Św. Tomasz w myśli Jakuba Arminiusza
Abstrakt
Celem artykułu jest wyeksponowanie elementów teologii Jakuba Arminiusza, mających swe źródło w myśli św. Tomasza. Arminiusz wyróżniał się bowiem wśród reformowanych teologów okresu poreformacyjnego ze względu na swoje zamiłowanie do Akwinaty. Tomistyczny charakter jego doktryny Boga, stworzenia i Opatrzności Bożej odgradzał go częściowo od nurtu kalwińskiej tradycji teologicznej, w której został wychowany.
Holenderski reformator na początku swego dyskursu o Bogu, na wzór Doktora Anielskiego, mówił o analogicznym poznaniu Stwórcy. Bazując na tym założeniu oraz na metafizyce Tomasza, lejdejski profesor przyjmował tradycyjne, scholastyczne rozumienie Boga jako bytu niezłożonego, którego istota jest tożsama z istnieniem. Arminiusz był również intelektualistą podporządkowując wolę Absolutu Jego rozumowi. Natura Dei z konieczności jest dobra i sprawiedliwa, dlatego też akt stwórczy jest udzieleniem dobroci. Opatrzność Boża, która podtrzymuje wszystko w istnieniu, nie może działać przeciwko celom zawartym w powołaniu świata do bytu. Ona musi być zawsze zorientowana na to, co zgodne ze scientia et sapientia Dei. Lejdejczyk, tak jak Akwinata, nie był okazjonalistą, pozostawiając należne miejsce przyczynom wtórnym (causae secundae). Niniejsza prezentacja poglądów Arminiusza na tle Tomasza prowadzi do wniosku, że był on zależny od wielkiego mistrza scholastyki w kluczowych kwestiach swojej teologii.
Bibliografia
Arminius J.: Opera theologica. Leiden: Godefridus Basson 1629.
Arystoteles: Etyka nikomachejska. Tłumaczenie, wstęp i komentarz D. Gromska. Warszawa: PWN 2007.
Beckwith F.: Doting Thomists. Evangelicals, Thomas Aquinas, and Justification. „Evangelical Quarterly” 85:2013 s. 211-227.
Boer den W.: God’s Twofold Love. The Theology of Jacob Arminius (1559-1609). (seria: Reformed Historical Theology. Vol. 14). Tłum. A. Gootjes. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 2010.
Geisler N.L., McKenzie R.: Roman Catholics and Evangelicals. Agreements and Differences. Grand Rapids: Baker Academic 1995.
Geisler N.L.: Systematic Theology. T. 3: Sin, Salvation. Grand Rapids: Baker Academic 2004.
Gerstner J.: Aquinas was a Protestant. „Tabletalk” 1994 nr 5 s. 13-15.
Muller R.A.: Dictionary of Latin and Greek Theological Terms. Drawn Principally from Protestant Scholastic Theology. Grand Rapids: Baker Academic 1985.
Muller R.A.: Arminius and Scholastic Tradition. „Calvin Theological Journal” 24:1989 s. 263-277.
Olson R.E.: Arminian Theology. Myths and Realities. Downers Grove: InterVarsity Press 2006.
Reuter K.: Das Grundverständnis der Theologie Calvins. Neukirchen: Neukirchener Verlag des Erziehungsvereins 1963.
Reymond R.L.: Dr. John H. Gerstner on Thomas Aquinas as a Protestant. „Westminster Theological Journal” 59:1997 s. 113-121.
Sproul R.C.: Faith Alone. The Evangelical Doctrine of Justification. Grand Rapids: Baker Academic 1995.
Stanglin K.D.: The Missing Public Disputations of Jacobus Arminius. Introduction, Text, and Notes. Leiden-Boston: Brill 2010.
Stanglin K.D., McCall T.H.: Jacob Arminius. Theologian of Grace. New York: Oxford University Press 2012.
Tomasz z Akwinu: Suma Teologiczna. Tłum. pol. źródło: http://www.katedra.uksw.edu.pl/suma/suma_indeks.htm (dostęp: 11.11.2014).
Torrance T.F.: Knowledge of God and Speech about him according to John Calvin. W: Theology in Reconstruction. London: William B. Eerdmans Publishing 1965.
Witt W.G.: Creation, Redemption and Grace in the Theology of Jacob Arminius [dysertacja doktorska]. University of Notre Dame 1993.
Copyright (c) 2015 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
