The Theatre of the Word. The Concepts of Juliusz Osterwa, Mieczysław Kotlarczyk, and Karol Wojtyła

Keywords: Karol Wojtyła, Mieczysław Kotlarczyk, Juliusz Osterwa, “theatre of the word”, theology of theatre

Abstract

The purpose of this article is to present two different theories about the “theatre of the word,” the first of these theories held by Juliusz Osterwa, and the second one held by Mieczysław Kotlarczyk and Karol Wojtyła. The idea that these theories belong to the literary phenomenon termed “proto-elements of theatre” is shared by all three of these conceptual authors. This phenomenon seems to be especially interesting because, according to Jan Ciechowicz, it constitutes the basis of Karol Wojtyła’s “theatrical world-view,” and, according to Janusz Pasierb, it also forms the “methodological roots” of Wojtyła’s poetry and drama. The analyses of the phenomenon presented in this article cover the canonical texts of both authors: the letters and private writings of Osterwa, gathered in the tome Przez teatr – poza teatr (2004), as well as Wojtyła’s correspondence, journalistic writings concerning the theatre and his works dealing with the theory of theatre, published in Poezje i dramaty (2001), and recalled in the recent Dzieła literackie i teatralne (2019). The spoken word, understood as a “proto-element of theatre,” and, at the same time, as a working, living force, is – in my understanding – a basic tenet of Karol Wojtyła’s thinking about theatre.

References

Ciechowicz, Jan. „Reduta słowa. Dogmat i świętość w Teatrze Rapsodycznym”. Dramat i teatr religijny w Polsce, red. Irena Sławińska i Wojciech Kaczmarek, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1991, ss. 387–400.

Ciechowicz, Jan. „Światopogląd teatralny Karola Wojtyły”. Jan Ciechowicz. Dom opowieści. Ze studiów nad Teatrem Rapsodycznym Mieczysława Kotlarczyka. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1992, ss. 114–128.

Ciechowicz, Jan. „Z Wadowic w świat. Karol Wojtyła i teatr”. Pamiętnik Teatralny, nr 1–2, 2005, ss. 7–15.

Flader, Katarzyna. „Juliusza Osterwy teologia teatru. Szkic”. Performer, nr 3, 2011, www.grotowski.net/performer/performer-3/juliusza-osterwy-teologia-teatru-szkic. Dostęp 10.11.2020.

Flader, Katarzyna. Promieniowanie rapsodyzmu. W kręgu myśli i praktyki teatralnej Mieczysława Kotlarczyka. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2008.

Kosiński, Dariusz. „Żywosłowie”. Performer, nr 3, 2011, www.grotowski.net/performer/performer-3/zywoslowie. Dostęp 10.11.2020.

Kotlarczyk, Mieczysław. „Teatr Nasz”. Mieczysław Kotlarczyk i Karol Wojtyła. O Teatrze Rapsodycznym. 60-lecie powstania Teatru Rapsodycznego. Wstęp i oprac. Jacek Popiel, wybór tekstów Tadeusz Malak i Jacek Popiel, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie, 2001, 3–10.

Kotlarczyk, Mieczysław. „Co to jest teatr Rapsodyczny?”. Mieczysław Kotlarczyk i Karol Wojtyła. O Teatrze Rapsodycznym. 60-lecie powstania Teatru Rapsodycznego. Wstęp i oprac. Jacek Popiel, wybór tekstów Tadeusz Malak i Jacek Popiel, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie, 2001, ss. 11–12.

Kotlarczyk, Mieczysław, i Karol Wojtyła. O Teatrze Rapsodycznym. 60-lecie powstania Teatru Rapsodycznego. Wstęp i oprac. Jacek Popiel, wybór tekstów Tadeusz Malak i Jacek Popiel, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie, 2001.

Osiński, Zbigniew. „Przypomnienie Genezji Juliusza Osterwy”. Etos życia – etos sztuki. Wokół legendy o św. Genezjuszu – aktorze, red. Małgorzata Leyko i Irena Jajte-Lewkowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2005, ss. 139–163.

Osterwa, Juliusz. Przez teatr – poza teatr. Wybór i oprac. Ireneusz Guszpit i Dariusz Kosiński, Towarzystwo Naukowe Societas Vistula, 2004.

Pasierb, Janusz, Stanisław. „Poezja uniwersaliów”. Znak, nr 4–5, 1981, s. 592.

Popiel, Jacek. „Teatr w biografii Karola Wojtyły”. Jacek Popiel. Los artysty w czasach zniewolenia. Teatr Rapsodyczny 1941–1967. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ss. 247–292.

Sobiecka, Anna. „Kudliński i Osterwa. Sprawa Hamleta”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria, nr 18, folia 263, 2018, ss. 139–151.

Świątkowska, Wanda. Książę Hamlet Juliusza Osterwy. Księgarnia Akademicka, 2009.

Teatr Rapsodyczny. Zakład Doskonalenia Rzemiosła w Krakowie, 1948.

Wojtyła, Karol [Piotr Jasień]. „O teatrze słowa”. Poezje i dramaty. Wybór i układ Marek Skwarnicki i Jerzy Turowicz, Znak, 2001, ss. 435–442.

Wojtyła, Karol [Andrzej Jawień]. „Dramat słowa i gestu”. Poezje i dramaty. Wybór i układ Marek Skwarnicki i Jerzy Turowicz, Znak, 2001, ss. 443–447.

Wojtyła, Karol. Dzieła literackie i teatralne, t. 1: Juwenilia (1938–1946), red. Jacek Popiel i in., Znak, 2019.

Wojtyła, Karol. Poezje i dramaty. Wybór i układ Marek Skwarnicki i Jerzy Turowicz, Znak, 2001.

Published
2020-12-28