Problem oceny Unii Brzeskiej na Białorusi

Yury Drozd

doi:10.18290/rt.2016.63.7-14

Yury Drozd Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2016.63.7-14

Słowa kluczowe: Białoruś; Unia Brzeska; dialog ekumeniczny; Kościół greckokatolicki; uniatyzm; prawosławie; katolicyzm

Abstrakt

W 2016 r. przypada 420 rocznica ogłoszenia Unii Brzeskiej. W jej wyniku powstał Kościół greckokatolicki, który odegrał znaczącą rolę w duchowych, kulturowych i politycznych dziejach Białorusi. W związku z rocznicą autor rozważa problem, w jaki sposób wydarzenie to jest oceniane przez białoruskich historyków, filozofów, kulturoznawców oraz działaczy kościelnych.

Artykuł z jednej strony przedstawia punkt widzenia tych badaczy, którzy uważają, że Kościół greckokatolicki jest narodowym Kościołem Białorusinów, z drugiej zaś strony prezentowane są argumenty przeciwników Unii, którzy sądzą, że nie odpowiada ona Białorusinom i stanowi zagrożenie dla prawosławia.

Oczywiste jest, że cywilizacyjny antagonizm między Wschodem a Zachodem wpływa znacząco na stanowiska badaczy. Problem Unii często komplikuje także relacje między Kościołem katolickim a Kościołem prawosławnym. Dlatego też stanowi on wyzwanie dla dialogu ekumenicznego.

Bibliografia

Koch Kurt: Perspektywy dialogu ekumenicznego między Kościołem katolickim a Kościołami prawosławnymi, tłum. Marcin Składanowski, w: Ekumenizm dla ewangelizacji, red. Przemysław Kantyka, Sławomir Pawłowski, Lublin: Wydawnictwo KUL 2015, s. 65-88.

Składanowski Marcin: The Cultural, National and Religious Identity of the Inhabitants of the Polish-Belarusian Borderland: Historical Experiences as a Factor in Shaping the Contemporary Podlasie Region, „Ecumeny and Law” 2 (2014), s. 75-88

Składanowski Marcin: Współpraca duszpasterska parafii obrządku łacińskiego i wschodniego jako znak skuteczności Unii Brzeskiej. Przykład Bielska Podlaskiego, „Drohiczyński Przegląd Naukowy” 6 (2014), s. 425-437.

Зноско Константин: Исторический очерк церковной унии: её происхождение и характер, Минск: Белорусский Экзархат 2007.

Киприанович Г.[ригорий] Я.[ковлевич]: Исторический очерк православия, католичества и унии в Белоруссии и Литве с древнейшего до насоящего времени, Вильна: Типография И. Блюмовича 1895.

Крот Андрэй: Багаслоўскія і этычныя падставы працэса далучэння да ліку святых (на прыкладзе мітрапаліта Літоўскага Іосіфа Сямашкі), http://news.arche.by/by/page/science/sacialnyia-navuki/13420 (dostęp: 10.12.2015).

Лыч Леанід: Уніяцкая царква Беларусі: этнакультурны аспект, Мінск: Кнігазбор 2010.

Мартос Афанасий: Беларусь в исторической, государственной и церковной жизни, Минск: Белорусский Экзархат Русской Православной Церкви 1990.

Митрополит Филарет встретился с секретарём Конгрегации Римской курии по делам Восточных Церквей, http://pravoslavie.by/news/mitropolit-filaret-vstretilsja-s-sekretarem-kongregacii- rimskoj-kurii-po-delam-vostochnyh-cerkvej, s. 1 (dostęp: 10.12.2015).

Мосейчук Иоанна: Тень на плетень, или недетская юстиция от совестливого архиепископа, http://churchby.info/bel/862 (dostęp: 10.12.2015).

Падокшын Сямён: Унія. Дзяржаўнасць. Культура (Філасофска-гістарычны аналіз), Мінск: Беларуская навука 2000.

Православие на белорусских землях. Краткий исторический экскурс, http://church.by/belorusskiy-ekzarhat/istorija-belorusskoj-pravoslavnoj-cerkvi (dostęp: 10.12.2015).

Рекуц И.Ф.: Униатство и духовная культура Беларуси, Минск: Белорусский государственный университет 1996.

Рождественское послание Митрополита Минского и Слуцкого Филарета, Патриаршего Экзарха всея Беларуси, http://sobor.by/rozhdestvenskoe_poslanie_mitropolita_filareta_2012.htm (dostęp: 10.12.2015).

Романчук Александр: Воссоединение униатов и исторические судьбы белорусского народа, http://217.23.115.9/academy/trudy/2/tr2_8.html (dostęp: 10.12.2015).

Тафт Роберт Ф.: Анамнез – не амнезия. Проблема “униатства” и “исцеление памяти”, Омск: Голованов 2006.

Теплова Валентина Анатольевна: Брестская церковная уния. Предыстория, причины и следствия, w: Уния в документах, red. Валентина Анатольевна Теплова, Минск: Лучи Софии 1997, s. 26-60.

Чистович Иларион Алексеевич: Пятидесятилетие (1839 – 1889) воссоединения с Православною Церковью западнорусских униатов, Санкт-Петербург: в Синодальной типографии 1889.

Чтения памяти Митрополита Иосифа (Семашко) состоялись в Жировичах, http://church.by/news/chtenija-pamjati-mitropolita-iosifa-semashko-sostojalis-v-zhirovichah (dostęp: 10.12. 2015).