Ojcostwo w samoocenie mężczyzn wychowujących dzieci z uszkodzonym słuchem. Część II. Badania empiryczne

Main Article Content

Dorota Kornas-Biela
Katarzyna Tupaj

Abstrakt

Ojcostwo wobec dziecka niesłyszącego jest dużym wyzwaniem, natomiast uwaga badaczy i praktyków skupia się głównie na przeżyciach i roli matki. Dlatego należy z uznaniem odnotować wzrastającą liczbę doniesień naukowych na temat doświadczeń ojca w tej sytuacji, jego ojcowskiej roli i znaczenia jego zaangażowania w wychowanie dziecka. Artykuł prezentuje wyniki badań w grupie 14 ojców metodą sondażu diagnostycznego przy użyciu kwestionariusza ankiety własnej konstrukcji oraz Kwestionariusza dla Rodziców M. Ziemskiej.


Na podstawie wyników badań można stwierdzić, że ojcowie dzieci niesłyszących rozumieją ojcostwo jako odpowiedzialność za dziecko i obowiązek zaspokojenia jego potrzeb; oceniają siebie jako dobrych ojców; w większości starają się wspomagać rozwój swojego dziecka poprzez uczestniczenie w jego codziennych czynnościach, rehabilitacji, w ważnych wydarzeniach życiowych i wpajaniu hierarchii wartości, ale żonie przypisują znacznie większą rolę w codziennym życiu dziecka oraz we wspieraniu go emocjonalnym; postrzegają swoje dziecko z uszkodzeniem słuchu jako samodzielne, jednak potrzebujące więcej opieki i troski niż dziecko słyszące; ojcowie różnią się w zakresie postaw rodzicielskich, niektórzy przyjmują postawę nadmiernego górowania, kontrolowania i bezradności, połowa z nich charakteryzuje się postawą dystansu. Niewątpliwie ojcowie, tak jak i pozostali członkowie rodziny (a właściwie rodzina jako system), wymagają różnorodnych form pomocy i wsparcia, w tym również psychologicznego.

Article Details

Dział
Artykuły

Bibliografia

Åsberg, K.K., Vogel, J.J., Bowers, C.A. (2008). Exploring correlates and predictors of stress in parents of children who are deaf: Implications of perceived social support and mode of communication. Journal of Child and Family Studies, 17(4), 486-499. DOI: 10.1007/s10826-007-9169-7.
Bulicz, K. (2015). Postawy ojców słyszących wobec wspomagania rozwoju ich dziecka z uszkodzonym słuchem. Praca magisterska, KUL, promotor: D. Kornas-Biela.
Gałkowski, T. Kunicka-Kaiser, I., Smoleńska J. (1978). Psychologia dziecka głuchego. Warszawa: PWN.
Gałkowski, T., Grossman, J., Skórzak, B. (1966). Réactions émotionelles des enfants infirmes et l’attitude des parents. Psychotherapy and Psychosomatics, 14, 180-185.
Gembal, A. (2001). Analiza postaw rodzicielskich ojców dzieci niesłyszących. Praca dyplomowa. Podyplomowe Studium Surdopedagogiki KUL, promotor: D. Kornas-Biela.
Karwowska, M. (2009). Ojcostwo w samoocenie mężczyzn wychowujących dziecko niepełnosprawne. W: M. Bielska-Łach (red). Pedagogika specjalna: różne poszukiwania – wspólna misja (s. 359-371). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Klaczak, M. (1996). Rola rodziców dzieci z wadą słuchu w ich wczesnej rehabilitacji. W: R. Ossowski (red.), Trudności w komunikowaniu się osób z uszkodzonym słuchem. Socjalizacja i rehabilitacja (s. 201-211). Bydgoszcz, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy.
Kobosko, J. (2009). Relacja matka – dziecko a zaburzenia rozwoju językowego u młodzieży głuchej. Przegląd Psychologiczny, 52(3), 327-342.
Kobosko, J. (2011). Pomoc psychologiczna słyszącym rodzicom a efektywność rehabilitacji dzieci głuchych. Otorynolaryngologia, 10(1), 8-14.
Kobosko, J. (2013). Depresja matek i ojców a głuchota dziecka. Znaczenie satysfakcji małżeńskiej jako predyktora nasilenia doświadczanych przez rodziców objawów depresji. Roczniki Pedagogiczne, 5(41), 3, 123-140.
Kobosko, J. (2014). Problemy zdrowia psychicznego matek i ojców dzieci głuchych z implantem ślimakowym. Otolaryngologia Polska, 68(3), 135-142.
Kornas-Biela, D. (2001). Rodzice wobec diagnozy uszkodzenia słuchu u dziecka: doświadczenia rodziców, pomoc profesjonalistów. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: źródło życia i szkoła miłości (s. 459-477). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kornas-Biela, D. (2016). Rola ojca we wspomaganiu rozwoju dziecka z uszkodzonym słuchem. W: E. Domagała-Zyśk, A. Borowiec, R. Kołodziejczyk (red.), Język i wychowanie. Księga jubileuszowa z okazji 45-lecia pracy naukowej Profesor Kazimiery Krakowiak (s. 306-320). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Marcinkowska, J. (2009). Rozwój dziecka głuchego. W: M. Kowalska (red.), Moje głuche dziecko. Kompendium wiedzy na temat rehabilitacji dziecka głuchego (s. 29-35). Łódź: Polski Związek Głuchych/Oddział Łódzki.
Trębicka-Postrzygacz, B. (1999). Dziecko niesłyszące w rodzinie. Audiofonologia, 14, 93-101.
Zaidman-Zait, A., Most, T., Tarrasch, R., Haddad-eid, E., Brand D. (2016). The impact of childhood hearing loss on the family: Mothers’ and fathers’ stress and coping resources. The Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 21(1), 23-33. DOI: 10.1093/deafed/env038.
Ziemska, M. (1973). Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Ziemska, M. (1981). Kwestionariusz dla rodziców do badania postaw rodzicielskich: podręcznik tymczasowy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.