The Origin of Square Notation

  • Michał Olejarczyk Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
Słowa kluczowe: notacja akwitańska; clivis; Graduał; elementy neumatyczne; neumy; notacja; notacja północnofrancuska; pes; porrectus; punctum; torculus; tractulus; virga

Abstrakt

Geneza notacji kwadratowej

W prezentowanym artykule przedstawiliśmy ewolucję dwóch notacji francuskich: północnofrancuskiej i akwitańskiej. Na podstawie wybranych źródeł, w porządku chronologicznym zbadaliśmy wybrane elementy neumatyczne tych notacji i w końcowym etapie zaprezentowaliśmy wnioski, w jakim kierunku ewoluowały poszczególne neumy. Proces ewolucji okazał się wyraźniejszy w notacji północnofrancuskiej. Krok po kroku mogliśmy zaobserwować formowanie się klasycznych kształtów kwadratowego pisma muzycznego, z charakterystycznymi łączeniami poszczególnych elementów (ligatury). W przypadku notacji akwitańskiej o ewolucji form graficznych możemy mówić tylko w niewielkim stopniu, gdyż istotne elementy tej notacji w ciągu trzech wieków zostały zmodyfikowane tylko nieznacznie. Wykazaliśmy, że współczesna notacja chorałowa wywodzi się z notacji północnofrancuskiej.

Bibliografia

Apel, Willi. The Notation of Polyphonic Music 900-1600. Cambridge-Massachussets: The Mediaeval Academy of America 1953.

Beguermont, Helene. La première écriture musicale du monde occidentale. Bourg-la Reine: Editions Auguste Zurfluh, 2003.

Bernagiewicz, Robert. “Communiones” “Graduału rzymskiego” in statu nascedi i w obliczu rodzącej się diastematii. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2004.

Bernagiewicz, Robert. Recepcja tradycji neumatycznych w notacji Graduału Wiślickiego w świetle neum liquescentes. Ząbki: Wydawnictwo Apostolicum 1999.

Chomiński, Józef and Krystyna Wilkowska-Chomińska. Historia muzyki. Vol. 1. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1989.

Hourlier, Dom J. La notation musicale des chants liturgiques latins. Solesmes: Abbaye Saint-Pierre, 1996.

Rampi, Fulvio and Massimo Lattanzi. Manuale di canto gregoriano. Cremona: Turris Editrice, 1998.

Roesner, Edward H. “Notre Dame school.” In The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. 18, edited by Stanley Sadie, 202–203. Oxford: Oxforf University Press, 2001.

Stäblein, Bruno. Schriftbild der einstimmingen Music. In: Musikgeschichte in Bildern, Begründet von Heinrich Besseler und Max Schneider. Vol. III. Music des Mittelalters und der Renaissance. Leipzig: Deutscher Verlag für Musik 1975.

Opublikowane
2019-12-06
Dział
Artykuły