The Song Już to po zachodzie słońca (It is Already After the Sunset) in the Recordings from Living Tradition
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie funkcjonowania pieśni do Matki Bożej Gietrzwałdzkiej Już to po zachodzie słońca w przekazach z żywej tradycji. Tę napisaną w 1877 r. przez Andrzeja Samulowskiego pieśń, zainspirowaną objawieniami w Gietrzwałdzie, przekazywano drogą ustną i w ten sposób dotarła ona do wielu parafii na terytorium naszego kraju. Podczas badań terenowych zebrano 22 przekazy tej pieśni, które pochodzą z 9 regionów Polski. Studia nad tym materiałem wykazały, iż pieśń ta posiada 4 wersje melodyczne, z których wersja I i II mają liczne warianty, jak również, iż jest to pieśń wielofunkcyjna (maryjna, dziadowska, pielgrzymkowa, pogrzebowa). Uwagę zwraca ogromna różnorodność wszystkich przekazów pieśni, każdy z nich jest inny, często wykazujący lokalne uwarunkowania, co potwierdza, że cechuje je bogata wariabilność melodyczna, metrorytmiczna, międzystroficzna, agogiczna i odmienny sposób wykonawstwa wokalnego, jak też duża wariantywność tekstu.
Bibliografia
Bartkowski, Bolesław. Polskie śpiewy religijne w żywej tradycji. Style i formy. Kraków: PWM, 1987.
Bartkowski, Bolesław. “Problem ludowości i wariabilności polskich pieśni religijnych, żyjących w tradycji ustnej.” Seminare. Poszukiwania naukowo-pastoralne 2(1977), 301-317.
Bartkowski, Bolesław. “Uwagi o polskich religijnych pieśniach narracyjnych.” Roczniki Teologiczno- -Kanoniczne 34(1987), 7: 81-87.
Bartkowski, Bolesław. “Z badań terenowych nad pieśniami religijnymi.” Zeszyty Naukowe KUL 18(1975), 1(69): 55-60.
Dadak-Kozicka, Katarzyna. “Rodzimość muzyki według XIX-wiecznych folklorystów.” Polski Rocznik Muzykologiczny 2004, 113-132.
Dahlig, P. “Oskar Kolberg i etnomuzykologia wobec ludowej pieśni religijnej.” Pro Musica Sacra 12(2014), 131-150.
Ewertowski, Stefan. “Kulturowy i gospodarczy wymiar „świętych miejsc” regionu Warmii i Mazur,” Studia Warmińskie, 47(2010), 109-122.
Kolberg, Oskar. Pieśni ludu polskiego. Vol. 1. Wrocław–Poznań: IOK, 1961.
Krakowiak, Czesław. “Idee przewodnie Wstępu do Dyrektorium o pobożności ludowej.” In Liturgia i pobożność ludowa. Ed. W. Nowak, 11-24. Olsztyn: Wydawnictwo UWM, 2003.
Krause, Irena J. “Pieśni maryjne w diecezji warmińskiej w XIX w. (w aspekcie muzykologicznym).” Studia Warmińskie 14(1977), 387-418.
Kumala, Janusz. “Liturgia i pobożność ludowa w sanktuariach.” In Liturgia i pobożność ludowa. Ed. W. Nowak, 166-177. Olsztyn: Wydawnictwo UWM, 2003.
Kusto, Agata. “From research into the sources of traditional folk songs. The example of Marian songs from the Lublin Region.” In Traditional Musical Cultures In Central- Eastern Europe. Ecclesiastical and Folk Transmission. Ed. P. Dahlig. Transl. J. Comber, 257-295. Warsaw: University of Warsaw, Institute of Musicology, Warsaw Learned Society, Polish Academy of Sciences: Institute of Art, 2009.
Leniec, A. “Liturgia i modlitwa w sanktuarium w Gietrzwałdzie.” In Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś. Ed. K. Parzych, 153-172. Olsztyn, 2015.
Obłąk, Jan. Gietrzwałd. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1979.
Occasional printing from AMFR KUL (DU15): Pieśń o Najświętszej Maryi Pannie Gietrzwałdzkiej. Czcionkami St. Romana. Pelplin 1887.
Polska Pieśń i Muzyka Ludowa. Źródła i Materiały. Vol. 3: Warmia i Mazury. Part I: Pieśni doroczne i weselne. Ed. L. Bielawski. Warszawa: IS PAN, 2002.
Polska Pieśń i Muzyka Ludowa. Źródła i Materiały. Vol. 3: Warmia i Mazury. Part V: Pieśni religijne i popularne. Ed. L. Bielawski. Warszawa: IS PAN, 2002.
Ropiak, Sławomir. “Pieśni o świętych oraz rozmaite i przygodne w polskich warmińskich śpiewnikach drukowanych w latach 1858-1924.” Studia Warmińskie 37(2000), 2: 347-370.
Ryłko, Stefan. Łaskami słynący obraz Matki Boskiej w Gietrzwałdzie. Kraków: Wydawnictwo Św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, 1995.
Sulima, Stefan. Gietrzwałd. Zapomniane sanktuarium na ziemiach odzyskanych w 70 rocznicę objawień M. Boskiej. Kraków: Nakładem Autora, 1947.
Wilk, Wiesław. “Matka Boska w warmińskiej poezji regionalnej.” Studia Warmińskie 14(1977), 419-426.
Zoła, Antoni. Melodyka ludowych śpiewów religijnych w Polsce. Lublin: Wydawnictwo Polihym- nia, 2003.
Zoła, Antoni. “Pieśni maryjne w żywej tradycji. Typologia i charakterystyka.” In Muzyka sakralna. Materiały z seminariów „Gaude Mater”. Ed. J. Masłowska, 63-72. Warszawa, 1998.
Copyright (c) 2018 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
