Podmiotowe i rodzinne czynniki ryzyka uzależnienia od internetu w grupie kobiet i mężczyzn. Ujęcie psychopedagogiczne

Karolina Komsta-Tokarzewska

doi:10.18290/rt.2019.66.10-8

Karolina Komsta-Tokarzewska Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2019.66.10-8

Słowa kluczowe: uzależnienie od internetu; czynniki ryzyka; postawy rodzicielskie; inteligencja emocjonalna; kompetencje społeczne

Abstrakt

Cel badań. Celem niniejszego artykułu było udzielenie odpowiedzi na pytanie: które z analizowanych zmiennych podmiotowych i rodzinnych są wyznacznikami ryzyka uzależnienia od internetu.

Materiał i metody. W badaniach zastosowano Test Uzależnienia od Internetu (Internet Addiction Test) K. Young, Kwestionariusz Kompetencji Społecznych (A. Matczak), Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE (Anna Ciechanowicz, A. Jaworska, A. Matczak), Kwestionariusz Stosunków Między Dziećmi i Rodzicami PCR (Parents-Child Relationship Questionnaire) autorstwa A. Roe i M. Siegelmana, w polskiej adaptacji Włodzimierza S. Kowalskiego (1984). W analizie ilościowej danych uzyskanych na podstawie wymienionych testów psychologicznych wykorzystany został pakiet statystyczny SPSS+ oraz STATISTICA. Wskazanymi metodami przebadano 322 osoby w wieku 19-31 lat.

Wyniki i wnioski. Uzyskane wyniki badań wskazały na predykcyjne znaczenie kompetencji społecznych warunkujących efektywność funkcjonowania osób badanych w sytuacjach intymnych (zarówno w grupie kobiet, jak i w grupie mężczyzn). Determinantami w grupie kobiet okazały się: postawa wymagająca ojca, inteligencja emocjonalna oraz kompetencje społeczne warunkujące efektywność funkcjonowania w sytuacjach intymnych oraz wymagających asertywności. W grupie mężczyzn ujawniono 5 czynników predykcji, w tym: postawę ochraniającą i kochającą matki, postawę liberalną ojca oraz kompetencje społeczne warunkujące efektywność funkcjonowania w sytuacjach ekspozycji społecznej i intymności.

Bibliografia

Augustynek A., Psychologiczne aspekty korzystania z Internetu, w: Formowanie się społeczności informacyjnej, red. L. Haber, Kraków: Test Graf 2003, s. 73-94.

Augustynek A., Uzależnienia komputerowe. Diagnoza, rozpowszechnienie, terapia, Warszawa: Difin 2010, s. 18.

Beard K.W., Wolf E.M., Modification in The Proposed Diagnostic Criteria for Internet Addiction, ,,Cyberpsychology & Behavior” 4(2001), nr 3, s. 377-383.

Brzozowski P., CRPBI – Kwestionariusz do badania zachowania się rodziców w percepcji dzieci, w: Z badań nad postawami rodzicielskimi, red. K. Pospiszyl, Lublin: UMCS 1988, s. 9-20.

Davis R.A., A Cognitive-Behavioral Model of Pathological Internet Use, ,,Computers in Human Behavior” 17(2001), nr 2, s. 187-195.

Gaś Z., Rodzina a uzależnienia, Lublin: UMCS 1994.

Griffiths M.D., Barnes A., Internet Gambling: An Online Empirical Study among Student Gamblers, „International Journal of Mental Health and Addiction” 2008, nr 2, s. 194-204.

Helper M., Parental Evaluation of Children and Children’s Self-evaluation, ,,Journal of Abnormal Social Psychology” 56(1958), nr 2, s. 190-194.

Jakubik A., Zespół uzależnienia od Internetu, ,,Studia Psychologica” 2002, nr 3, s. 135. s. 133-142.

Lei L., Wu Y., Adolescents paternal attachment and internet use, ,,Cyberpsychology & Behavior” 10(2007), nr 5, s. 633-639.

Matczak A., Kwestionariusz Kompetencji Społecznych. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego 2001.

Mayer J.D., Salovey P., Caruso D., A Further Consideration of The Issues of Emotional Intelligence, ,,Psychological Inquiry” 2004, nr 15, s. 249-255.

Mayer J.D., Salovey P., Emotional intelligence, „Imagination, Cognition and Personality” 9(1990), nr 3, s. 185-211.

Ochmański M., Wybrane poznawcze i środowiskowe uwarunkowania osiągnięć szkolnych dzieci rozpoczynających naukę, Lublin: UMCS 1995.

Park S.K., Kim J.Y., Cho C.B., Prevalence of Internet addiction and correlations with family factors among South Korean adolescents, ,,Adolescence” 172(2008), nr 43, s. 895-909.

Parysiewicz B.M., Komsta-Tokarzewska K., Wyżlic M., Zachowania ryzykowne. Diagnoza, profilaktyka i terapia, Lublin: WNS KUL 2015.

Poprawa R., Problematyczne używanie internetu – symptomy i metoda diagnozy. Badania wśród dorastającej młodzieży, ,,Psychologia Jakości Życia” 11(2012), nr 1, s. 57-60.

Potenza M.N., Commentary on: Are we overpathologizing everyday life? A tenable blueprint for behavioral addiction research: defining and classifing non-substance or behavioral addictions, ,,Journal of Behavioral Addictions” 2015, nr 4, s. 139-141.

Shapira N.A., Lessig M.C., Goldsmith T.D., Szabo S.T., Lazoritz M., Gold M.S., Stein D.J., Problematic Internet Use: Proposed Classification and Diagnostic Criteria, ,,Depression and Anxiety” 17(2003), nr 4, s. 207-216.

Tichon J.G., Shapiro M., The process of sharing social support in cyberspace, ,,Cyberpsychology & Behavior” 6(2003), nr 2, s. 161-170.

Whang L.S., Lee S., Chang G., Internet Over-users’ Psychological Profiles: A Behavior Sampling Analysis on Internet Addiction, ,,Cyberpsychology & Behavior” 6(2003), nr 2, s. 143-150.

Widyanto L., Griffiths M.D., Internet addiction: Does it really exist?, w: Psychology and the Internet: Intrapersonal, Interpersonal and Transpersonal Applications, red. J. Gackenbach, New York: Akademic Press 2007, s. 141-163.

Yen J.Y., Yen C.F., Chen C.C., Family factors of internet addiction and substance use experience in Taiwanese adolescents, ,,Cyberpsychology & Behavior” 10(2007), nr 3, p. 323-329.

Young K.S., Internet Addiction: The Emergence of a New Clinical Disorder, ,,Cyberpsychology & Behavior” 1(1998), nr 3, s. 237-244.