Godność i prawa kobiety / La dignité et les droits de la femme dans les textes de Jean-Paul II – une contribution de la linguistique du corpus à l’élaboration des dictionnaires bilingues

Dorota Śliwa

Dorota Śliwa Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych

Słowa kluczowe: semantyka leksykalna; słowniki dwujęzyczne; predykaty; struktura ontologiczna; kolokacje

Abstrakt

Godność i prawa kobiety / La dignité et les droits de femme w tekstach Jana Pawła II – propozycja zastosowania lingwistyki korpusowej do redakcji słowników dwujęzycznych

Artykuł zawiera analizę wybranych syntagm z określonego korpusu dwujęzycznych tekstów paralelnych. Zastosowana metodologia łączy elementy gramatyki dystrybucyjno-transformacyjnej z elementami semantyki kognitywnej opartej na metafizyce realistycznej. W pierwszej części przedstawiona jest etymologia wyrazów (niewiasta, kobieta / femme) oraz omówiona jest mikrostruktura hasła słownika jednojęzycznego, w której komponenty sensu leksykalnego wyrazu odzwierciedlają strukturę ontologiczną. Dla mikrostruktury hasła słownika dwujęzycznego pojawia się pytanie o porządek, w jakim umieszczane są przykłady ekwiwalentów. Syntagmy polskie i francuskie z wyrazami desygnującymi kobietę w tekstach Jana Pawła II ukazują istotną wartość kobiety, jaką jest godność w jej relacjach inherentnych z innymi komponentami (powołanie, rola, prawa, miłość) oraz relacje innych podmiotów do kobiet. Predykacje te są u podstaw syntagm nominalnych oraz kolokacji werbo-nominalnych. Tak uporządkowane według kryterium ontologicznego mogą być propozycją dla redagowania słownika dwujęzycznego polsko-francuskiego.

Bibliografia

Dussart André, 2006, « Critiquez vos dictionnaires bilingues ... à bon escient », [in:] Blampain D., Thoiron P., Van Campenhoudt M., [éds.] Mots, termes et contextes, Actes des septièmes Journées Scientifiques du réseau des chercheurs Lexicologie, Terminologie, Traduction, Bruxelles, 6-10 septembre 2005, AUF/LTT-ISTI, 559-565.

Grundy Valerie, 1996, « L’utilisation d’un corpus dans la rédaction du dictionnaire bilingue », [in:] Béjoint H. et Thoiron Ph., [éds.] Les dictionnaires bilingues, AUPELF-UREF, Editions Duculot, 127-149.

Grzegorczykowa Renata, 2012, « Różne rozumienia wyrazu godność we współczesnej polszczyźnie », [in:] Mikołajczuk A.,Waszakowa K., [éds.], Odkrywanie znaczeń w języku, Warszawa, Wydawnictwo UW, 13-29.

Grzegorczykowa Renata, 2003, « Znaczenia przenośne polskich przymiotników wymiarów », [in:] Grzegorczykowa R., Waszakowa K., [éds.], Studia z semantyki porównawczej, t.2, 233-258.

Léon Jacqueline, 2008, « Aux sources de la « Corpus Linguistics » : Firth et la London School », Langages, 171, 12-33

Mazurkiewicz Paulina, 2010, « La terminologie française et polonaise du mariage : entre le présupposé existentiel et les moyens linguistiques d’expression du concept », [in:] Dutka- Mańkowska A., Giermak-Zielińska T. [éds.], Des mots et du texte aux conceptions de la description linguistique, Warszawa, Wyd. UW, 342-350.

Piotrowska Agnieszka Ewa, 2012, « Rozwój semantyczny wyrazu godność (od staropolszczyzny do współczesności) » , [in:] Mikołajczuk A., Waszakowa K., [éds.], Odkrywanie znaczeń w języku, Warszawa, Wydawnictwo UW, 30-48.

Śliwa Dorota, 2013, Formation des noms et des termes composés français et polonas : de la cognition à la traduction, Lublin, TN KUL.

Śliwa Dorota, 2011 « Les inférences à fondement lexical – pour une dimension ontologique de la sémantique lexicale », Actes du Colloque « La ‘logique’ du sens : de la sémantique à la lexicographie : débat critique autour des propositions de Robert Martin », Metz, Recherches Linguistiques, 32, 229-238.

Todirascu Amalia, Grass Thierry, Navlea Mirabela, Longo Laurence, 2014, « La relation de hiérarchie „chef” : une approche translingue français-anglais-allemand », Meta, 59/2, 436-456.

Vetulani Grażyna, 2012, Kolokacje werbo-nominalne jako samodzielne jednostki języka, Poznań, Wydawnictwo UAM.

Zając Andrzej, 2011, « Znaczenie godności. Perspektywa franciszkańska », Referat wygłoszony podczas dni Jana Pawła II, opublikowany w Wiara – nauka, wolność, godność, dialog, mądrość i nadzieja, 2014, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego, 60-66.