Młodość i wychowanie świętego Kolumbana Starszego
Abstrakt
W Irlandii we wczesnym średniowieczu działało wielu duchownych, którzy w znacznym stopniu wpisali się w historię tego regionu. Po niektórych z nich zachowała się bogata tradycja, w większości w postaci legend, czy też dzieł hagiograficznych. Jednym z takich świętych jest choćby Kolumban Starszy, mnich żyjący w VI wieku. Najstarszy zachowany żywot tego duchownego – Vita Sancti Columbae pióra Adamnana − zawiera cenne informacje świadczące o tym opacie. Źródło to stanowi bardzo ważny materiał do badań choćby z uwagi na fakt przedstawienia głównego jego bohatera zgodnie z wzorcem iroszkockiej świętości. Niezwykłość Kolumbana przejawiała się już w okresie lat młodzieńczych, a nawet dokładniej mówiąc jeszcze przed jego narodzinami. W Vita zawarto bowiem wiele przykładów, które potwierdzać miały wspaniałość tego duchownego. Dlatego większość zawartych tam opisów typowa jest dla tego rodzaju źródeł. Do nich zaliczyć należy przewidywanie przyszłych czynów świętego, dokonywanie przez niego licznych cudów, czy też edukację Kolumbana w kilku zgromadzeniach zakonnych. Mnisi irlandzcy mieli bowiem wielką potrzebę odbywania intelektualnej peregrinatio, która kształtować miała ich formację duchową. Na przykładzie opisu młodości Kolumbana Starszego widać zaś jakie elementy w prezentacji bohatera były konieczne w celu zachowania wymogów tekstu hagiograficznego.
Bibliografia
Adomnan of Iona, Life of Saint Columba, ed. by R. Sharpe, London 1995.
Anders A., Dwa światy: Przenikanie się wątków chrześcijańskich i pogańskich w mitologii celtyckiej, Toruń 2009.
Annals of Inisfallen, w: Corpus of Electronic Texts, ucc.ie/celt/published/T100004/index.html, dostęp 13.04.2013.
Annals of Tigernach, w: Corpus of Electronic Texts, ucc.ie/celt/published/T100002A/ index.html, dostęp 13.04.2013.
Bladowska E., Monastycyzm celtycki, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica” 1987, t. 18.
Bullough D. A., Columba, Adomnan and the achievement of Iona, Part I, „The Scottish Historical Review” 1964, vol. 43.
Charles-Edwards T.M., Early Christian Ireland, Cambridge 2004.
Chronicon Scotorum, w: Corpus of Electronic Texts, ucc.ie/celt/published/T100016/index.html, dostęp 13.04.2013.
Falarski W., Podróże po Irlandii monastycznej, Poznań 2006.
Forbes F. A., Life of saint Columba, Apostle of Scotland, Manchester 1919.
Gierek B., Tradycja celtycka w życiu religijnym współczesnego społeczeństwa irlandzkiego, Kraków 2002.
Gregory L., O świętym Brendanie żeglarzu tudzież o innych świętych i bohaterach Irlandii, Kraków 1998.
Heaney M., Za dziewiątą falą, Księga legend irlandzkich, Kraków 1996.
Hughes K., The historical value of the lives of saint Finnian of Clonard, „The English Historical Review” 1954, vol. 69.
Macdonald A., Iona's style of government among the Picts and Scots: the toponymic evidence of Adomnan's Life of Columba, „Peritia” 1985, vol. 4.
Menzies L., Saint Columba of Iona, a study of his life, his life, and his influence, London 1920.
Mieletinski E., Poetyka mitu, Warszawa 1981.
Montalembert C.D., Saint Columba Apostle of Caledonia, New York 1868.
Nehring P., Topika wczesnych łacińskich żywotów świętych: Od Vita Antonii do Vita Augustii, Toruń 1999.
Nowacki K., Cuchulainn – bohater w społeczeństwie mitycznej Irlandii, Poznań 2004.
Ó Croinin D., Irlandia średniowieczna 400-1200, Warszawa 2011.
Ó Riain P., Towards a methodology in early irish hagiography, „Peritia” 1982, vol. 1.
Ó Riordain J.J., Early irish saints, Dublin 2001.
Przybył J., Święty Kolumba, misjonarz, cudotwórca, opat. W 1400 rocznicę śmierci, „Rocznik Teologiczny” 41(1999), z. 1-2.
Ryan J., Irish monasticism, origins and early development, Dublin 1992.
Simpson W.D., The historical saint Columba, Aberdeen 1927.
Smith J., The life of saint Columba, the Apostle of the Highlands, Glasgow 1824.
Strzelczyk J., Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Warszawa 1987.
Tain czyli Uprowadzenie stad z Cauilnge, tłum. E. Bryll, M. Goraj, Warszawa 1983.
The Annals of Ulster. w: Corpus of Electronic Texts, ucc.ie/celt/published/T100001A/ index.html, dostęp 13.04.2013.
The Tain: from the Irish epic Tain Bó Cuailnge, trans. T. Kinsella, Oxford 1990.
Vita Declani I, w: Vitae Sanctorum Hiberniae, ed. by Ch. Plummer, vol. 2, Dublin 1997.
Żywot Kolumbana, Pisma Starochrześcijańskich pisarzy, t. 60, oprac. J. Strzelczyk, Warszawa 1995.
Copyright (c) 2015 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
