The Dynamics of Relations between Ideal and Real Self of Primary School Children and Adolescents in the Context of their Personal Efficiency

Abstrakt

Niniejszy artykuł analizuje wyniki badań nad „ja-realnym” i „ja-idealnym” wśród uczniów o różnym poziomie własnej skuteczności w grupie w okresie przejścia z poziomu szkoły podstawowej do gimnazjum. Stwierdzono istnienie pięciu kategorii, poprzez które uczniowie postrzegają obraz „idealnego ucznia”: 1) ogólne cechy; 2) charakterystyka aktywności i zachowania; 3) cechy osobowości (kategoria ta została podzielona na dwie podgrupy: a) cechy indywidualne ucznia ważne dla realizacji aktywności uczniowskiej; b) cechy osobowości charakteryzujące podmiot jako osobę; 4) relacje z innymi ludźmi oraz 5) inne cechy. Ustalono specyfikę obrazu „ja-idealnego” oraz jego korelację z obrazem „ja-realnym” wśród uczniów klas od 3 do 6, w zależności od poziomu ich poczucia własnej skuteczności. Wyniki badania dają podstawy, by twierdzić, iż samopoznanie wśród uczniów szkoły podstawowej występuje głównie w postaci samoobserwacji i w mniejszym stopniu introspekcji, opierając się na pojedynczych obrazach siebie w określonych sytuacjach. Natomiast uczniowie starsi, będący w okresie dorastania, swój ogólny obraz siebie oraz własną samoocenę kształtują głównie na podstawie procesów introspekcji i autorefleksji, które stanowią główne mechanizmy pozwalające na stworzenie całościowego, uogólnionego obrazu siebie.