Roztropność, rozsądek, rozwaga – cnoty zalecane nie tylko Polakom. O twórczości etycznej i pedagogicznej Wincentego Kadłubka

Abstrakt

Ze względu na rzadką recepcję twórczości średniowiecznego myśliciela – Wincentego Kadłubka – autorka artykułu poddała badaniu część osiągnięć dziejopisarskich kronikarza należącą do dorobku aksjologii i aretologii. Kategorie „roztropność”, „rozsądek” i „rozwaga” mają bowiem, oprócz proweniencji etycznej, również wyraźne usytuowanie w dyscyplinie pedagogika i niektórych jej subdyscyplinach. Istotne znaczenie tych kategorii ujawnia się w obszarze pedagogiki teoretycznej i praktycznej. Zatem oprócz przypomnienia specyficznych cech epoki, w jakiej żył oraz tworzył ten wyjątkowy w dziejach narodu polskiego intelektualista, a także zaprezentowania zwięźle zarówno kroniki, jak i faktów biograficznych, niniejszy artykuł stanowi propozycję udzielenia odpowiedzi na kilka pytań: jak Wincenty Kadłubek postrzega roztropność, rozsądek i rozwagę? Jak ujmuje „rodowód”/genezę ludzkiej roztropności, rozsądku i rozwagi? Jakie znaczenie przypisuje kronikarz uosabianiu roztropności, rozsądku i rozwagi? Jakie warunki osiągnięcia roztropności podaje? Jakie czynniki stanowią, w jego przekonaniu, ich przeciwieństwa i przeszkody? Jakie przekazuje wskazówki odnośnie do przezwyciężania tych przeszkód, a także do wychowawczego kształtowania roztropności, rozsądku i rozwagi? Autorka podjęła się hermeneutycznej interpretacji mniej znanej części dorobku Kadłubka w przekonaniu, że analizowane dziedzictwo stanowi kapitał kulturowy narodu, skarbnicę rodzimej tradycji, wciąż mającą wiele do zaoferowania każdemu odbiorcy.