Antoni Krzyżanowski - nauczyciel i dyrektor prywatnego żeńskiego gimnazjum i liceum ogólnokształcącego Wacławy Arciszowej w Lublinie w latach 1929-1939
Abstrakt
Antoni Krzyżanowski był zasłużonym dla Lublina pedagogiem okresu dwudziestolecia międzywojennego. Pracował jako nauczyciel i dyrektor w Szkole Lubelskiej (1919-1929) oraz w Prywatnym Żeńskim Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym Wacławy Arciszowej (1929-1939). Aktywnie działał w Zarządzie Sekcji Szkolnictwa Średniego Związku Nauczycielstwa Polskiego, należał też do Stowarzyszenia Dyrektorów Polskich Szkół Średnich. Był członkiem komisji dydaktycznej w Lubelskim Oddziale Polskiego Towarzystwa Historycznego. Brał udział w pracach lubelskich ognisk metodycznych z zakresu historii i geografii.
Jako dyrektor Gimnazjum W. Arciszowej dbał o warunki materialne i odpowiedni poziom dydaktyczno-wychowawczy placówki. Dzięki jego staraniom w roku szkolnym 1934/1935 szkoła uzyskała pełne uprawnienia szkół państwowych. Dyrektor troszczył się o powierzoną sobie młodzież. Dążył do stworzenia dziewczętom jak najlepszych warunków rozwoju i kształcenia. Dbał o odpowiednie przygotowanie merytoryczne nauczycieli i ich doskonalenie zawodowe. Podkreślał konieczność samokształcenia − nie tylko w zakresie wykładanych przedmiotów, ale również w szeroko pojętej problematyce wychowania. Uważał, że każdy nauczyciel musi być jednocześnie wychowawcą, dlatego szczególną uwagę zwracał na osobisty przykład nauczycieli w wychowaniu młodzieży. A. Krzyżanowski sprawował też opiekę nad organizacjami młodzieżowymi, chcąc wychować powierzone sobie uczennice na świadome swych obowiązków obywatelki. Szczególną uwagę zwracał na rozwijanie samorządności młodzieży. Współpracował z rodzicami uczennic wiedząc, że tylko wspólny wysiłek rodziny i szkoły przyniesie zamierzone rezultaty. Miał wiele pomysłów i planów na przyszłość, niestety wybuch wojny i tragiczna śmierć z rąk hitlerowskiego okupanta przerwała jego pracę oświatowo-wychowawczą.
Bibliografia
Archiwum Państwowe w Lublinie. Miejska Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Lublinie sygn. 8.
Archiwum Państwowe w Lublinie. Prywatne Żeńskie Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące Wacławy Arciszowej w Lublinie 1917-1949. Księga Protokołów Rady Pedagogicznej 1917-1931 sygn. 209.
Archiwum Państwowe w Lublinie. Prywatne Żeńskie Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące Wacławy Arciszowej w Lublinie 1917-1949. Księga protokołów Rady Pedagogicznej z roku szkolnego 1938/39 i 1939/40 sygn. 205.
Arciszanki swojej przełożonej 1912-1937. 25-lecie Gimnazjum Wacławy Arciszowej w Lublinie. Lublin 1937.
Arciszowa Wacława. W: Słownik biograficzny nauczycieli miasta Lublina w latach 1918-1939. Red. J. Doroszewski. Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe 2007 s. 24-26.
Hitlerowskie więzienie na Zamku w Lublinie 1939-1944. Red. Z. Mańkowski. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1988.
Kalinowska B.: Z dziejów Prywatnego Żeńskiego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego Wacławy Arciszowej w Lublinie (1912-1949). „Lubelski Rocznik Pedagogiczny” 1996 t. 17 s. 201-208.
Kalinowska-Witek B.: Kartka z dziejów oświaty lubelskiej. Prywatne Żeńskie Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące Wacławy Arciszowej w Lublinie (1912-1949). Lublin: UMCS 2012.
Kasperek J.: Kronika wydarzeń w Lublinie w okresie okupacji hitlerowskiej. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1983.
Marczuk J.: Antoni Krzyżanowski jako lubelski nauczyciel i wzorowy dyrektor gimnazjalny. „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2002 nr 1-2 s. 121-127.
Marczuk J.: Krzyżanowski Antoni. W: Słownik biograficzny miasta Lublina. T. 2. Red. T. Radzik, A. Witusik, J. Ziółek. Lublin: UMCS 1996 s. 127-128.
Marczuk J.: Szkolnictwo średnie w Lublinie w latach 1918-1939. „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1973 nr 4 s. 518-520.
Moszyński R., Policha L.: Lublin w okresie okupacji (1939-1944). Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1964.
Prywatne Męskie Gimnazjum im. Stefana Batorego („Szkoła Lubelska”) w XXX lecie. Lublin 1906-1936. Lublin 1936.
Zaleska E.: Nauczyciele więźniowie Zamku Lubelskiego 1939-1944. „Lubelski Rocznik Pedagogiczny” 1976 t. 5 s. 278.
Copyright (c) 2015 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
