Experience in the Pedagogical Reflection on Family

Main Article Content

Leszek Waga

Abstract

The purpose of this article is to outline the application of the concept of experience in the pedagogical reflection on the family, and to indicate the need for a multidimensional and integrated understanding of this concept.


The article first presents the ways of understanding the concept of experience in the pedagogical reflection on the family. Then, it presents the role of the experiences acquired within the family as the basis for the formation of further experiences by children. Further on, the article discusses the relationship between sensory experiences and experiences in the context of family life. This is followed by an analysis of a special kind of experience—experiencing the value of oneself and its references to the development of the child within the family. The last section discusses the role of the subjective aspect of the child’s experiences within the family, i.e. the importance of the family environment as a place of the formation and acquisition of experiences.

Article Details

Section
Articles

References

Ablewicz, K. (2003). Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Studium sytuacji wychowawczej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Adamski, F. (2006). Rodzinna socjalizacja. In: T. Pilch (ed.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (vol. 5, p. 393–396). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Baran, B. (1981). Rola więzi społeczno-emocjonalnej w kształtowaniu osobowości dziecka (Studium porównawcze osobowości dzieci wychowywanych w państwowych domach dziecka i w rodzinach). Warszawa–Poznań: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Szczecinie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Baran, B. (1985). Wyobrażenia o własnej przeszłości dzieci wychowywanych poza rodziną. W: M. Tyszkowa (ed.), Rozwój dziecka w rodzinie i poza rodziną (p. 203–227). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Braun-Gałkowska, M. (1997). Rodzina jako wartość. Ateneum Kapłańskie, 2–3(531–532), 200–208.
Chmaj, L. (1960). Antoni Makarenko. Warszawa: „Książka i Wiedza”.
Czajkowska, A. (2005). Procesy emocjonalne. In: W. Pilecka, G. Rudkowska, L. Wrona (eds.), Podstawy psychologii. Podręcznik dla studentów kierunków nauczycielskich (p. 197–211). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Dewey, J. (1963). Education and Experience. New York: Macmillan Publishing Company.
Dewey, J. (1967a). Zainteresowanie i wysiłek w związku z wychowaniem woli. In: Idem, Wybór pism pedagogicznych (p. 17–53). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Dewey, J. (1967b). Moje pedagogiczne credo. In: Idem, Wybór pism pedagogicznych (p. 3–16). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Dewey, J. (1972). Demokracja i wychowanie. Wprowadzenie do filozofii wychowania. Wrocław– Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Dewey, J. (1975). Sztuka jako doświadczenie. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Dębowski, J. (2001). Świadomość. Poznanie. Naoczność poznania. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Dzierzbicka, W. (1963). Metoda projektów. In: W. Dzierzbicka, S. Dobrowolski (eds.), Eksperymenty pedagogiczne w Polsce w latach 1900 – 1939 (p. 302–334). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Grabowiec, A. (2011). Samoocena dzieci krzywdzonych w rodzinie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Grzywak-Kaczyńska, M. (2008). Trud rozwoju. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Gutek, G.L. (2003). Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Hajduk, Z. (2005). Ogólna metodologia nauk. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Janke, A.W. (1997). Rodzina jako przestrzeń doświadczania wartości samego siebie. In: A.M. Tchorzewski (ed.), Doświadczanie wartości samego siebie w procesach edukacyjnych (p. 54–62). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy.
Jankowska, D. (2001). Teoria wiedzy i nauki Floriana Znanieckiego – w świetle współczesnych dyskusji nad możliwościami naukowego poznania. In: A. Bogaj (ed.), Rozwój pedagogiki ogólnej. Inspiracje i ograniczenia kulturowe oraz poznawcze (p. 182–190). Warszawa–Kielce: Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego w Kielcach–Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych w Warszawie.
Jarosz, K. (2015). Miejsce międzypokoleniowego uczenia się w procesie hominizacji. Rocznik Andragogiczny, 22, 163–180.
Jeleńska, L. (1930). Sztuka wychowania. Warszawa: „Nasza Księgarnia”, Spółka Akc. Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych.
Jurga, M. (1985). Doświadczenie społeczne i rozwój osobowości wychowanek domów dziecka. In: M. Tyszkowa (ed.), Rozwój dziecka w rodzinie i poza rodziną (p. 153–202). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Kamiński, S. (1992). Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kornas-Biela, D. (2002). Wokół początku życia ludzkiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Kornas-Biela, D. (2005). Okres prenatalny. In: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (eds.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 2, Charakterystyka okresów życia człowieka (p. 17–46). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kornas-Biela, D. (2009). Pedagogika prenatalna. Nowy obszar nauk o wychowaniu. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Krawczyk-Bocian, A. (2013). Doświadczanie zdarzeń krytycznych. Narracje biograficzne Dorosłych Dzieci Alkoholików. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Krąpiec, M.A. (1976). Doświadczenie i metafizyka. Roczniki Filozoficzne, 1, 5–16.
Krąpiec, M.A. (2001). Doświadczenie. In: A. Maryniarczyk (ed.), Powszechna Encyklopedia Filozofii, vol. 2 (p. 673–676). Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Kunowski, S. (2000). Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Kuźma, J. (2003). Prawa i dobro dziecka – deklaracje i rzeczywistość. In: J. Wilk (ed.), W służbie dziecku, vol. 1: Stulecie dziecka – blaski i cienie (p. 73–86). Lublin: Katedra Pedagogiki Rodziny KUL.
Lewin, A. (1977). Zasady wychowawcze Makarenki. In: W. Okoń (ed.), Szkoły eksperymentalne w świecie 1900 – 1975 (p. 365–383). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Łubniewski, W. (1972). Wstęp. In: S. Szacki, Pisma pedagogiczne (p. V-LXVIII). Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Łuczyński, A. (2008). Dzieci w rodzinach zastępczych i dysfunkcjonalnych. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Makarenko, A. (1956). Książka dla rodziców. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Melosik, Z. (1995). Pragmatyzm i edukacja w Stanach Zjednoczonych: między poglądami J. Deweya a współczesną rzeczywistością. In: J. Rutkowiak (ed.), Odmiany myślenia o edukacji (p. 93–117). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Nowak, M. (2000). Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Nowak, M. (2008). Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Opozda, D. (2007). Doświadczenie miłości w relacji wychowawczej siłą rozwoju rodzica i dziecka. In: A. Rynio (ed.), Wychowanie chrześcijańskie między tradycją a współczesnością (p. 471–479). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Piecuch, J. (2004). Doświadczenie Boga. Propozycja Bernharda Weltego na tle sporu o pojęcie doświadczenia fenomenologicznego. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Rynio, A. (1997). Doświadczanie wartości własnej osoby drogą rozwoju religijnego. In: A.M. Tchorzewski (ed.), Doświadczanie wartości samego siebie w procesach edukacyjnych (p. 79–83). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy.
Stępień, A.B. (1974). Rola doświadczenia w punkcie wyjścia metafizyki. Zeszyty Naukowe KUL, 4, 29–37.
Stępień, A.B. (2001). Wstęp do filozofii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Szabelska, G. (1997). Doświadczanie przemocy jako przeszkoda w przeżywaniu pozytywnej wartości samego siebie. In: A. M. Tchorzewski (ed.), Doświadczanie wartości samego siebie w procesach edukacyjnych (p. 145–149). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy.
Trempała, E. (1993). Szkoła a edukacja równoległa (nieszkolna). Poglądy, doświadczenia, propozycje. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy.
Twardowski, K. (1997). O czynnościach i wytworach. Kilka uwag z pogranicza psychologii, gramatyki i logiki. In: T. Rzepa (ed.), Psychologia w szkole lwowsko-warszawskiej. Twardowski. Witwicki. Baley. Błachowski. Kreutz. Lewicki. Tomaszewski (p. 109–141). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Tyszkowa, M. (1985). Rola rodziny w kształtowaniu się wyobrażeń o własnej przyszłości i aspiracji życiowych dzieci i młodzieży. In: Eadem (ed.), Rozwój dziecka w rodzinie i poza rodziną (p. 69–100). Poznań: Wydawnictwo Nauko-we Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Waga, L. (2005). Znaczenie kontaktu dotykowego dla rozwoju sfery emocjonalnej dziecka. Lublin: mps KUL.
Waga, L. (2007). Znaczenie doświadczenia w wychowaniu religijnym w ujęciu Luigiego Giussaniego. In: A. Rynio (ed.), Wychowanie chrześcijańskie między tradycją a współczesnością (p. 963–975). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Waga, L. (2016a). Rola doświadczenia w tworzeniu wiedzy pedagogicznej. Lublin: mps KUL.
Waga, L. (2016b). Wychowawczy potencjał doświadczenia bliskości między rodzicami i dziećmi w wybranych oddziaływaniach rodzicielskich. In: R. Chałupniak, T. Michalewski, E.K. Smak (eds.), Wychowanie w rodzinie: od bezradności ku możliwościom (p. 143-153). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO.
Waga, L. (2019). Typologies of the Understanding of the Experience Notion in Pedagogy. Przegląd Badań Edukacyjnych, 28(1), 149–160. http://dx.doi.org/10.12775/PBE.2019.008.
Wery, A. (1988). Wychowanie w rodzinie. In: M. Debesse, G. Mialaret (eds.), Rozprawy o wychowaniu, t. 1: Filozoficzne, psychologiczne i socjologiczne aspekty wychowania (p. 107–137). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wilk, J. (1987). Znaczenie pierwszych doświadczeń dla religijnego wychowania małego dziecka w rodzinie. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Wilk, J. (2002). Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane. Lublin: Instytut Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska.
Wojaczek, M. (2011). Rozwój więzi z dzieckiem w prenatalnym okresie życia. In: E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (eds.), Ciąża czy stan błogosławiony? Zagadnienia interdyscyplinarne (p. 81–91). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Woleński, J. (2007). Epistemologia. Poznanie. Prawda. Wiedza. Realizm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wolsza, K. (1999). Rola doświadczenia transcendentalnego w poznaniu filozoficznym. Opole: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego.
Wolsza, K. (2011). Zarys teorii podstawowego doświadczenia filozoficznego. In: Idem, Religijne wymiary doświadczenia i myślenia (p. 11–27). Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża w Opolu.
Wysocka, E. (2007). Człowiek a środowisko życia. Podstawy teoretyczno-metodologiczne diagnozy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Znaniecki, F. (2009). Metoda socjologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.