Kara śmierci a bezpieczeństwo publiczne. Na marginesie współczesnego sporu o karę śmierci

Krzysztof Butowski

doi:10.18290/rt.2015.62.3-6

Krzysztof Butowski Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego w Lądzie nad Wartą

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2015.62.3-6

Słowa kluczowe: kara śmierci; bezpieczeństwo publiczne; wojna etycznie sprawiedliwa

Abstrakt

Autor artykułu stawia i stara się uzasadnić tezę, zgodnie z którą kara śmierci – w sensie ścisłym – utożsamia się tylko i wyłącznie ze zgładzeniem przestępcy, stanowiącym karę za najcięższe zbrodnie, przede wszystkim morderstwo. Natomiast zabicie przestępcy w obronie społeczeństwa (ultima ratio) stanowi postać działania, które jest bliższe działaniom prowadzonym przez państwo w ramach wojny etycznie usprawiedliwionej. W uzasadnieniu tej tezy autor odwołuje się zarówno do dziejów dyskusji na temat kary śmierci (np. C. Beccaria), jak też jej współczesnego etapu (Evangelium vitae).

Bibliografia

Andrejew I.: Obrachunki wokół Beccarii. „Państwo i Prawo” 1975 z. 8-9 s. 62-67.

Bartula P.: Kara śmierci – powracający dylemat. Kraków: Wydawnictwo Znak 1998.

Bartusiak B.: Kara śmierci w świetle sporu o racjonalizację kary. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck 2011.

Basler X.: Thomas von Aquin und die Begründung der Todesstrafe aus der absoluten Überlegenheit des Staates über das Individuum. Freiburg: Divus Thomas-Verlag 1931 s. 2-52.

Beccaria C.: O przestępstwach i karach. Tłum. E. S. Rappaport. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze 1959.

Butowski K.: Dopuszczalność kary śmierci w ujęciu Tadeusza Ślipki. Kara śmierci rekapitulacją uprawnionej obrony. „Studia Ecologiae et Bioethicae” 8:2010 nr 1 s. 77-89.

Chudy W.: Przeciwko karze śmierci. Argumenty filozoficzne. „Ethos” 1989 nr 5 s. 147-152.

Dobiosch D.: Historyczne aspekty kary głównej. „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 2000 t. 20 s. 229-238.

Ermecke G.: Die Begründung der Todesstrafe heute. Padeborn: Schöningh Verlag 1963.

Filek J.: Wołanie o śmierć. Etyka wobec problemu zabijania „za karę”. W: Tenże. Etyka jako filozofia. Eseje filozoficzno-etyczne. Kraków: Wydawnictwo Znak 2000 s. 232-241.

Glombik K.: Kara śmierci przed trybunałem sumienia. Studium problematyki w niemieckiej literaturze teologicznej. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2001.

Grzegorczyk A.: Filozoficzne aspekty kary głównej. Dyskusja. „Edukacja Filozoficzna” 1996 t.21 s. 61-62.

Imbert I.: La peine de mort. Vendôme: Presses Univeritaires de France 1972.

Jan Paweł II: Encyklika Evangelium vitae. W: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Św. Stanisława B.M. Archidiecezji Krakowskiej 1996.

Katechizm Kościoła Katolickiego. Tekst polski. Poznań: Pallottinum 1994.

Krajewski K.: Dobro a hierarchia dóbr. W: Zadania współczesnej metafizyki. T. 14: Spór odobro. Red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gądek. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 2012 s. 145-162.

Machinek M.: Śmierć w dyspozycji człowieka. Teologia moralna wobec problemów etycznych u kresu życia ludzkiego. Olsztyn: Wydawnictwo Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” 2001.

Merecki J., Styczeń T.: Veritatis splendor – encyklika o wolności. W: W prawdzie ku wolności. W kręgu encykliki „Veritatis splendor”. Red. E. Janiak. Wrocław: Papieski Fakultet Teologiczny 1994 s. 208-211.

Salmonowicz S.: Lektura „Dei delitti e delle pene” Cezarego Beccarii (1738-1794) w dwusetlecie zgonu autora. W: Tenże. Z wieku Oświecenia. Studia z dziejów prawa i polityki XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001 s. 32-48.

Ślipko T.: Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki. Kraków: Wydawnictwo WAM 1994.

Ślipko T.: Etyczne spojrzenie na najwyższy wymiar kary. W: Evangelium vitae. Dobra nowina o życiu ludzkim. Materiały na temat encykliki Jana Pawła II „Evangelium vitae” oraz dyskusja panelowa o karze śmierci. Red. J. Brusiło. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej 1995 s. 101-103 i 123-126.

Ślipko T.: Kara śmierci. Za czy przeciw? Kraków: Wydawnictwo „Petrus” 2010.

Ślipko T.: Kara śmierci z filozoficznego punktu widzenia. „Resovia Sacra” 2006 nr 13 s. 125-136.

Ślipko T.: Co katolicki publicysta powinien wiedzieć o karze śmierci? W: Tenże. 9 dylematów etycznych. Kraków: Wydawnictwo „Petrus” 2010 s. 19-23.

Ślipko T.: Dlaczego Kościół „miesza się” w sprawę kary śmierci? W: Tenże. 9 dylematów etycznych. Kraków: Wydawnictwo „Petrus” 2010 s. 79-88.

Ślipko T.: Czy istnieje sprawiedliwa wojna? W: Tenże. 9 dylematów etycznych. Kraków: Wydawnictwo „Petrus” 2010 s. 106-119.

Świdziński J.A.: Kara śmierci. W obronie życia ludzkiego. Kraków: Wydawnictwo „Petrus” 2009.

Szostek A.: „Nie będziesz zabijał!” (Wj 20,13). W: Tenże. Wokół godności, prawdy i miłości. Rozważania etyczne. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1998 s. 197-214.

Tabaszewski T.: Kara śmierci. Problem etycznej dopuszczalności sankcji głównej za morderstwo. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck 2012.

Trigo J.: Kara śmierci. Spojrzenie teologiczne. Tłum. L. Balter. „Communio” 1997 nr 1 s. 66-78.

Wnuk-Lipiński E.: Świat międzyepoki. Globalizacja – demokracja – państwo narodowe. Kraków: Wydawnictwo Znak, Instytut Studiów Politycznych PAN 2004.

Wnuk-Lipiński E:. Socjologia życia publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar” 2005.

Wojtyła K.: Miłość i odpowiedzialność [Seria: Człowiek i moralność. T. 1.] Red. T. Styczeń, J.W. Gałkowski, A. Rodziński, A. Szostek. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1986.

Wojtyła K.: Wykłady lubelskie. Zagadnienie normy i szczęścia [Seria: Człowiek i moralność. T. 3.] Red. T. Styczeń, J.W. Gałkowski, A. Rodziński, A. Szostek. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1986.

Wolniewicz B.: Filozoficzne aspekty kary głównej. „Edukacja Filozoficzna” 1995 t. 20 s.11-20.