poznań: UAM.
Urs von Balthasar, H., Giussani, L. (2003). Miejsce chrześcijanina w świecie. Tł. K. Kubis, A. Porębski. Kraków: WAM.
Vanier, J. (1999). Każda osoba jest historią świętą. Tł. K. P. Wierzchosławscy. Poznań: „W drodze”.
Wawrzyniak-Beszterda, R. (2006). (Nie)miłosierny język nauczycieli. Z perspektywy uczniów. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 72-79). Poznań: UAM.
Zabielski, J. (2005). Miłosierdzie jako normatyw życia chrześcijańskiego. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Miłosierdzie w filozofii i religiach (t. 2, s. 89-99). Poznań: UAM.