Proper names in Andrzej Pilipiuk’s Kroniki Jakuba Wędrowycza (The Chronicles of Jakub Wędrowycz)

  • Izabela Domaciuk-Czarny Maria Curie-Skłodowska University in Lublin
Keywords: literary onomasty; trends in literary nomenclature; functions of proper names; geographic names; personal names; ethnonyms; intertextuality

Abstract

The nomenclature in The Chronicles of Jakub Wędrowycz is connected with the mimetic fiction, the realistic trend in literary onymy, and with the poetics of magical realism. The Chronicles, as an example of contemporary popular literature, falls into the category of grotesque, it exploits black humor and combines realism with supernatural occurrences; it also favors current events and intertextualities. The realistic onymic layer performs its typical functions: geographic names place the events on the Polish-Ukrainian borderland (Wojsławice, Stary Majdan, Uchanie), locate them in time (The Soviet Union, FRG), and perform the semantic function as well (Gallows gorge). Personal names and ethnonyms are also typical, their structure is governed by the probability rules, and they serve the pragmatic functions in the literary work in both the official and the colloquial language (compare Szkopy [Krauts], Germans, Semen Paczenko, Józef/Józwa, Maciuś [diminutive], Skorliński). Proper names in The Chronicles engage in word plays and they can be grotesque, humorous; they lighten the atmosphere of horror and mystery especially in the context of the protagonist’s—Jakub Wędrowycz’s doings and his characteristics.

References

Cieślikowa A.: Rodzaje ekspresji w tworzeniu nazw osobowych, „Polonica” 15 (1991), s. 111–118.

Czapliński P.: Efekt bierności. Literatura w czasie normalnym, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004.

Czyżewski F.: Fonetyka i fonologia gwar polskich i ukraińskich południowo-wschodniego Podlasia, (seria: Rozprawy Slawistyczne, 3), Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej 1994.

Domaciuk-Czarny I.: Nazwy własne w przestrzeni literackiej i wirtualnej typu fantasy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2015.

Głowiński M.: Groteska jako kategoria estetyczna, w: Groteska, red. M. Głowiński, (seria: Tematy teoretycznoliterackie, 4), Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria 2003, s. 5-15.

Graf M.: W ponowoczesnym supermarkecie czy onimicznym śmietniku? O roli nazewnictwa w polskiej prozie współczesnej, „Roczniki Humanistyczne” 55 (2007), z. 6, s. 47-57.

Lemann N.: Historia magica – epicka historiografia w prozie realizmu magicznego, w: Realizm magiczny. Teoria i realizacje praktyczne, red. J. Biedermann, G. Gazda, I. Hübner, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2007, s. 63-73.

Olkusz K.: „Potwornie śmieszne”, czyli oswojona groza w cyklu o Jakubie Wędrowyczu Andrzeja Pilipiuka, „Literatura Ludowa” 53 (2009), nr 2, s. 19-38.

Pilipiuk A.: Kroniki Jakuba Wędrowycza, Lublin: Fabryka Słów 2014.

Pilipiuk A.: Wojsławice. Skarby naszej pamięci. Wspomnienie o miasteczku, Lublin: Petit Skład Druk Oprawa Sk 2012.

Rutkiewicz-Hanczewska M.: Genologia onimiczna. Nazwa własna w płaszczyźnie motywacyjno- komunikatywnej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2013.

Rutkowski M.: Apelatywna interpretacja nazw własnych w tekście, w: Onimizacja i apelatywizacja, red. Z. Abramowicz, E. Bogdanowicz, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2006, s. 201-212.

Rutkowski M.: Humor w nazwach własnych, w: Munuscula linguistica in honorem Alexandrae Cieślikowa oblata, red. K. Rymut, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk 2006, s. 397-409.

Rutkowski M.: Nazwa w systemie – nazwa w tekście. Kilka uwag o poziomach interpretacji nazw własnych, w: Niejedno ma imię… Prace onomastyczne i dialektologiczne dedykowane Profesor Ewie Wolnicz-Pawłowskiej, red. E. Dzięgiel, T. Korpysz, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie 2013, s. 323-329.

Tokarz B.: Mimesis – realizm – magia, w: J. Realizm magiczny. Teoria i realizacje praktyczne, red. Biedermann, G. Gazda, I. Hübner, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2007, s. 5-17.

Trębicki G.: Fantasy. Ewolucja gatunku, Kraków: Universitas 2009.

Tymiakin L.: Intencje i gatunkowe realizacje wypowiedzi humorystycznej (aspekty wybrane), w: Humor w perspektywie kulturowo-językowej, red. M. Karwatowska, L. Tymiakin, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2013, s. 165-178.

Унбегаун Б.О. [Unbegaun B. O.]: Русские фамилии [Russkije familii], Москва: Прогресс [Moskva: Progress] 1989.

Zych P., Vargas W.: Bestiariusz słowiański. Rzecz o skrzatach, wodnikach i rusałkach, Olszanica: Bosz 2015.

Published
2019-10-24
Section
Articles