Studium analityczne Thema und Variationen op. 34 Józefa Kromolickiego

Abstrakt

Józef Kromolicki nie jest powszechnie znanym kompozytorem. W jego dorobku twóczym znajdują się utwory chóralne i organowe. Ważne miejsce zajmuje w nim cykl Thema und Variationen op.34. Składa się on z następujących części: Kanzone (jako temat), Perpetuum mobile (I wariacja), Zwiegesang (II wariacja), Brausend (III wariacja), Aeolscharfe (IV wariacja) i Chromatische Quadrupelfuge (V wariacja). Studium analityczne dotyczy elementów dzieła muzycznego: melodyki, rytmiki, harmoniki, agogiki i budowy formalnej. Najbardziej skomplikowaną, aczkolwiek schematyczną (temat z I i II wariacją) jest płaszczyzna harmoniczna. Niezwykle kunsztowną częścią pod względem kompozytorskim jest finałowa poczwórna fuga. Podsumowanie wskazuje najważniejsze środki techniki wariacyjnej J. Kromolickiego. W cyklu wykorzystano zmianę trybu tonacji, metrum i agogiki. Ewolucja rytmu opiera się na stopniowym zagęszczeniu wartości rytmicznych (zjawisko to dotyczy również tematu). Ważnym czynnikiem formotwórczym okazały się środki polifoniczne (technika kanoniczna w II wariacji i finałowa fuga). W ostatniej części kompozytor operując czterema tematami jednocześnie osiągnął mistrzostwo techniki kontrapunktycznej.

Wielka szkoda, że Thema und Variationen op. 34 J. Kromolickiego nie jest znany szerszemu gronu słuchaczy muzyki organowej. Jest to utwór ambitny i wartościowy zarówno pod względem kompozytorskim, jak i wykonawczym.