The Cultural Dimension in the Translation of Functional Texts
Abstract
The cultural shift, which has been noted and extensively described over the last few decades, can also be observed in translation studies, mainly, however, in literary translation. However, the present paper documents and discusses the cultural dimension as evidenced in translations of non-literary texts related to culture, the press, religion, research, diplomacy, film studies, and travel books. Special attention is devoted to the ways of construing those translations (which is the translator’s task), as well as the quality of their reception. To this end, the concepts of a linguistic worldview and of precedential texts come in useful, as their implementation enables the author of this article to reveal the cultural dimension in translations of functional texts. The corpus for this analysis has been drawn from the experience of editing “Przekład – Język – Kultura” (UMCS Press, 2002-2018).
References
Białek, Ewa. „Gatunek tekstu a przekład (na materiale felietonu)”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura II. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010, ss. 121-130.
Białek, Ewa. „Presja gatunkowo-dyskursywna w tłumaczeniu tekstów dyplomatycznych”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura V. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2018, ss. 21-34.
Czeczuga, Walentyna. „Przekład rosyjskich realiów konotacyjnych z pracy W.N. Kondakowa ‘Kulturologia: Historia kultury Rosji’”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura II. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010, ss. 105-114.
Czeczuga, Walentyna. „Obraz i obrazowanie w polskim przekładzie «Ikonostasu» o. Pawła Florenskiego (gramatyka kognitywna i teoria językowego obrazu świata jako narzędzia analizy przekładowej)”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura IV. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015, ss. 151-160.
Lewicki, Roman. Obcość w odbiorze przekładu. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2000.
Mocarz, Maria. „Przestrzenie interkulturowości w tekstach przewodników turystycznych i ich implikacje dla przekładu”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura II. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010, ss. 131-140.
Mocarz, Maria. „O dwujęzyczności w przekładzie filmowym”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura IV. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015, ss. 97-106.
Pstyga, Alicja. „Konotacje wartościujące w tekście prasowym jako problem przekładu”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura V. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2018, ss. 9-20.
Szypelt, Karolina. „Staro-cerkiewno-ruskie teksty na warsztacie polskiego tłumacza”. R. Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura II. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2018, ss. 253-258.
Urbanek, Dorota. „Przekład tekstu kulturoznawczego jako rekonstrukcja językowego obrazu świata”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura II. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010, ss. 87-96.
Urbanek, Dorota. „Konceptosfera hymnu państwowego Federacji Rosyjskiej – czy to się da przetłumaczyć?”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura IV. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015, ss. 11-23.
Urbanek, Dorota. „Przekład tekstu językoznawczego jako opis konfrontatywny językowych obrazów świata (na materiale rosyjsko-polskim)”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura V. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2018, ss. 35-46.
Wideł-Ignaszczak, Małgorzata. „O «wypowiadaniu niewypowiadalnego» i tłumaczeniu (nie)przetłumaczalnego – tekst religijny w przekładzie”. Roman Lewicki (red.). Przekład – Język – Kultura V. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2018, ss. 47-60.
Караулов, Ю.Н. Русский язык и языковая личность. Наука, 1987 [Karaulov, Yu.N. Russkiy yazyk i yazykovaya lichnost’. Nauka, 1987].
Красных, В.В. „Система прецедентных феноменов в контексте современных исследований”. Язык, сознание, коммуникация, ред. В.В. Красных, А. И. Изотов, вып. 2, Диалог-МГУ, 1997, сс. 5-12 [Krasnykh, V.V. „Sistema pretsedentnykh fenomenov v kontekste sovremennykh issledovaniy”. Yazyk, soznanie, kommunikatsiya, red. V.V. Krasnykh, A.I. Izotov, vyp. 2. Dialog-MGU, 1997, ss. 5-12].
Красных, В.В. „Когнитивная база vs культурное пространство в аспекте изучения языковой личности (к вопросу о русской концептосфере)”. Язык, сознание, коммуникация, pед. В.В. Красных, А. И. Изотов, вып. 1, Диалог-МГУ, 1997, сс. 128-145 [Krasnykh, V.V. „Kognitivnaya baza vs kul’turnoe prostranstvo v aspekte izucheniya yazykovoy lichnosti (k voprosu o russkoy kontseptosfere)”. Yazyk, soznanie, kommuniatsiya, red. V.V. Krasnykh, A.I. Izotov, vyp. 1, Dialog-MGU, 1997, ss. 128-145].
Сорокин, Ю.А., Михалева, И.М. „Прецедентный текст как способ фиксации языкового сознания”. Язык и сознание: парадокcальная рациональность, ред. Е.Ф. Тарасов, Институт языкознания, 1993, сс. 98-117 [Sorokin, Ju.A., Michaleva, I.M. „Pretsedentnyy tekst kak sposob fiksacii yazykovogo soznaniya”. Yazyk i soznanie: paradoksal’naya ratsional’nost’, red. E.F. Tarasov, Institut Yazykoznaniya, 1993, ss. 98-117].
Copyright (c) 2020 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
