Borderlands and Common Points – the History of the Church, Social and Cultural History in the Old Polish Era: Research Prospects (Selected Examples)
Abstract
This paper aims to show common points in the history of the Church and social and cultural history on the example of the Old Polish era as well as diversified research perspectives.
The starting point is the history of the Church and ecclesiastical historical sources of a certain type, which may, with the new approach, create many non-traditional research opportunities. Interdisciplinarity and referring to sociology and cultural anthropology is crucial.
Due to the complexity of the issue, it has been presented on a few selected examples. The possible use of visiting books, confraternity books or baptism books when describing social and cultural history was shown.
The results include, among others, the reconstruction of institutions and particular social groups, their structure, interactions, hierarchy, values, system of control and forms of action. Culture is a common ground of those many layers (ideas, mentality, and religiousness among others). A bridge between history of the Church and social and cultural history allows for a better understanding of the society, its character and functioning in the Old Polish era.
References
Baran, Zbigniew. „Kaznodzieje zakonni kościoła Mariackiego w Krakowie w latach 1594-1772”. Analecta Cracoviensia, t. 21-22, 1989-1990, ss. 325-351.
Borkowska, Małgorzata. Zakony żeńskie w Polsce w epoce nowożytnej. Wydawnictwo KUL, 2010.
Burdzy Dominika, Beata Wojciechowska, redaktorzy. Bractwa religijne w średniowieczu i w okresie nowożytnym (do końca XVIII wieku). Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 2014.
Chachaj, Jacek. Łacińskie szkolnictwo parafialne na Rusi Koronnej od XVI do XVIII wieku. Towarzystwo Naukowe KUL, 2003.
Constitutiones synodorum metropolitanae Ecc. Gnesnensis provincialium authoritate synodi provincialis Gembicianae per deputatos recognitae […] D. Joannis Wężyk […], Cracoviae in Officina Andrea Petricovii […] M. DC. XXX.
Dokumenty soborów powszechnych, t. IV/1-IV/2 (1511-1870) Lateran V, Trydent, Watykan I. Oprac. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, Wydawnictwo WAM, 2007.
Flaga, Jerzy. Bractwa religijne w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII w. Wydawnictwo KUL, 2004
Gałązka, Waldemar. Kapituła kolegiacka w Opatowie 1562-1983. Wydawnictwo Diecezjalne Sandomierz, 1997.
Górny, Marek. „Rejestracja metrykalna parafii Szaradowo z XVIII w.”. Przeszłość demograficzna Polski, t. 18, 1990, ss. 117-137.
Hochleitner, Janusz. „Warmińskie nowożytne księgi chrztów jako źródło historyczne”. Echa Przeszłości, r. 2, 2001, ss. 139-151.
Ihnatowicz, Ireneusz, i in. Społeczeństwo polskie od X do XX wieku. Książka i Wiedza, 1988.
Jabłońska, Anna. „Devotions from the model of Clergyman after the Council of Trent. Selected Exemples from the Inspection Books of Gnezno Archdeacontry”. Res Historica, t. 49, 2020, ss. 207-227.
Jabłońska, Anna. Funkcje społeczne parafii archidiakonatu gnieźnieńskiego w XVII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 2013.
Jabłońska, Anna. „Księgi siedemnastowiecznych bractw z Trzemeszna”. Bractwa religijne w średniowieczu i w okresie nowożytnym (do końca XVIII wieku), red. Dominika Burdzy, Beata Wojciechowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 2014, ss. 207-220.
Jabłońska, Anna. „Obraz duchowieństwa parafialnego w świetle wizytacji Wincentego de Seve (1608-1609) – wybrane aspekty”. Roczniki Humanistyczne, t. 64, z. 2, 2017, ss. 5-22.
Jabłońska, Anna. „The Presence and Role of Women in Old (Age) Polish Confraternities (the Case Study of the Archdeacontry of Gniezno in the 17 th Century”. Kobieta niepoznana na przestrzeni dziejów, red. Anna Obara-Pawłowska, i in., Wydawnictwo UMCS, 2017, ss. 161-177.
Korytkowski, Jan. Arcybiskupi gnieźnieńscy, prymasowie i metropolici polscy od roku 1000 aż do roku 1821, czyli do połączenia arcybiskupstwa gnieźnieńskiego z biskupstwem poznańskim: według źródeł archiwalnych. T. 1-5, nakładem Drukarni Kuryera Poznańskiego, 1888-1892.
Kumor, Bolesław. Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795. T. 1-4, Wydawnictwo Św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, 1998-2002.
Kumor, Bolesław. „Opieka społeczna Kościoła w polskim ustawodawstwie synodalnym (przed rokiem 1772)”. Roczniki Teologiczno-Kanoniczne, t. 20, nr 4, 1973, ss. 55-65.
Kumor Bolesław, Zdzisław Obertyński, redaktorzy. Historia Kościoła w Polsce. T. 1 Do roku 1764, cz. 2 od roku 1506, Pallottinum, 1974.
Kurpas, Józef. „Początki ksiąg metrykalnych”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, t. 2, z. 1-2, 1961, ss. 6-41.
Litak, Stanisław. Parafie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku. Wydawnictwo KUL, 2004.
Matyszczyk, Bronisław. Bractwa religijne na Jasnej Górze w okresie Polski przedrozbiorowej. Akademia Teologii Katolickiej, 1982.
Nowacki, Józef. Dzieje archidiecezji poznańskiej. T. 1-2, Księgarnia Św. Wojciecha, 1959.
Statuta capituli et ecclesie cathedralis Posnaniensis ex annis 1298-1763, red. Władysław Pawelczak, PWT, 1995.
Surdacki, Marian. „Ustrój polskich szpitali potrydenckich”. Roczniki Humanistyczne, t. 48, z. 2, 2000, ss. 543-560.
Zaremska, Hanna. Bractwa w średniowiecznym Krakowie. Studium form społecznych życia religijnego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1977.
Copyright (c) 2022 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
