Działania z zakresu interwencji kryzysowej w pracy nauczyciela
Main Article Content
Abstrakt
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na problematykę zadań nauczyciela w zakresie interwencji kryzysowej w środowisku szkolnym. Prezentowany artykuł dotyka wybranych zagadnień z zakresu działań interwencyjnych podejmowanych przez nauczycieli w obliczu sytuacji trudnych i kryzysowych doświadczanych przez uczniów. Dynamicznie zmieniająca się współczesność dostarcza wielu różnych nowych i nierzadko trudnych sytuacji naznaczonych wysokim poziomem stresu. Dotykają one również dzieci i młodzież i stanowić mogą zarówno pewnego rodzaju szansę jak i zagrożenie dla ich rozwoju. Z uwagi na częstość kontaktów z uczniami warto przyjrzeć się sytuacji nauczycieli i ich działaniom w obliczu kryzysu doświadczanego przez ucznia. Nadmienić należy, iż zawód nauczyciela obarczany jest wysokimi oczekiwaniami społecznymi w zakresie kompetencji a także coraz częściej większą akceleracją zadań charakterystycznych dla innych profesji np. psychologów, pracowników socjalnych, terapeutów. Zadaniem nauczyciela jest zatem nie tylko realizacja zadań dydaktycznych i wychowawczych ale również z uwagi na dynamikę relacji interpersonalnych i wyzwań współczesnego świata podejmowanie działań o charakterze interwencyjnym. Artykuł może stanowić przyczynek do pojęcia dalszych rozważań i badań dotyczących kompetencji nauczycieli w zakresie interwencji kryzysowej.
Article Details
Bibliografia
Barabas, M. (2021). Kompetencje nauczyciela w zakresie profilaktyki w szkole. W: A. Karpińska, M. Zińczuk, K. Kowalczuk (red.) Nauczyciel we współczesnej rzeczywistości edukacyjnej (s. 239-250). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Bilicki, T. (2020). Jak pracować z uczniem w kryzysie w czasie pandemii COVID-19? W: J. Pyżalski (red.) Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (s. 16-19). Warszawa: EduAkcja.
Ciszewska, K., Żyża, S. (2015). Wspomaganie szkół w zakresie interwencji kryzysowej. Poradnik. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Czerepaniak-Walczak, M. (1997). Aspekty i źródła profesjonalnej refleksji nauczyciela. Toruń: Edytor.
Górniak, K. Z. (2014). Nauczyciel „służbą szybkiego reagowania” w sytuacjach kryzysowych uczniów. W: L. Buller (red.) Socjotechniczne aspekty bezpieczeństwa w szkole (s. 55-66). Warszawa: Polskie Towarzystwo Socjologiczne.
Górniak, K. Z., Pijarowska, R. (2015). Interwent czy interwentka? Pierwsza pomoc emocjonalna-kompetencja komunikacyjna w sytuacji kryzysu psychologicznego. W: D. Hryszkiewicz, I. Nowicka (red.), Zarządzanie kompetencjami kobiet w Policji (s. 247-261). Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie.
Górniak, K. Z., Karusewicz, A. (2010). Personel medyczny „służbą szybkiego reagowania” w kryzysie pacjentów. Edukacja Zdrowotna, 7(1), 123-130.
Jagieła, J. (2009). Kryzys w szkole. Krótki poradnik psychologiczny. Kraków: Rubikon.
Konieczna-Kucharska, M. (2015). Miękkie i twarde kompetencje nauczycieli. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej Zarządzanie, 19, 229-241.
Koszewska, K. (2012). Budowanie strategii antykryzysowej na terenie szkoły/placówki oświatowej, https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=6178 (dostęp: 02.04.2021).
Macander, D. (2021). Interwencja w szkole z punktu widzenia prawa oświatowego, https://madraochrona.pl/strefa-specjalisty/interwencja-w-szkole-z-punktu-widzenia-prawa-oswiatowego/ (dostęp: 01.03.2021).
Morbitzer, J. (2020). Edukacja w epoce współczesnych kryzysów, Studia Edukacyjne, 56, 7-26.
Piorunek, M. (2012). Wokół problemów doradztwa w szkole. Percepcja pomocowych funkcji szkoły w narracjach rodzicielskich. Studia Edukacyjne, 22, 283-299.
Porzak, R. (2004). Wymiary interwencji psychologiczno-pedagogicznej. Remedium, 4, http://psychologia.edu.pl/czytelnia/61-remedium/948-wymiary-interwencji-psychologiczno-pedagogicznej.html (dostęp: 31.03.2021).
Porzak, R. (2004a). Typy interwencji – interwencja wychowawcza. Remedium, 7/8, http://psychologia.edu.pl/czytelnia/61-remedium/953-typy-interwencji-interwencja-wychowawcza.html (dostęp: 31.03.2021).
Prucha, J. (2006). Pedeutologia. W: B. Śliwerski (red.) Pedagogika. T. 2: Pedagogika wobec edukacji, polityki oświatowej i badań naukowych. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
Rogers, C. R. (1961). On becoming a person: A therapist’s view of psychoterapy. Boston: Houghton Mifflin.
Rogers, C. R. (1980). A way of being. Boston: Houghton Mifflin.
Sarzała, K. (2006). Procedury, strategie zarządzania kryzysem w szkole opracowane przez Zespół ds. Przeciwdziałania Problemom Wychowawczym, działający na podstawie Zarządzenia Nr 1424/06 Prezydenta Miasta Gdańska, z dnia 5.12.2006 r., https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/d/20131150022/broszura.pdf (dostęp: 20.03.2021).
Strykowski, W. (2005). Kompetencje współczesnego nauczyciela. Neodidagmata, 27/28, 15-28.
Strykowski, W., Strykowska, J., Pielachowski, J. (2003). Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej, Poznań: Wydawnictwo eMPi2.
Szempruch, J. (2013). Pedeutologia. Studium teoretyczno-pragmatyczne, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. (Dz. U. 2017 r., poz. 59).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. 2003 r., Nr 26, poz. 226).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. 2011 r., Nr 209, poz. 1245).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 roku w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. 2015 r., poz. 1249 z późn. zm).
Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. (Dz. U. z 2003r. Nr 26, poz. 226).
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. 2005 nr 180 poz. 1493).
World Health Organization, War Trauma Foundation and World Vision International. (2013). Psychological first aid: A facilitator’s guide to orienting field workers. Genewa.
World Health Organization, War Trauma Foundation and World Vision International. (2011) Psychological first aid: Guide for field workers. Genewa
Greenstone, J. L., Leviton, S. C. (2004). Interwencja Kryzysowa. Tłum. Monika Gajdzińska, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.