Hermeneutyka tekstów euchologijnych w służbie przepowiadania liturgicznego

  • Andrzej Żądło Uniwersytet Śląski w Katowicach
Słowa kluczowe: analiza; euchologia; hermeneutyka; homilia; liturgia; metoda; modlitwa; pragmatyka; semantyka; syntaktyka

Abstrakt

Artykuł wychodzi swą treścią naprzeciw zagadnieniu związanemu z przepowiadaniem liturgicznym (głoszeniem homilii), opartym na tekstach euchologijnych i konstruowanym na bogactwie ich syntaktyczno-semantycznego znaczenia oraz teologiczno-pragmatycznych treści. Podobnie jak do osiągnięcia zamierzonego celu prowadzi adekwatnie dobrany sposób (metoda) postępowania, tak też do dobrego, czyli teologicznie pogłębionego przygotowania homilii doprowadzić mogą stosowne metody interpretacji tekstów, traktowanych jako inspirujące źródło dla liturgicznego przepowiadania. Zamiarem autora opracowania było zwrócenie uwagi na potrzebę wyjaśniania w homiliach bogactwa treści tekstów euchologijnych (nie tylko tekstów biblijnych, wchodzących w skład czytań mszalnych danej celebracji liturgicznej) oraz na pożytek posługiwania się przy tym metodami interpretacji tekstów literackich, do jakich zaliczają się również teksty poszczególnych modlitw danej Mszy św. Propozycja zawarta w treści artykułu wspomina o metodzie historyczno-krytycznej (umożliwia zapoznanie się z tekstem w kluczu diachronicznym), zapoznaje natomiast dokładniej (poprzez teoretyczny opis i odniesienie do przykładu) z metodą lingwistyczną, w ramach której bada się tekst w kluczy synchronicznym, poddając go analizie syntaktycznej, semantycznej i pragmatycznej. Próba uwrażliwienia na potrzebę pracy nad treścią homilii w oparciu o omówione w artykule metody hermeneutyczne jest tym bardziej na czasie, że w teologii liturgicznej są te metody już obecne od jakiegoś czasu. Warto więc przeszczepiać je również na grunt homiletyczny i posługiwać się nimi przy przygotowywaniu głoszonych podczas liturgii homilii, jako że aspekt teologiczny powinien odgrywać istotne znaczenie w homiletycznym przepowiadaniu.

Bibliografia

Augé M.: Programować homilię niedzielną. W: Wychowanie do liturgii i przez liturgię. Red. A. Żądło. Katowice 2012 s. 67-68. Kościół w Trzecim Tysiącleciu 10.

Augé M.: Tekst euchologijny. W: Liturgia w podstawowych formach wyrazu. Red. A. Żądło. Katowice 2011 s. 136-149. Kościół w Trzecim Tysiącleciu 9.

Augé M.: W poszukiwaniu metody hermeneutycznej w liturgii. „Studia Theologica Varsaviensia” 49:2011 nr 1 s. 57-73.

Cheno R.: L’homelie, action liturgique de la communauté eucharistique. „La Maison Dieu” 227:2001 s. 9-34.

Czerski J.: Analiza lingwistyczna przypowieści o niemiłosiernym dłużniku (Mt 18, 23-35). „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 1:1993 nr 2 s. 27-38.

Czerski J.: Interpretacja tekstów biblijnych w liturgii. „Studia Theologica Varsaviensia” 49:2011 nr 1 s. 141-154.

Czerski J.: Metody interpretacji Nowego Testamentu. Opole 1997.

Czerwik S.: Pojęcie liturgii według dokumentów reformy soborowej i nowego Katechizmu Kościoła Katolickiego. http://www.kuria.gliwice.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1206:pojecie-liturgii-wedlug-dokumentow-reformy-soborowej-i-nowego-katechizmu-kosciola-katolickiego&catid=127&Itemid=730 (dostęp: 13.04.2015).

Kunzler M.: Liturgia Kościoła. Tł. pol. i oprac. L. Balter. Poznań 1999. Podręczniki Teologii Katolickiej 10.

Langkammer H.: Metody lingwistyczne. W: Metodologia Nowego Testamentu. Red. H. Langkammer. Pelplin 1994 s. 233-270.

Magnani P.: L’omelia, attualizzazione della Parola. „Liturgia” 44:2009 nr 6 s. 79-99.

Rusiecki J.: Typologie analizy syntagmatycznej w hermeneutyce liturgicznej. „Studia Theologica Varsaviensia” 49:2011 nr 1 s. 75-84.

Sobeczko H.J.: Pluralizm metodologiczny w nauce o liturgii. „Studia Nauk Teologicznych PAN” 2:2007 s. 251-270.

Sobeczko H.J.: Z problematyki metodologicznej teologii liturgicznej. W: Metodologia teologii praktycznej. Red. W. Przyczyna. Kraków 2011 s. 56-69.

Untener K.: Preaching Better: Practical Suggestions for Homilists. Mahwah 1999.

Vagaggini C.: Il senso teologico della liturgia. Saggio di liturgia teologica generale. Roma 1965(4).

Waznak R.: An Introduction to the Homily. Collegeville 1998.

Wysocka E.: Hermeneutyka. W: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. 2. Red. T. Pilch. Warszawa 2004 s. 186-191.

Żądło A.: Bóg Ojciec w modlitwie liturgicznej Kościoła. „Homo Dei” 69:1999 nr 4 s. 67-75.

Żądło A.: Ermeneutica liturgica. Strumenti per una dialettica culturale. „Rivista Liturgica” 98:2011 nr 3 s. 471-484.

Żądło A.: Hermeneutyka tekstów euchologijnych w kluczu diachronicznym i synchronicznym. „Studia Theologica Varsaviensia” 49:2011 nr 1 s. 85-97.

Żądło A.: Hermeneutyka w badaniach nad formułami modlitw liturgicznych. W: Studia Liturgiczne. T. 11: Badania nad liturgią w Polsce po Vaticanum II. Historia – kierunki badań – metodologia. Red. Cz. Krakowiak, W. Pałęcki. Lublin 2015 s. 81-113. Prace Wydziału Teologii 168.

Żądło A.: „Lex orandi – lex credendi” w modlitwach nad darami Adwentu w Mszale Pawła VI. Katowice 2013 s. 19-63. Kościół w Trzecim Tysiącleciu 11.

Żądło A., Calvano C.: Analisi linguistica e retorica di testi eucologici del Missale Romanum. Applicazione del modello stratigrafico. „Rivista Liturgica” 89:2002 nr 4-5 s. 593-612.

Żądło A., Calvano C.: Un modello di analisi sintattica e semantica dei testi del Missale Romanum. „Rivista Liturgica” 93:2006 nr 5 s. 803-820.

Opublikowane
2019-12-06
Dział
Artykuły