Zanikający chiński kolektywizm — przyczyny zmian w mentalności i zachowaniu młodych Chińczyków

Katarzyna Sarek

doi:10.18290/rh.2018.66.9-5

Katarzyna Sarek Uniwersytet Jagielloński w Krakowie https://orcid.org/0000-0002-4298-6301

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.9-5

Słowa kluczowe: chiński kolektywizm; mentalność; społeczeństwo chińskie; indywidualizm; zmiany społeczne

Abstrakt

Tradycyjne postrzeganie Chin jako kraju kolektywistycznego powoli przestaje być prawdziwe. Po zmianach gospodarczych nadchodzą zmiany społeczne, w wyniku których kolektywizm sukcesywnie ustępuje miejsca indywidualizmowi. Zmiany zachodzą w wielu sferach życia: prywatnie — zastępowanie dużej, wielopokoleniowej rodziny rodziną nuklearną z jednym dzieckiem, wzrost liczby rozwodów, ochrona prywatności jednostki; na gruncie zawodowym — pojawienie się zagranicznych firm o innej kulturze pracy, konkurencja i „wyścig szczurów”; w sferze moralnej — werbalny stosunek do wartości kolektywistycznych, które nie pasują do prywatnych wzorców zachowań. Rozwój gospodarczy Chin i faktyczna promocja wartości kapitalistycznych, z trwałym przywiązaniem werbalnym do wartości socjalistycznych, spowodowały, że coraz więcej Chińczyków, zwłaszcza z pokolenia post-80. i młodszych, nie identyfikuje się dłużej z wartościami starszych pokoleń i stawia własny interes w interesie rodziny, grupy pokrewieństwa lub narodu. Różnica między oficjalną retoryką a deklarowanym przywiązaniem do kolektywizmu powoli rośnie, a realia kapitalistyczne zmuszają ludzi do indywidualistycznych zachowań i rywalizacji o dostęp do dóbr i zasobów.

Bibliografia

A nation of individuals. „The Economist” 2016.07.09. Dostęp 15.01.2017. http://www.economist.com/news/special-report/21701650-chinese-people-increasingly-do-what-they-want-not-what-hey-are- told-nation.

Brindley, Erica Fox. Individualism in Early China: Human Agency and the Self in Thought and Politics. Manoa: University of Hawai‘i Press, 2010.

Cheung, Kwok Wah, i Suyan Pan, „Transition Of Moral Education In China: Towards Regulated Individualism”, Citizenship Teaching and Learning 2 (2006), no. 2: 37–50.

Earley, P. Christopher. „Social Loafing and, Collectivism: A Comparison of the United States and the People’s Republic of China”. Administrative Science Quarterly 34 (1989), no. 4: 565–581. DOI: https://doi.org/10.2307/2393567.

Earley, P. Christopher. „Self or Group? Cultural Effects of Training on Self-efficacy and Performance”. Administrative Science Quarterly 39 (1994), no 1: 89–117. DOI: https://doi.org/10.2307/2393495.

Hofstede, Geert. Culture’s consequence: International differences in work-related values. Beverly Hills: Sage, 1980.

Hofstede, Geert, i Michael Harris Bond. „The Confucius Connection: From Cultural Roots to Economic Growth”. Organizational Dynamics 16 (1988), no. 4: 4-21. DOI: https://doi.org/10.1016/0090-2616(88)90009-5.

Hofstede, Geert, Geert Jan Hofstede i Michael Minkov, Kultury i organizacje. Tłum. Małgorzata Durska. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2007.

Lardy, Nicholas R. Markets Over Mao. The Rise of Private Business in China. Washington: Peterson Institute for International Economics, 2014.

Leung, Kwok, i Michael Harris Bond. „The Impact of Cultural Collectivism on Reward Allocation. Journal of Personality and Social Psychology 47 (1984), no. 47: 793–804. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.47.4.793.

Lockett, Martin. „Culture and the Problem of Chinese Management”. Organization Studies 9 (1988), no. 3: 475-96. DOI: https://doi.org/10.1177/017084068800900402.

Nevis, Edwin C. „Using an American Perspective in Understanding Another Culture: Toward a Hierarchy of Needs for the People’s Republic of China”. Journal of Applied Behavioral Science 1983, 19/3: 249–264. DOI: https://doi.org/10.1177/002188638301900304.

Niewdana, Leszek, „Osobowe relacje (guanxi) w chińskim biznesie”. W: Ewa Zajdler (red.). Zrozumieć Chińczyków. Kulturowe kody społeczności chińskich, 205–236. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2011.

Redding, S.G. „Cognition As An Aspect of Culture and Its Relation to Management Process: An Exploratory View of the Chinese Case”. Journal of Management Studies 17 (1980), no. 2: 127–148. https://doi.org/10.1111/j.1467-6486.1980.tb00080.x.

Wang Hui. „Contemporary Chinese Thought and the Question of Modernity”. W: Zhang Xudong (ed.). Whither China?: Intellectual Politics in Contemporary China, 161–198. Duke University Press Books, Durham 2002.

Wang Ying 王颖, 新集体主义: 乡忖社会的再组织, 北京: 经济管理出版社 [Wang Ying, Xin jiti zhuyi: Xiang cun shehui de zai zuzhi, Beijing: Jingji guanli chuban she], 1996

Whyte, Martin K.,Feng Wang, Cai Yong. „Challenging Myths About China’s One-Child Policy”. „The China Journal” 74 (2015): 44–159.

Yan, Yunxiang. “Introduction: Conflicting Images of the Individual and Contested Process of Individualization”. W: Mette Halskov Hansen i Rune Svarverud (red.), iChina: The Rise of the Individual in Modern Chinese Society. NIAS Studies in Asian Topics, No. 45, 1–38. Copenhagen: NIAS Press, 2010.

Yan, Yunxiang. „The Chinese path to individualization”. The British Journal of Sociology 61 (2010), no. 3: 489-512. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-4446.2010.01323.x.

Zhu, Yuan. „New concept of individualism applies”. China Daily, 18.06.2014. Dostęp 15.01. 2017. http://www.chinadaily.com.cn/opinion/2014-06/18/content_17595810.htm.