Rola nauczyciela-wychowawcy we wspieraniu ucznia

Main Article Content

Magdalena Piorunek

Abstrakt

W artykule skupiono się na ukazaniu pozadydaktycznych funkcji nauczyciela i jego roli we wspieraniu, pomaganiu i doradzaniu uczniowi. Nauczyciele różnią się między sobą zarówno poziomem i charakterystyką posiadanych kompetencji wykorzystywanych w procesach pomocowych i doradczych, oceną roli tych działań w edukacji, jak i gotowością do aktywnego wchodzenia w takie relacje oraz responsywnością na zgłaszane przez uczniów zapotrzebowanie w tym obszarze. Przedstawiono charakterystykę relacji pomocowej nauczyciel–uczeń. Dokonano charakterystyki funkcjonowania nauczyciela-wychowawcy, jako osoby mającej potencjalnie najczęstszy i mniej sformalizowany kontakt z uczniem oraz jego roli w procesach wspierania. W tym celu powołano się wybiórczo na wyniki badań sondażowych adolescentów odnośnie do postrzegania przez nich nauczycieli-wychowawców jako osób wspierających. Wskazano także na rolę wychowawcy na poszczególnych etapach w trójstopniowym modelu pomocy psychopedagogicznej – doradztwa w szkole, obejmującym proces rozpoznania problemu uczniowskiego, interwencję psychopedagogiczną i pomoc uczniowi w konsolidacji i utrwalaniu dokonujących się w nim zmian.

Article Details

Dział
Artykuły

Bibliografia

Bakiera, L., Harwas-Napierała, B. (2016). Wzory osobowe w rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Brammer, L. (1984). Kontakty służące pomaganiu. Procesy i umiejętności. Warszawa: Studium Pomocy Psychologicznej Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Brzezińska, A. I. (2008). Nauczyciel jako organizator społecznego środowiska uczenia się W: E. Filipiak (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy (s. 35-49). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Buber, M. (1992). Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych. Tłum. J. Doktór. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Egan, G. (2002). Kompetentne pomaganie. Model pomocy oparty na procesie rozwiązywania problemów. Tłum. J. Gilewicz, E. Lipska. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Elliott, J., Place, M. (2000). Dzieci i młodzież w kłopocie. Poradnik nie tylko dla psychologów. Tłum. M. Babiuch. Warszawa: WSiP.
Fontana, D. (1998). Psychologia dla nauczycieli. Tłum. M. Żywicki. Poznań: Zysk i s-ka.
Gara, J. (2010). Filozofia dialogu i jej implikacje pedagogiczne. Paedagogia Christiana, 1(25), 137-148.
Głowacka, E. (2011). Kultura organizacyjna w procesie zarządzania administracją publiczną. https://docplayer.pl/18770893-Kultura-organizacyjna-w-procesie-zarzadzania-administracja-publiczna.html (dostęp: 31.05.2021).
Gołębniak, D. (1998). Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza – biegłość – refleksyjność. Poznań–Toruń: Edytor.
Hornby, G., Hall, E., Hall, C. (2005). Nauczyciel wychowawca. Tłum. J. Bartosik. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kopczewski, M., Pączek, B., Tobolski, M. (2012). Istota kultury organizacyjnej w zarządzaniu przedsiębiorstwem produkcyjnym, http://www.ptzp.org.pl/files/konferencje/kzz/artyk_pdf_2012/p084.pdf (dostęp: 31.05.2021).
McKay, M., Davis, M., Fanning, P. (2007). Sztuka skutecznego porozumiewania się. Praca. Rodzina. Zabawa. Tłum. A. Błaż. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Nowak, M. (2010). Dialog w wychowaniu. Paedagogika Christiana 1(25), 85-103.
Nowosad, I. (2018). Z badań nad kulturą szkoły. W kalejdoskopie analiz i interpretacji. Studia Edukacyjne, 49, 159-174.
Nowosad, I. (2019). Kultura szkoły w rozwoju szkoły. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Otrębska-Popiołek, K. (1991). Człowiek w sytuacji pomocy. Psychologiczna problematyka przyjmowania i udzielania pomocy. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Piorunek, M. (2012). Wokół problemów doradztwa w szkole. Percepcja pomocowych funkcji szkoły w narracjach rodzicielskich. Studia Edukacyjne, 22, 283-299.
Piorunek, M. (2020). Nauczyciel-wychowawca (nie)wspierający ucznia – o znaczeniu nauczycielskich kompetencji społecznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Saarni, C. (1999). Kompetencja emocjonalna i samoregulacja w dzieciństwie. W: P. Salovey, D. J. Sluyter (red.), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Problemy edukacyjne (s. 75-125). Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Saarni, C. (2005). Społeczny kontekst rozwoju emocjonalnego. W: M. Lewis, J. M. Haviland-Jones (red.), Psychologia emocji (s. 392-414). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo psychologiczne.
Sęk, H. (1993). Społeczno-kliniczne podstawy teoretyczne różnych form pomocy psychologicznej. W: H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna (s. 365-380). Warszawa: PWN.
Sztompka, P. (2007). Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Śliwerski, B. (2015). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Wosik-Kawala, D., Sarzyńska, E., Maliszewski, W. J., Fiedor, M. (red.) (2009). Komunikacja i edukacja – ku synergiczności porozumiewania się. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Wróblewska, H. (2018). Kompetencje społeczne przestrzenią i doświadczaniem dialogu. Studia z Teorii Wychowania, 9, 2(23), 41-60.
Żółkowska, T. (2013). Ja, Ty, Inny – dialog? Studia Edukacyjne, 28, 17-30.