Kapelan wojskowy Edward Choma (1889-1940) – ofiara zbrodni katyńskiej
Abstrakt
Artykuł opisuje życie ks. Edwarda Chomy. Urodził się w 1889 r. w Złoczowie w Małopolsce Wschodniej. W 1913 r. otrzymał święcenia kapłańskie i podjął pracę duszpasterską w diecezji lwowskiej. W 1917 r. został powołany do armii austriackiej, w której służył do października 1918 r. Po powrocie do Lwowa, w listopadzie 1918 r. zgłosił się na ochotnika do polskiej armii. Początkowo był kapelanem w 38 Pułku Piechoty, a następnie proboszczem 4 Dywizji Piechoty. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej został proboszczem parafii wojskowej w Skierniewicach (1921-1930), parafii wojskowej w Słonimiu (1930-1936) i parafii wojskowej w Radomiu (1936-1939). We wrześniu 1939 r. znalazł się w niewoli sowieckiej i został zamordowany w lesie katyńskim w kwietniu 1940 r.
Bibliografia
Dywizja Piechoty – Zmotoryzowana 1808-1994. Zarys dziejów, red. G. Nowik, T. Rawski, Warszawa: MON 1994.
Charewiczowa Ł., Dzieje miasta Złoczowa, Złoczów 1929.
Cieplewicz M., Wojsko Polskie w latach 1921-1926. Organizacja, wyposażenie, wyszkolenie, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum 1998.
Dzwonkowski R., Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939-1988, Lublin: TN KUL 2003.
Fałdowska M., Obóz polskich jeńców wojennych w Kozielsku (wrzesień 1939 – maj 1940), Siedlce: Wydawnictwo UPH 2013.
Gałek B., Starobielsk. Obóz jeniecki NKWD wrzesień 1939 – maj 1940, Warszawa: Rytm 2014.
Gnat-Wieteska Z., 15 Pułk Piechoty „Wilków”, Pruszków: MON 1996.
Hupert W., Zajęcie Małopolski Wschodniej i Wołynia w roku 1919, Lwów–Warszawa 1928.
Hupert W., Walki o Lwów od 1 listopada 1918 r. do 1 maja 1919 r., Warszawa 1933.
Jaczyński S., Ocaleni od zagłady. Losy oficerów polskich ocalałych z masakry katyńskiej, Warszawa: Bellona 2012.
Jarno W., Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939, Łódź: Ibidem 2001.
Kapelani Wojska Polskiego pomordowani na Wschodzie 1940-1941. Źródła i materiały do biografii duszpasterzy Wojska Polskiego z lat 1919-1939 wszystkich wyznań religijnych – ofiar zbrodni katyńskiej, red. B. Tarkowska, Warszawa–Mińsk Mazowiecki: Oficyna Wydawnicza Zbroja 2013.
Katyń. Księga cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000.
Klimecki M., Polsko-ukraińska wojna o Lwów i Wschodnią Galicję 1918-1919 r. Aspekty polityczne i wojskowe, Warszawa: Volumen 1997.
Kospath-Pawłowski E., Matusak P., Odziemkowski J., Panecki T., Radziwiłłowicz D., Rawski T., 5 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego, Pruszków: Ajaks 1997.
Kozłowski M., Między Sanem a Zbruczem. Walki o Lwów i Galicję Wschodnią 1918-1919, Kraków: Znak 1999.
Kozłowski W., 4 Dywizja Piechoty w latach 1919-1921. Geneza. Organizacja. Dowódcy, „Przegląd Nauk Historycznych” 2002, nr 2.
Kryska-Karski T., Materiały do historii Wojska Polskiego, nr 14, Londyn: T. Kryska-Karski 1985.
Kryska-Karski T., Materiały do historii Wojska Polskiego, nr 19, Londyn: T. Kryska-Karski 1986.
Kulczycki J., Zarys historii wojennej 38-go Pułku „Strzelców Lwowskich”, Warszawa 1928.
Łapiński-Nilski S., Kron A., Listopad we Lwowie 1918, Łapy–Białystok: Łapskie Towarzystwo Regionalne – Muzeum w Białymstoku 1993.
Łukomski G., Partacz C., Polak B., Wojna polsko-ukraińska 1918-1919, Koszalin–Warszawa 1994.
Madała T., Polscy księża katoliccy w więzieniach i łagrach sowieckich od 1918 r., Lublin: Retro 1996.
Mączyński C., Boje lwowskie, cz. 1: Oswobodzenie Lwowa (1-24 listopada 1918 roku), t. I-II, Warszawa 1921.
Miliński J., Pułkownik Czesław Mączyński 1881-1935. Obrońca Lwowa i polityk Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa: Trio 2004.
Odziemkowski J., Spychała B., Duszpasterstwo wojskowe w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa: ODiSS 1987.
Peszkowski Z., Zdrojewski S., Katoliccy duchowni w Golgocie Wschodu. Od księdza Pomirskiego do ks. Niedzielaka, Pelplin–Warszawa–Łódź–Orchard Lake: Bernardinum 2002.
Peszkowski Z., Zdrojewski S., Starobielsk-Charków, Łódź–Orchard Lake: Bernardinum 1998.
Piechota polska 1939-1945. Materiały uzupełniające do „Księgi Chwały Piechoty Polskiej” wydanej w Warszawie w 1939 r., oprac. T. Kryska-Karski, H. Barański, zeszyt 11, Londyn 1973.
Próchnik A., Obrona Lwowa od 1 do 22 listopada 1918 roku, Zamość 1919.
Przybyszewski S.M., 72 Pułk Piechoty im. pułkownika Dionizego Czachowskiego, Pruszków: Ajaks 2003.
Radom. Dzieje miasta w XIX i XX w., red. S. Witkowski, Warszawa: PWN 1985.
Rutkowski S., Odsiecz Lwowa w listopadzie 1918 r., Lwów–Warszawa–Kraków 1926.
Tucholski J., Mord w Katyniu. Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Lista ofiar, Warszawa: PAX 1991.
Waszkiewicz Z., Duszpasterstwo w siłach zbrojnych Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939), Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2002.
Wawrzkowicz E., Klink J., Obrona Lwowa 1-22 listopada 1918. Organizacja listopadowej obrony Lwowa, ewidencja uczestników walk, lista strat, Lwów 1939.
Wojsko w Radomiu od średniowiecza po czasy współczesne, red. D. Kupisz, Radom: RTN 2008.
Wrzosek M., Wojny o granice Polski Odrodzonej 1918-1921, Warszawa: Wiedza Powszechna 1992.
Wspomnienia wojenne kapelanów wojskowych, red. J. Humeński, Warszawa: Caritas 1969.
Copyright (c) 2018 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
