Wiedza i wiara religijna
Abstrakt
Dotychczas operowano w chrześcijaństwie dwoma podstawowymi pojęciami: wiary (religii) i wiedzy (nauki). Postępowano tak w ślad za tradycją grecką, a zwłaszcza starochrześcijańską, która odróżniała świat wiedzy, będący wytworem umysłu poznającego, oraz świat objawienia, będący przyjęciem nienaukowego daru Bożego. Cały wysiłek chrześcijaństwa szedł w kierunku wykazania różnic między nauką a objawieniem, a następnie harmonii między nimi, przynajmniej niesprzeczności. Anton Grabner-Haider (*1940), austriacki filozof religii, dlatego musiał uwzględnić również świat myśli obejmujący naukę i świat przeżyć wiary obejmujący objawienie. Z kolei przedstawił wzajemne relacje tych światów pojmując naukę na gruncie koncepcji neopozytywistycznej oraz wiarę na gruncie potocznego współczesnego rozumienia wiary przez Kościół. Szkoda, że nie operuje on ściśle teologicznym rozumieniem wiary, zwłaszcza nowszą koncepcją personalistyczną, pomimo powoływania się werbalnego na personalizm. Ale zasługą Grabnera-Haidera jest uwyraźnienie współczesnych prób przerzucenia zarówno problemu wiary i wiedzy, jak i ich wzajemnych relacji na bazę języka. Tym samym powstaje nowa sytuacja, w której stają naprzeciwko siebie nie tyle świat idei i myśli oraz świat przeżycia religijnego i objawienia, ile świat jednego lub dwóch języków.
Bibliografia
Abelé J., Niezależność metody naukowej oraz wolność badacza w stosunku do problemów wiary, w: Nauka i technika a wiara, Warszawa 1969, s. 75-81.
Bartnik Cz.S. [rec.]: A. Grabner-Haider, Theorie der Theologie als Wissenschaft, ZN KUL 19(1976), nr 3, s. 99-101.
Casper B. (i in.), Theologie als Wissenschaft, Freiburg i. Br. 1970.
Certau M. de, Demenach J.M., La Christianisme écleté, Paris 1974.
Condillac E., La Langue des calculs, I, wyd. pośmiertne 1798 [b.m.w.].
Góźdź K., Struktura aktu wiary, w: Cz.S. Bartnik, Apologetyka personalistyczna, Lublin 2004, s. 217-221.
Góźdź K. [rec.]: J. Królikowski, Credo. Przedmiotowe wymiary aktu wiary, Tarnów 2002 [RT 50(2003), z. 2, s. 249-254].
Góźdź K., Realność i racjonalność wiary chrześcijańskiej, w: A. Kiciński, P. Goliszek (red.), Catechetica Porta Fidei, Lublin 2012, s. 13-21.
Góźdź K., Kryzys i moc wiary. Refleksja nad myślą Josepha Ratzingera-Benedykta XVI, RTD 4(59)2012, s. 7-18.
Góźdź K., Logosowy charakter wiary według Josepha Ratzingera-Benedykta XVI, „Polonia Sacra” 17(2013), nr 2(33), s. 43-52.
Góźdź K., Wiara w rozumieniu J. Ratzingera-Benedykta XVI, „Teologia i Człowiek” 23(2013), nr 3, s. 125-135.
Góźdź K., Wiara jako światło Drogi, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 2013, nr 33, s. 199-207.
Grabner-Haider A., Die Bibel und unsere Sprache, Wien 1970.
Grabner-Haider A., Sprachentwertung in der Kirchen, Zürich 1971.
Grabner-Haider A., Verstehen und Erklären als theologischen Problem, „Wissenschaft und Vorbild” 25(1972), s. 296-304.
Grabner-Haider A., Sprachanalyse und Religionspädagogik, Zürich 1973.
Grabner-Haider A., Theorie der Theologie als Wissenschaft, München 1974.
Grabner-Haider A., Semiotik und Theologie. Religiöse Rede zwischen analytischer und hermeneutischer Philosophie, München 1980.
Granat W., Teologiczna wiara, nadzieja i miłość, Lublin 1960.
Heller M., W kręgu nauki i wiary, „Znak” 29(1977), nr 271.
Hemberg J., Theologie und Wissenschaft, „Neue Zeitschrift für Theologie und Religionsphilosophie” 12(1970), s. 165-174.
Hessen J., Wissen und Glauben, München 1959.
Jaroszyński P., Człowiek i nauka. Studium z filozofii kultury, Lublin 2008.
Kamiński S., Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Lublin 19813.
Kopeć E., Teologia fundamentalna, Lublin 1976.
Kowalczyk S., Podstawy światopoglądu chrześcijańskiego, Warszawa 1979.
Krąpiec M.A., Konfesyjność uczelni a wolność nauki, ZN KUL 1(1958), nr 1, s. 5-19.
Krąpiec M.A., Koncepcje nauki i filozofia, w: tenże i in. (red.), Wprowadzenie do filozofii, Lublin 2003.
Ladriere J., Rede der Wissenschaft – Wort des Glaubens, München 1972.
Maritain J., Bóg i nauka, w: Studia z filozofii Boga, t. I, Warszawa 1968, s. 43-61.
Nagel E., Struktura nauki, Warszawa 1961.
Ricoeur P., Człowiek nauki a człowiek wiary, w: Nauka i technika a wiara, Warszawa 1969, s. 57-62.
Rusecki M., Możliwość pluralizmu w teologii fundamentalnej, RTK 25(1978), z. 2, s. 31-54.
Ryle G., The Concept of Mind, London 1949.
Sauter G., Theologie – Eine kirchliche Wissenschaft, „Jenseits vom Nullpunkt” 1972.
Wohlgenannt R., Was ist Wissenschaft?, Braunschweig 1969, s. 33-70.
Copyright (c) 2016 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
