Dysfunkcjonalne używanie telefonu komórkowego wśród młodzieży a kontrola rodzicielska
Abstrakt
Dynamiczny rozwój nowych technologii cyfrowych i coraz powszechniejsze ich użycie w codziennym życiu powodują, że badacze zastanawiają się nad ich wpływem na rozwój człowieka i jego funkcjonowanie społeczne. Szczególne miejsce wśród tych urządzeń odgrywa telefon komórkowy (smartfon), który obecnie nie służy już tylko celom komunikacyjnym, ale jest swoistym mobilnym centrum dowodzenia. Dlatego też badacze starają się wyjaśnić, kiedy używanie telefonu staje się dysfunkcjonalne i jakie są przyczyny tego stanu rzeczy. Jednym z czynników środowiskowych mających wpływ na rozwój nałogu jest kontrola rodzicielska sprawowana przez matkę i ojca w zakresie używania przez dziecko telefonu komórkowego.
Artykuł przedstawia wyniki badań młodzieży dysfunkcjonalnie używającej telefonu komórkowego w kontekście kontroli rodzicielskiej realizowanej przez opiekunów w obszarze użytkowania nowych mediów. Analizie interpretacyjnej poddano wyniki 2657 uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych województwa śląskiego w wieku 12-19 lat. Dobór osób do próby był losowy – wielowarstwowy.
Metoda. W badaniach wykorzystano Skalę Problematycznego Użytkowania Telefonu Komórkowego dla Młodzieży, Mobile Phone Problem Use Scale for Adolescents (MPPUSA) oraz autorski kwestionariusz ankiety.
Wyniki. Stwierdzono istotny statystycznie (chociaż słaby) związek między poziomem dysfunkcjonalnego używania telefonu komórkowego respondenta a realizowaną wobec niego kontrolą rodzicielską w zakresie korzystania z urządzenia.
Bibliografia
Bianchi A., Phillips J.G., Psychological predictors of problem mobile phone use, „Cyberpsychology & Behavior” 2005, nr 8, s. 39-51.
Billieux J., Maurage P., Lopez-Fernandez O., Kuss D.J., Griffiths M.D, Can disordered mobile phone use be considered a behavioral addiction? An update on current evidence and a comprehensive model for future research, „Current Addiction Reports” 2015, nr 2, s. 156-162.
Dębski M., Nałogowe korzystanie z telefonów komórkowych. Raport z badań, Gdańsk: Fundacja Dbam o swój zasięg 2016.
Grzegorzewska I., Cierpiałkowska L., Uzależnienia behawioralne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2018.
Izdebski P., Kotyśko M., Problemowe korzystanie z nowych mediów, w: Zaburzenia uprawiania hazardu i inne tak zwane nałogi behawioralne, red. B. Habrat, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii 2016, s. 219-304.
Johnson G.M., Internet Use and Child Development: The Techno-Microsystem, „Australian Journal of Educational & Developmental Psychology” 2010, nr 10, s. 32-43.
Johnson G.M., Puplampu K.P., Internet Use during Childhood and the Ecological Techno-Subsystem, „Canadian Journal of Learning and Technology” 2008, nr 34, s. 19-28.
Krzyżak-Szymańska E., Norma i patologia w użytkowaniu przez digital natives nowych technologii cyfrowych, w: Tváre ľudského života. Vybrané problémy, red. W. Kądziołka, Ružomberok: Verbum–vydavateľstvo KU 2015, s. 129-168.
Krzyżak-Szymańska E., Uzależnienia technologiczne wśród dzieci i młodzieży. Teoria, profilaktyka, terapia – wybrane zagadnienia, Kraków: Impuls 2018.
Lin T.T.C., Chiang Y.-H., Jiang Q., Sociable People Beware? Investigating Smartphone Versus Nonsmartphone Dependency Symptoms Among Young Singaporeans, „Social Behavior & Personality: an International Journal” 2015, nr 43, s. 1209-1216.
Lin Y.-H., Chang L.-R., Lee Y.-H., Tseng H.-W., Kuo T.B.J., Chen S.-H., Development and Validation of the Smartphone Addiction Inventory (SPAI), „PLoS ONE” 2014, nr 9(6), s. e98312.
Łobocki M., ABC wychowania, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2003.
Lopez-Fernandez O., Honrubia-Serrano L., Freixa-Blanxart M., Prevalence of problematic mobile phone use in British adolescents, „CyberPsychology, Behavior and Social Networking” 2014, nr 17, s. 91-98.
Pawłowska B., Potembska E., Objawy zagrożenia i uzależnienia od telefonu komórkowego mie¬rzonego Kwestionariuszem do Badania Uzależnienia od Telefonu Komórkowego, autorstwa Potembskiej i Pawłowskiej u młodzieży w wieku od 13 do 24 lat, „Current Problems of Psychiatry” 2011, nr 12, s. 443-446.
Pourrazavi S., Allahverdipour H., Jafarabadi M.A., Matlabi H., A socio-cognitive inquiry of excessive mobile phone use, „Asian Journal of Psychiatry” 2010, nr 10, s. 84–89.
Sahin S., Ozdemir K., Unsal A., Temiz N., Evaluation of Mobile Phone Addiction Level and Sleep Quality in University Students, „Pakistan Journal of Medical Sciences” 2013, nr 29, s. 913-918.
Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2010.
TNS Polska S.A., Rodzice i dzieci wobec zagrożeń dzieci w Internecie, Warszawa: Fundacja Orange 2016.
Copyright (c) 2019 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
