Features of University Students’ Self-attitude in the Context of Self-determination of Personal Development

Iryna Iavorska-Vietrova

doi:10.18290/rt.2019.66.10-13

Iryna Iavorska-Vietrova Kostiuk Institute of Psychology of NAPS Ukraine

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2019.66.10-13

Słowa kluczowe: osobowość; samodeterminacja; samostanowienie; integralne samostanowienie; autosympatia; samoocena; zainteresowanie sobą; pewność siebie; obwinianie się; zrozumienie siebie

Abstrakt

Cechy samostanowienia studentów w kontekście samodeterminacji rozwoju osobowości

Artykuł poświęcony jest analizie cech samostanowienia studentów w kontekście samodeterminacji ich rozwoju osobistego. Samostanowienie jest definiowane jako wielomodalny system wartości emocjonalnej, który jest zbudowany na zasadzie dynamicznej hierarchii i działa jako jedna z jednostek strukturalnych jądra dyspozycyjnego osobowości i struktury jej samoświadomości, wyraża cechy stosunku osoby do siebie i zapewnia centrowanie jej wewnętrznej przestrzeni i kształtowanie wektora sensu jej drogi życiowej. Pozytywna samoocena osobowości wraz z jej osobistymi aspiracjami i perspektywami, autonomią, poczuciem własnej skuteczności uważane są za wskaźnik samookreślenia osobowości. Korzystanie z kwestionariusza autotestu W.W. Stolina, S.R. Pantilejewa pozwala zidentyfikować trzy poziomy samostanowienia według stopnia uogólnienia: samostanowienie globalne; samostanowienie zróżnicowane przez poczucie własnej wartości, autosympatię, własne zainteresowanie i oczekiwaną postawę innych; poziom konkretnych działań (gotowość na nie) w odniesieniu do swojego «Ja». Analiza badania samostanowienia studentów daje podstawy do twierdzenia, że badani charakteryzują się ogólnie wysokimi wskaźnikami integralnego samostanowienia oraz wysokimi i średnimi wskaźnikami zróżnicowanych skal i skali postaw. W grupach studentów o wysokiej i niskiej samodeterminacji struktura samostanowienia różni się pod względem wyrazistości jej składników.

Bibliografia

Бодалев А.А., Столин В.В., Аванесов В.С., Общая психодиагностика, СПб.: Изд-во «Речь» 2000. [A.A. Bodalev, V.V. Stolin, V.S. Avanesov, Obshhaja psihodiagnostika, SPb.: Izd-vo «Rech’» 2000].

Demarree K.G., Petty R.E., Strunk D.R., Self-Esteem Accessibility as Attitude Strength: On the Durability and Impactfulness of Accessible Self-Esteem, “Personality and Social Psychology Bulletin” 36(2010), nr 5, pp. 628–641.

Judge T.A., Core Self-Evaluations and Work Success, “Current Directions in Psychological Science” 18(2009), nr 1, pp. 58–62.

Колышко А.М., Психология самоотношения, Гродно: ГрГУ, 2004 [A.M. Kolyshko, Psihologija samootnoshenija, Grodno: GrGU 2004].

Krause S., Back M.D., Egloff B., Schukle S.C., Predicting Self Confident Behaviour with Implicit and Explicit Self Esteem Measures, “European Journal of Personality” 30(2016), nr 6, pp. 648–662.

Мацевко Н., Феномен самоставлення в психології, “Психологія особистості” 2010, nr 1, pp. 202–210. [N. Macevko, Fenomen samostavlennja v psyhologii’, “Psyhologija osobystosti” 2010, nr 1, pp. 202–210].

Пантилеев С.Р., Самоотношение как эмоционально-оценочная система, М.: Изд-во МГУ, 1991 [S.R. Pantileev, Samootnoshenie kak ehmocional’no-ocenochnaya sistema, M.: Izd-vo MGU 1991].

Rosenberg M., Society and the adolescent Self-image, Princeton, NY: Princeton University Press 1965.

Сарджвеладзе Н.И., Самоотношение личности, в: Психология самосознания, ред. Д.Я. Райгородский, Самара: Издательский Дом «БАХРАХ-М» 2007, с. 174–207. [N.I. Sardzhveladze, Samootnoshenie lichnosti, in: Psihologija samosoznanija, red. D.Ja. Rajgorodskij, Samara: Izdatel’skij Dom «BAHRAH-M» 2007, p. 174–207].

Селезнева Е.В., Грани самоосуществления: от самоотношения к самореализации, Москва-Берлин: Директ-Медиа 2015 [E.V. Selezneva, Grani samoosushhestvlenija: ot samootnoshenija k samorealizacii, Moskva–Berlin: Direkt-Media 2015].

Сердюк Л.З., Психологія мотивації учіння майбутніх фахівців: системно-синергетичний підхід, к.: Університет «Україна» 2012. [L.Z. Serdiuk, Psykholohiia motyvatsii uchinnia maibutnikh fakhivtsiv: systemno-synerhetychnyi pidkhid, k.: Universytet «Ukraina» 2012].

Serdiuk L., Personal Modus of Future Specialists’ Self-Realization, “Social Welfare: Interdisciplinary Approach” (2014), 4(1), pp. 71–80.

Столин В.В., Пантилеев С.Р., Опросник самоотношения, в: Практикум по психодиагностике: психодиагностические материалы, М.: Изд-во МГУ 1988, с. 123–130 [V.V. Stolin, S.R. Pantileev, Oprosnik samootnoshenija, in: Praktikum po psihodiagnostike: psihodiagnosticheskie materialy. M.: Izd-vo MGU, 1988, pp. 123–130].

Zunick P.V., Teeny J.D., Fazio R.H., Are Some Attitudes More Self-Defining Than Others? Assessing Self-Related Attitude Functions and Their Consequences, “Personality and Social Psychоlogy Bulletin” 43(2017), nr 8, pр. 1136–1149.