„Kaukaz  w przekładzie”. Sposoby obrazowania realiów „trzeciej kultury” w anglojęzycznych wersjach „Bohatera naszych czasów” Michaiła Lermontowa

Olga Letka-Spychała

doi:10.18290/rh.2019.67.7-8

Olga Letka-Spychała Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2019.67.7-8

Słowa kluczowe: realia trzeciej kultury; Michaił Lermontow; tłumaczenie; obrazowanie

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza strategii i technik zastosowanych w obrazowaniu elementów trzeciej kultury w dwóch anglojęzycznych przekładach Bohatera naszych czasów Michaiła Lermontowa, przygotowanych przez J.H. Wisdoma i M. Murraya (1916) oraz M. Parkera (1957). Trzecią kulturę reprezentuje Kaukaz oraz liczne odniesienia do jego przyrody i tradycji. Analiza porównawcza zgromadzonego materiału została sporządzona na podstawie typologii elementów kulturowych Petera Newmarka, która objęła ekologię, kulturę materialną, gesty i zwyczaje. Obok procedur translatorskich, takich jak forenizacja i domestykacja, najczęściej stosowaną metodą jest substytucja prowadząca do zubożenia informacji kulturowej i braku spójności obrazowej między tekstem kanonicznym i jego przekładami.

Bibliografia

Berman, Antoine. “Translation and the Trial of Foreign”. The Translation Studies Readers. Ed. L. Venuti. London and New York: Routledge, 2004. 289.

Эйхенбаум, Борис Mихайлович. «Герой нашего времени». О прозе. О поэзии. Сборник статей. Ленинград: Художественная литература, 1969. 122 [Eykhenbaum, Boris Mikhaylovich. «Geroy nashego vremeni». O proze. O poezii. Sbornik statey. Leningrad: Khudozhestvennaya literatura, 1969. 122].

Kaźmierczak, Marta. „Obcość w oryginale, obcość w przekładzie – Bela Michaiła Lermontowa”. Odmienność kulturowa w przekładzie. Red. P. Fast, P. Janikowski. Katowice–Częstochowa: Śląsk Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Lingwistycznej, 2008. 177-197.

«Куриться». Def. Толковый словарь Ушакова. 11 Aug 2018 https://dic.academic.ru/dic.nsf/ushakov/846678 [«Kurit'sya». Def. Tolkovyy slovar' Ushakova. 11 Aug 2018 https://dic.academic.ru/dic.nsf/ushakov/84667].

Legeżyńska, Anna. „Interpretacja translatorska w polskiej serii tłumaczeń Dwunastu A. Błoka”. Studia Rossica Posnaniensia 1 (1979): 15.

Лермонтов, Mихаил Юрьевич. Герой нашего времени. Москва: Издательство Русский язык, 1980 [Lermontov, Mikhail Yur'yevich. Geroy nashego vremeni. Moskva: Izdatel'stvo Russkiy yazyk, 1980].

Lermontov, Mikhail Yuryevich. The Heart of a Russian. A Hero of Our Time. Translated by J. H. Wisdom and M. Murray. New York: University of Virginia, 1916.

Lermontov, Mikhail Yuryevich. A Hero of Our Time. Translated by M. Parker. Moscow: Moscow Publishing House, 1957.

Lewicki, Roman. Zagadnienia lingwistyki przekładu. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017.

Newmark, Peter. A Textbook of Translation. New York: Prentice Hall, 1988.

Tabakowska, Elżbieta. „Językoznawstwo kognitywne w teorii i praktyce przekładu: oleodruki symfonia na dwa fortepiany”. Między oryginałem a przekładem. Red. J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec. Kraków: Universitas, 1995. 32.

Urbanek, Dorota. „Elementy trzeciej kultury w procesie przekładu”. Język – Przekład – Kultura. Red. R. Lewicki. Lublin: Wyd. UMCS, 2002. 61-70.

Влахов Cергей, Флорин Cидер. Непереводимое в переводе. Москва: Международные отношения, 1980 [Vlakhov Sergey, Florin Sider. Neperevodimoye v perevode. Moskva: Mezhdunarodnyye otnosheniya, 1980].

Wojtasiewicz, Olgierd. Wstęp do teorii tłumaczenia. Warszawa–Wrocław: Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1957.