Het filter van de vertaling: Over literair vertalen en de restricties ervan

Ton Naajkens

doi:10.18290/rh.2018.66.5s-15

Ton Naajkens Universiteit Utrecht

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.5s-15

Słowa kluczowe: tłumaczenie; literatura; widoczność; Kafka

Abstrakt

Filtr tłumaczenia, czyli o tłumaczeniu literackim i jego ograniczeniach

Punktem wyjścia niniejszego artykułu dotyczącego tłumaczenia literackiego i jego ograniczeń jest fakt, że tłumacz zawsze pozostawia ślady w swoim produkcie. Zaobserwowane zjawisko jest omawiane z różnych punktów widzenia: z pozycji deskryptywnych studiów tłumaczeniowych, z perspektywy kulturowo-literackiej oraz z punktu widzenia tłumacza-praktyka. Szczególną uwagę poświęca się adnotacjom i innym dodatkom w tłumaczeniu. Artykuł zamyka studium przypadku, w którym za materiał do analizy posłużył Proces Franza Kafki.

Het filter van de vertaling: Over literair vertalen en de restricties ervan

Het uitgangspunt van dit artikel over literaire vertaling en vertaalbeperkingen is dat een vertaler altijd sporen achterlaat in zijn product. Deze observatie wordt vanuit verschillende invalshoeken besproken: vanuit de positie van beschrijvende vertaalstudies, vanuit een cultureel-literair perspectief en vanuit het oogpunt van de beoefenaar. Speciale aandacht wordt besteed aan annotaties en andere toevoegingen. Het artikel eindigt met een case study over Kafka’s Der Process.

Bibliografia

Appiah, Kwame Anthony. 1993. ‘Thick translation.’ Callaloo 16 (4): 808–819.

Bouazza, Hafid. 2012. Niets dan zonde: liefde, lyriek & liederlijkheid. Amsterdam: Prometheus.

Boullata, Issa J. 2003. ‘The case of resistant translation from Arabic into English.’ Translation Review 65(1): 29–33.

Elias, Marij. 1994. ‘Roussels ‘babelite’.’ Filter, tijdschrift voor vertalen & vertaalwetenschap 1 (1): 19–21.

Fayle, Arjwan al. 2017. Ḥanān aš-Šaiḫ - Een vertaalkritisch onderzoek naar de framing van haar literair werk in Nederland. Utrecht: Masterscriptie Literair Vertalen.

Giltay, Karel, & Hanneke van der Heijden. 2004. ‘Baklava en noten. Hoe Turkse romans fictie worden.’ Filter, tijdschrift over vertalen 11 (2): 19–30.

Hermans, Theo. 1997. ‘Sprekend ’n vertaling.’ Filter, tijdschrift over vertalen en vertaalwetenschap 4 (2): 9–16.

House, Juliane. 2010. ‘Overt and covert translation.’ Handbook of Translation Studies, volume 1, edited by Yves Gambier and Luc van Doorslaer, 245–246. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishers.

Kafka, Franz. 1925, 2002. Der Process. Herausgegeben von Malcolm Pasley. Frankfurt am Main: Fischer Verlag.

Kafka, Franz. 1947. Het proces. Roman. Vertaald door Alice van Nahuys. Amsterdam: Amsterdamsche Boek- en Courantmij N.V.

Kafka, Franz. 1982, 1991. Het proces. Vertaald door Ruth Wolf. Geciteerd naar idem, Verzameld Werk. Amsterdam: Querido.

Kafka, Franz. 1989. Het proces. Uit het Duits vertaald door Thomas Graftdijk. Met tekeningen van Jan Vlasveld. Amsterdam: Amber.

Kafka, Franz. 2012, 2017. Het proces. Vertaald en van een nawoord voorzien door Willem van Toorn. Amsterdam: Athenaeum — Polak & Van Gennep.

Kafka, Franz. 1950. Het slot. vertaald door G Sötemann. Amsterdam: Amsterdamsche Boek- en Courantmij N.V.

Kafka, Franz. 1997. Het slot. Vertaald door Willem van Toorn en Gerda Meijerink. Amsterdam: Athenaeum — Polak & Van Gennep.

Naaijkens, Ton. 2002. De slag om Shelley en andere essays over vertalen. Nijmegen: Vantilt.

Noble, Philippe. 2000. ‘Over kletskoppen, ministers van staat en kabinetsformaties. Cultuurverschillen in de Franse vertaling van De ontdekking van de hemel.’ Filter, tijdschrift over vertalen 7 (4): 7–18.

Nord, Christiane. 2010. Funktionsgerechtigkeit und Loyalität. II. Die Übersetzung literarischer und religiöser Texte aus funktionaler Sicht. Berlin: Frank & Timme.

Pos, Arie. 2010. ‘Vertalersvoetnoot.’ Filter, tijdschrift over vertalen 17 (4): 75–79.

Spivak, Gayatri Chakravorty. 2005. ‘Translating into English.’ Nation, Language and the Ethics of Translation. Princeton: Princeton University Press: 93–110.

Steenmeijer, Maarten. 2015. Schrijven als een ander. Amsterdam: Wereldbibliotheek.

Tryczynska, Katarzyna. 2014. Vertaaltendensen in de Nederlandse vertalingen van Poolse hedendaagse romans. Een vergelijkende studie van cultuurgebonden elementen. Wroclaw: Dissertatie Uniwersytet Wrocławski.

‘Van de redactie.’ 1994. Filter, tijdschrift voor vertalen & vertaalwetenschap 1 (1): 2–4.

Venuti, Lawrence. 2012. ‘World literature and translation studies’. In Theo D’haen, David Damrosch, Djelal Kadir (eds.), The Routledge Companion to World Literature, 194–203. New York: Routledge.