Zranienie społeczne. Nowy paradygmat dla Europy Środkowo-Wschodniej

András Máté-Tóth

doi:10.18290/rt.2016.63.6-14

András Máté-Tóth Uniwersytet w Szeged

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2016.63.6-14

Słowa kluczowe: zranienie społeczne; duszpasterstwo; pojednanie; ekumenizm; Europa Środkowo-Wschodnia

Abstrakt

Główną ideą tego opracowania jest pokazanie, że region Europy Środkowo-Wschodniej można scharakteryzować w wymiarze kulturowym i politycznym przez metaforę zranienia. Również uwzględniająca kontekst historyczny interpretacja tego regionu może być zbudowana na podstawie metafory rany. Zranienie społeczne jako paradygmat interpretacyjny tego regionu, który pojawia się w publicznych wypowiedziach polityków i przywódców religijnych, stanowi jedno z ważniejszych wyzwań dla miejscowych społeczeństw. Problem opracowania można wyrazić w złożonym pytaniu: jak społeczeństwa regionu radzą sobie z własnymi ranami, w jakim stopniu doświadczenie poniesionych w minionej przeszłości urazów wpływa na kształtowanie się ich zbiorowej tożsamości dzisiaj oraz jak praca nad bolesną przeszłością przyczynia się do budowania jedności z innymi narodami regionu? Doświadczenie zranienia społecznego stanowi dla Kościołów chrześcijańskich i innych wspólnot religijnych duże wyzwanie, które nakazuje ocenić krytycznie dotychczasowe formy praktyki pojednania jako zbyt indywidualistyczne. Współcześnie należy wypracować nowy wspólnotowy model pojednania i budowania pokoju na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym, a Kościoły chrześcijańskie mają w tym zakresie wiele do zrobienia.

Bibliografia

Bahr E., „Meine Metaphern sind meine Wunden“. Nelly Sachs und die Grenzen der poetischen Metapher, w: M. Kessler, J. Wertheimer (Hrsg.), Nelly Sachs, Neue Interpretationen: mit Briefen und Erläuterungen der Autorin zu ihren Gedichten im Anhang, (Stauffenburg Colloquium, Bd. 30), Tübingen: Stauffenburg 1994, s. 3-18.

Beattie A.H., Post-Communist Truth Commissions: Between Transitional Justice and the Politics of History, w: L. Stan, N. Nedelsky (red.), Post-Communist Transitional Justice: Lessons from Twenty-Five Years of Experience, New York: Cambridge University Press 2015, s. 213-232.

Bell C.M. von, Ritual theory, ritual practice, New York [u.a.]: Oxford University Press 1992.

Bell C.M. von, Ritual: Perspectives and dimensions, New York [u.a.]: Oxford University Press 1997.

Bibó I., Die Misere der osteuropäischen Kleinstaaterei, Frankfurt am Main: Neue Kritik 1992.

Bottoni S., Gábor A., A várva várt Nyugat: Kelet-Európa története 1944-től napjainkig. Magyar történelmi emlékek, Budapest: MTA BTK Törttud. Int. 2014.

Bremer Th., Religion und Nation: Die Situation der Kirchen in der Ukraine, (Schriften zur Geistesgeschichte des östlichen Europa, Bd. 27), Wiesbaden: Harrassowitz 2003.

David R., Transitional Justice and Changing Memories of the Past in Central Europe, „Go-

vernment and Opposition” 50(2015), nr 1, s. 24-44.

Etzelmüller G., Christentum als Religion der Heilung: Zur Verhältnisbestimmung von moderner Theologie und Krankenbehandlung, w: G. Thomas, I. Karle (Hrsg.), Krankheitsdeutung in der postsäkularen Gesellschaft: theologische Ansätze im interdisziplinären Gespräch, Sttutgart: Kohlhammer 2009, s. 448-464.

Girard R., Ich sah den Satan vom Himmel fallen wie einen Blitz: Eine kritische Apologie des Christentums, München, Wien: Hanser 2002.

Graf F.W., Kirchendämmerung: wie die Kirchen unser Vertrauen verspielen, München: Beck 2011.

Kraß A., Die Mitleidfähigkeit des Helden. Zum Motiv der compassio im höfischen Roman des 12. Jahrhunderts (‚Eneit' – ‚Erec' – ‚Iwein'), w: W. Haubrichs, E.C. Lutz, G. Vollmann-Profe (Hrsg.), Wolfram-Studien XVI: Aspekte des 12. Jahrhunderts Freisinger Kolloquium 1998, Berlin: Erich Schmidt Verlag GmbH & Co KG 2000, s. 282-304.

Markschies C., Der Schmerz und das Christentum, „Schmerz”, 21(2007), nr 4, s. 347-352; DOI:10.1007/s00482-007-0565-0.

Máté-Tóth A., Theologie in Ost(Mittel)Europa, Ostfildern: Schwabenverlag 2002.

Máté-Tóth A., Gärende Gesellschaft, w: G. Buß, M. Luber (Hrsg.), Neue Räume öffnen, Regensburg: Friedrich Pustet Verlag 2013, s. 164-184.

Metz J.B., Memoria passionis: Ein provozierendes Gedächtnis in pluralistischer Gesellschaft, Freiburg im Breisgau–Basel–Wien: Herder 2006.

Mitu S., Die ethnische Identität der Siebenbürger Rumänen: eine Entstehungsgeschichte, Köln–Weimar: Böhlau Verlag 2003.

Muessig C., Signs of Salvation: The Evolution of Stigmatic Spirituality Before Francis of Assisi, „Church History” 82(2013), nr 1, s. 40-68.

Oláh Z., Anmerkungen zur Sptuaginta von Jes 7, 14, „Sacra Scripta” 11(2013), nr 1, s. 9-25.

Peng-Keller S., Christliche Passionsmeditation als Schule der „Compassion“, w: I.U. Dalferth, A. Hunziker (Hrsg.), Mitleid: Konkretionen eines strittigen Konzepts, Mohr: Siebeck 2007, s. 307-342.

Schnackenburg R. (Hrsg.), Herders theologischer Kommentar zum Neuen Testament, 2. erg. Aufl. Freiburg im Breisgau: Herder 1977.