Polityka językowa na Białorusi oraz jej wpływ na sytuację filologii polskiej jako obcej na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym w Mińsku

Ewelina Jasińska-Grabowska

doi:10.18290/rh227010.4

Ewelina Jasińska-Grabowska Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-4881-4826

DOI: https://doi.org/10.18290/rh227010.4

Słowa kluczowe: język polski, polityka językowa, mniejszość polska, Białoruś

Abstrakt

Nauczanie języka polskiego jako obcego ma długoletnią tradycję zarówno w kraju, jak i za granicą. W obecnym czasie na Białorusi można mówić o dłuższym kryzysie studiów polonistycznych z uwagi na silny kontekst polityczny. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie polityki językowej oraz jej wpływu na obecną sytuację społeczno-demograficzną mniejszości polskiej mieszkającej na Białorusi w oparciu o dane spisu powszechnego przeprowadzonego w 2019 roku.

Bibliografia

Biełocka, Tamara. „Trudności młodzieży grodzieńskiej w przyswajaniu rodzaju gramatycznego niektórych rzeczowników polskich”. Język polski w kraju i za granicą, red. Barbara Janowska, Józef Porayski-Pomsta, Dom Wydawniczy Elipsa 1997, ss. 34-40.

Bobryk, Adam. „Przemiany pozycji Polaków w stratyfikacji społecznej mieszkańców Brześcia jako miasta pogranicza”. Polska – Białoruś. Problemy sąsiedztwa, red. Henryk Chałupczak, Elżbieta Michalik, Wydawnictwo UMCS, 2005, ss. 172-44.

Bochmann, Klaus. Sprachpolitik in der Romania: zur Geschichte sprachpolitischen Denkens und Handelns von der Französischen Revolution bis zur Gegenwart. De Gruyter, 1993.

Cukrowska, Katarzyna. „Problemy językowe w szkołach podstawowych na terenach zamieszkałych przez ludność polską i białoruską”. Polonistyka, nr 2, 1978, ss. 112-14.

Eberhardt, Piotr. „Liczebność ludności polskiej na Białorusi na przełomie XX i XXI wieku według danych spisowych”. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, nr 2, 2013, ss. 123-33.

Eberhardt, Piotr. Między Rosją a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Wydawnictwo PWN, 1996.

Eberhardt, Piotr. Przemiany narodowościowe na Białorusi. Wydawnictwo Editions Spotkania, 1994.

Fedorowicz, Krzysztof. „Polacy na Białorusi. Mniejszość polska na Białorusi, Litwie, Łotwie i Ukrainie: uwarunkowania, stan aktualny, perspektywy, red. Tomasz Stępniewski, Instytut Europy Środkowej, 2020, ss. 11-56.

Gajda, Stanisław. „Promocja języka i kultury polskiej a procesy uniwersalizacji i nacjonalizacji kulturowo-językowej w świecie”. Promocja języka i kultury polskiej w świecie, red. Jan Mazur, Wydawnictwo UMCS, 1998, ss. 11-18.

Gawin, Tadeusz. Polskość wyjęta spod prawa. Polska mniejszość narodowa na Białorusi 1919-2017. Wydawnictwa UW, 2020.

Gil, Andrzej. „Unia lubelska 1569 roku”. Stosunki Polski z Litwą, Białorusią i Ukrainą 450 lat po unii lubelskiej, red. Tomasz Stępniewski, Beata Surmacz, Instytut Europy Środkowej, 2019, ss. 17-35.

Guszczewa, Olga. „Typy błędów leksykalnych w pracach białoruskich studentów”. Aktualnyja prablemy pałanistyki, red. Ałła Kożynowa, Jatkuva julkaisu, 2006, ss. 45-48.

Janusz, Grzegorz. „Mniejszość białoruska w Polsce i polska na Białorusi”. Polska – Białoruś: problemy sąsiedztwa, red. Henryk Chałupczak, Elżbieta Michalik, Wydawnictwo UMCS, 2005, ss. 53-78.

Kaleta, Radosław. Białorusko-polska homonimia międzyjęzykowa. Wydawnictwa UW, 2014.

Kaleta, Radosław. Polsko-białoruska lapsologia glottodydaktyczna. Wydawnictwa UW, 2015.

Kiklewicz, Aleksander. „Polonistyka na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym w Mińsku”. Polonistyka w świecie. Nauczanie języka i kultury polskiej studentów zaawansowanych, red. Jan Mazur, Wydawnictwo UMCS, 2000, ss. 59-62.

Kłysiński, Kamil. „Rugowanie polskości. Łukaszenka wobec polskiego szkolnictwa na Białorusi”. Komentarze Ośrodka Studiów Wschodnich, nr 391, 2021, ss. 1-4.

Konczewska, Katarzyna. Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie. Wydawnictwo PAN, 2021.

Kruczkowski, Tadeusz. „W sprawie Polaków na Białorusi i ich istotności dla Macierzy”. Przegląd Geopolityczny, nr 35, 2021, ss. 163-71.

Kruczkowski, Tadeusz. Polacy na Białorusi na tle historii i współczesności. Wydawnictwo Slonim, 2003.

Kurzowa, Zofia. „Sytuacja językowa polskiej ludności wiejskiej w Litewskiej i Białoruskiej SRR”. Przegląd Polonijny, nr 3, 1985, ss. 5-20.

Kuźmiuk, Jerzy. Regionalizmy językowe uczniów szkół podstawowych Białostocczyzny. Zagadnienia metodyczne. Instytut Kształcenia Nauczycieli w Białymstoku, 1982.

Lisek, Grzegorz. „Polityka językowa Polski i jej sąsiadów na przykładzie Republiki Czeskiej i Republiki Słowackiej”. Język, Komunikacja, Informacje, t. 6, 2011, ss.79-89.

Miodunka, Władysław. „Znaczenie konferencji Grupy „Bristol” na tle aktualnych problemów nauczania języka polskiego na świecie”. Nauczanie języka polskiego jako obcego, red. Władysław Miodunka, Wydawnictwo UJ, 1997, ss. 17-24.

Miodunka, Władysław, i Jolanta Tambor. Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie. Diagnoza – stan – perspektywy. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.

Mironowicz, Eugeniusz. Białoruś. Wydawnictwo Trio, 2007.

Pawłowski, Adam. „Problemy polskiej polityki językowej w Unii Europejskiej”. Socjolingwistyka, nr 20, 2006, ss. 7-17.

Przechodzka, Grażyna. „Z problematyki interferencji językowej w nauczaniu języka polskiego Polaków ze Wschodu”. Metodyka kształcenia językowego Polaków ze Wschodu, red. Jan Mazur, Wydawnictwo UMCS, 1993, ss. 39-48.

Ratkevich, Marina, Aleksandrovna. Pol’skiy yazyk na territorii Belarusi v XX veke: sotsiolingvisticheskiy aspekt. Avtoreferat dissertatsii na soiskaniye uchenoy stepeni kandidata filologicheskikh nauk, 2014 [Раткевич, Марина, Александровна. Польский язык на территории Беларуси в ХХ веке: социолингвистический аспект. Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук, 2014].

Smułkowa, Elżbieta. Białoruś i pogranicza: studia o języku i społeczeństwie. Wydawnictwa UW, 2002.

Smułkowa, Elżbieta. Język i kultura białoruska w kontakcie z sąsiadami. Wydawnictwa UW, 2001.

Smułkowa, Elżbieta. „Język polski na Białorusi”. Język polski jako narzędzie komunikacji we współczesnym świecie, red. Jan Mazur, Wydawnictwo UMCS 2007, ss. 195-206.

Smułkowa, Elżbieta. „O wieloznaczności pojęcia Polak, polski na Białorusi”. Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie, red. Elżbieta Smułkowa, Wydawnictwa UW, 2002, ss. 555-59.

Stawska, Małgorzata. „Błędy językowe charakterystyczne dla młodzieży polskiej ze Wschodu”. Metodyka kształcenia językowego Polaków ze Wschodu, red. Jan Mazur, Wydawnictwo UMCS, 1993, ss. 49-55.

Śleszyński, Wojciech. Świat pogranicza. Stosunki społeczno-polityczne na pograniczu polsko- litewsko-białoruskim. Wydawnictwo Avalon, 2009.

Tichomirow, Andrzej. „Polacy na Białorusi. Warunki i perspektywy zachowania tożsamości narodowej”. Solidarnie ku wolności, red. Dariusz Dąbrowski, Wydawnictwo UWr, 2006, ss. 13-26.

Winnicki, Zdzisław. Współczesna doktryna i historiografia białoruska (po roku 1989) wobec Polski i polskości. Wydawnictwo UWr, 2003.