Strategie radzenia sobie ze stresem osób słabowidzących – rola przekonań na temat świata i własnej skuteczności
Article Sidebar
Opublikowane:
gru 19, 2022
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Słowa kluczowe:
radzenie sobie ze stresem, strategie radzenia sobie, nadzieja podstawowa, poczucie własnej skuteczności, osoby słabowidzące
Main Article Content
Abstrakt
Następstwa słabowzroczności dotyczą wielu obszarów funkcjonowania człowieka. W kontekście problemów, jakich doświadczają osoby słabowidzące oraz związanego z nimi stresu, wzrasta znaczenie aktywności zaradczej. W literaturze przedmiotu można odnaleźć niewiele opracowań poświęconych temu zagadnieniu, a już zupełny ich brak zauważa się odnośnie do roli przekonań na temat świata i własnej skuteczności w kształtowaniu radzenia sobie ze stresem osób słabowidzących.
W związku z tym celem opracowania stało się określenie zależności pomiędzy strategiami radzenia sobie ze stresem osób słabowidzących a ich przekonaniami na temat świata i własnej skuteczności. W badaniach zastosowano następujące narzędzia badawcze: Inwentarz Mini-COPE Carvera, Kwestionariusz Nadziei Podstawowej (BHI-12) Trzebińskiego i Zięby, Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES) Schwarzera i Jerusalem. Ustalono, że przekonania na temat świata i własnej skuteczności mają znaczenie dla strategii radzenia sobie ze stresem badanych słabowidzących. Najsilniejsze związki zależnościowe określono pomiędzy poszczególnymi strategiami radzenia sobie (oprócz dwóch) a nadzieją podstawową.
Article Details
Numer
Dział
Artykuły
Bibliografia
Binder, K. W., Wrzesińska, M. A., Kocur, J. (2020). Anxiety in persons with visual impairment. Psychiatria Polska, 54(2), 279-288. DOI: 10.12740/PP/ONLINEFIRST/85408.
Boerner, K. (2004). Adaptation to disability among middle-aged and older adults: the role of assimilative and accommodative coping. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 59(1), 35-42. DOI: 10.1093/geronb/59.1.P35.
Brennan, M., Cardinali, G. (2000). The use of preexisting and novel coping strategies in adapting to age-related vision loss. The Gerontologist, 40(3), 327-334. DOI:10.1093/GERONT/40.3.327.
Byra, S. (2014). Nadzieja podstawowa i percepcja własnej niepełnosprawności a radzenie sobie osób z urazem rdzenia kręgowego. Hygeia Public Health, 49(4), 825-832.
Byra, S. (2011). Poczucie własnej skuteczności w kontekście radzenia sobie w sytuacjach trudnych kobiet i mężczyzn z nabytą niepełnosprawnością ruchową. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 17(3), 127-134.
Felcyn, M., Ogińska-Bulik, N. (2009). Poczucie sensu życia osób w żałobie. Polskie Forum Psychologiczne, 14(1), 63-77.
Girdler, S.J., Boldy, D.P., Dhaliwal, S.S., Crowley, M., Packer, T.L. (2010). Vision self-management for older adults: a randomised controlled trial. British Journal of Ophthalmology, 94(2), 223-288.
Heiman, T., Olenik-Shemesh, D. (2017). Cyberbullying involvement of adolescents with low vision compared to typical adolescents, as related to perceived social support. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 26(2), 105-115.
Heszen, I., Sęk, H. (2009). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ishtiaq, R., Chaudhary, M. H., Rana, M. A., Jamil, A. R. (2016). Psychosocial implications of blindness and low vision in students of a school for children with blindness. Pakistan Journal of Medical Sciences, 32(2), 431-434. DOI: 10.12669/pjms.322.8737.
Jang, Y., Wang, Y. T., Lin, M. H., Shih, K. J. (2013). Predictors of employment outcomes for people with visual impairment in Taiwan: the contribution of disability employment services. Journal of Visual Impairment & Blindness, 107(6), 469-480. DOI: 10.1177/0145482X1310700608.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Juczyński, Z., Ogińska-Bulik, N. (2008). Osobowość: stres a zdrowie. Warszawa: Difin.
Kozielecki, J. (2006). Psychologia nadziei. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kuyk, T., Liu, L., Elliott, J. L., Grubbs, H. E., Owsley, C., McGwin, G., Griffin, R. L., Fuhr, P. S. (2008). Health-related quality of life following blind rehabilitation. Quality of Life Research, 17(4), 497-507.
Lazarus, R. S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer.
Leonard, R., D’Allura, T., Horowitz, A. (1999). Factors associated with employment among persons who have a vision impairment: a follow-up of vocational placement referrals. Journal of Vocational Rehabilitation, 12, 33-43.
López-Justicia, M. D., Pichardo, M. C., Amezcua, J. A., Fernández, E. (2001). The self-concepts of Spanish children and adolescents with low vision and their sighted peers. Journal of Visual Impairment & Blindness, 95(3), 150-160.
Lubrańska, A., Noremberg, J. (2020). Radzenie sobie ze stresem i z tremą wśród studentów wybranych kierunków artystycznych – rola zasobów osobistych. Edukacja Dorosłych, 82(1), 131-147.
Łaguna, M. (2010). Przekonania na własny temat i aktywność celowa. Badania nad przedsiębiorczością. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Łosiak, W. (2008). Psychologia stresu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Ochonczenko, H. (2008). Poczucie samoskuteczności niepełnosprawnych studentów. W: T. Żółkowska, M. Wlazło (red.), Socjopedagogiczne aspekty rehabilitacji osób niepełnosprawnych (s. 289-299). Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Oleś, P. (2005). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Oleś, M., Oleś, P. (2014). Coping style and quality of life in elderly patients with vision disturbances. Journal of Ophthalmology, DOI: 10.1155/2014/584627.
Papadopoulos, K. (2014). The impact of individual characteristics in self-esteem and locus of control of young adults with visual impairments. Research in Developmental Disabilities, 35(3), 671-675.
Poprawa, R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia (s. 103-141). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Reinhardt, J. P., Boerner, K., Horowitz, A. (2009). Personal and social resources and adaptation to chronic visual impairment over time. Aging & Mental Health, 13(3), 367-375.
Rai, P., Rohatgi, J., Dhaliwal, U. (2019). Coping strategy in persons with low vision or blindness – an exploratory study. Indian Journal of Ophthalmology, 67(5), 669-676.
Singletary, C., Goodwyn, M. A., Carter, A. P. (2009). Hope and social support in adults who are legally blind at a training center. Journal of Visual Impairments & Blindness, 103(8), 500-504.
Sturrock, B. A., Xie, J., Holloway, E. E., Lamoureux, E. L., Keeffe, J. E., Fenwick, E. K., Rees, G. (2015). The influence of coping on vision-related quality of life in patients with low vision: a prospective longitudinal study. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 56(4), 2416-2422.
Szabała, B. (2015). Poczucie sensu życia w kontekście radzenia sobie w sytuacjach trudnych młodych dorosłych z niepełnosprawnością wzrokową. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 4(30), 55-72.
Tay, K. C. P., Drury, V. B., Mackey, S. (2014). The role of intrinsic motivation in a group of low vision patients participating in a self-management programme to enhance self-efficacy and quality of life. International Journal of Nursing Practice, 20(1), 17-24.
Terelak, J. F., Demkiewicz, J. (2006). Nadzieja podstawowa w ujęciu Erika H. Eriksona a strategie radzenia sobie ze stresem okołoporodowym. Studia Psychologica, 6, 13-35.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Trzebiński J., Zięba M. (2003). Kwestionariusz Nadziei Podstawowej – BHI-12. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Tshuma, Ch., Ntombela, N., Mabvurira, V. (2021). Challenges and coping strategies of visually impaired adults in Zeerust, south Africa. Journal of Social Sciences and Humanities, 18(5), 53-65.
Zarzycka, B. (2017). Zmagania religijne. Uwarunkowania i funkcje. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Zubrzycka, R. (2017). Psychospołeczne uwarunkowania radzenia sobie rodziców dzieci z mukowiscydozą. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Boerner, K. (2004). Adaptation to disability among middle-aged and older adults: the role of assimilative and accommodative coping. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 59(1), 35-42. DOI: 10.1093/geronb/59.1.P35.
Brennan, M., Cardinali, G. (2000). The use of preexisting and novel coping strategies in adapting to age-related vision loss. The Gerontologist, 40(3), 327-334. DOI:10.1093/GERONT/40.3.327.
Byra, S. (2014). Nadzieja podstawowa i percepcja własnej niepełnosprawności a radzenie sobie osób z urazem rdzenia kręgowego. Hygeia Public Health, 49(4), 825-832.
Byra, S. (2011). Poczucie własnej skuteczności w kontekście radzenia sobie w sytuacjach trudnych kobiet i mężczyzn z nabytą niepełnosprawnością ruchową. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 17(3), 127-134.
Felcyn, M., Ogińska-Bulik, N. (2009). Poczucie sensu życia osób w żałobie. Polskie Forum Psychologiczne, 14(1), 63-77.
Girdler, S.J., Boldy, D.P., Dhaliwal, S.S., Crowley, M., Packer, T.L. (2010). Vision self-management for older adults: a randomised controlled trial. British Journal of Ophthalmology, 94(2), 223-288.
Heiman, T., Olenik-Shemesh, D. (2017). Cyberbullying involvement of adolescents with low vision compared to typical adolescents, as related to perceived social support. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 26(2), 105-115.
Heszen, I., Sęk, H. (2009). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ishtiaq, R., Chaudhary, M. H., Rana, M. A., Jamil, A. R. (2016). Psychosocial implications of blindness and low vision in students of a school for children with blindness. Pakistan Journal of Medical Sciences, 32(2), 431-434. DOI: 10.12669/pjms.322.8737.
Jang, Y., Wang, Y. T., Lin, M. H., Shih, K. J. (2013). Predictors of employment outcomes for people with visual impairment in Taiwan: the contribution of disability employment services. Journal of Visual Impairment & Blindness, 107(6), 469-480. DOI: 10.1177/0145482X1310700608.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Juczyński, Z., Ogińska-Bulik, N. (2008). Osobowość: stres a zdrowie. Warszawa: Difin.
Kozielecki, J. (2006). Psychologia nadziei. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kuyk, T., Liu, L., Elliott, J. L., Grubbs, H. E., Owsley, C., McGwin, G., Griffin, R. L., Fuhr, P. S. (2008). Health-related quality of life following blind rehabilitation. Quality of Life Research, 17(4), 497-507.
Lazarus, R. S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer.
Leonard, R., D’Allura, T., Horowitz, A. (1999). Factors associated with employment among persons who have a vision impairment: a follow-up of vocational placement referrals. Journal of Vocational Rehabilitation, 12, 33-43.
López-Justicia, M. D., Pichardo, M. C., Amezcua, J. A., Fernández, E. (2001). The self-concepts of Spanish children and adolescents with low vision and their sighted peers. Journal of Visual Impairment & Blindness, 95(3), 150-160.
Lubrańska, A., Noremberg, J. (2020). Radzenie sobie ze stresem i z tremą wśród studentów wybranych kierunków artystycznych – rola zasobów osobistych. Edukacja Dorosłych, 82(1), 131-147.
Łaguna, M. (2010). Przekonania na własny temat i aktywność celowa. Badania nad przedsiębiorczością. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Łosiak, W. (2008). Psychologia stresu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Ochonczenko, H. (2008). Poczucie samoskuteczności niepełnosprawnych studentów. W: T. Żółkowska, M. Wlazło (red.), Socjopedagogiczne aspekty rehabilitacji osób niepełnosprawnych (s. 289-299). Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Oleś, P. (2005). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Oleś, M., Oleś, P. (2014). Coping style and quality of life in elderly patients with vision disturbances. Journal of Ophthalmology, DOI: 10.1155/2014/584627.
Papadopoulos, K. (2014). The impact of individual characteristics in self-esteem and locus of control of young adults with visual impairments. Research in Developmental Disabilities, 35(3), 671-675.
Poprawa, R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia (s. 103-141). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Reinhardt, J. P., Boerner, K., Horowitz, A. (2009). Personal and social resources and adaptation to chronic visual impairment over time. Aging & Mental Health, 13(3), 367-375.
Rai, P., Rohatgi, J., Dhaliwal, U. (2019). Coping strategy in persons with low vision or blindness – an exploratory study. Indian Journal of Ophthalmology, 67(5), 669-676.
Singletary, C., Goodwyn, M. A., Carter, A. P. (2009). Hope and social support in adults who are legally blind at a training center. Journal of Visual Impairments & Blindness, 103(8), 500-504.
Sturrock, B. A., Xie, J., Holloway, E. E., Lamoureux, E. L., Keeffe, J. E., Fenwick, E. K., Rees, G. (2015). The influence of coping on vision-related quality of life in patients with low vision: a prospective longitudinal study. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 56(4), 2416-2422.
Szabała, B. (2015). Poczucie sensu życia w kontekście radzenia sobie w sytuacjach trudnych młodych dorosłych z niepełnosprawnością wzrokową. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 4(30), 55-72.
Tay, K. C. P., Drury, V. B., Mackey, S. (2014). The role of intrinsic motivation in a group of low vision patients participating in a self-management programme to enhance self-efficacy and quality of life. International Journal of Nursing Practice, 20(1), 17-24.
Terelak, J. F., Demkiewicz, J. (2006). Nadzieja podstawowa w ujęciu Erika H. Eriksona a strategie radzenia sobie ze stresem okołoporodowym. Studia Psychologica, 6, 13-35.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Trzebiński J., Zięba M. (2003). Kwestionariusz Nadziei Podstawowej – BHI-12. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Tshuma, Ch., Ntombela, N., Mabvurira, V. (2021). Challenges and coping strategies of visually impaired adults in Zeerust, south Africa. Journal of Social Sciences and Humanities, 18(5), 53-65.
Zarzycka, B. (2017). Zmagania religijne. Uwarunkowania i funkcje. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Zubrzycka, R. (2017). Psychospołeczne uwarunkowania radzenia sobie rodziców dzieci z mukowiscydozą. Lublin: Wydawnictwo UMCS.