Natura Boga a płeć człowieka
Abstrakt
Mężczyzna i kobieta są określeni przez swoją płeć nie tylko na poziomie biologicznym, ale osobowym. Dzięki niej mają zdolność tworzenia communio personarum. Na tej zasadzie także ludzka płciowość uczestniczy w obrazie i podobieństwie człowieka do Boga. Poprzez płeć zostaje udzielony ludziom dar macierzyństwa lub ojcostwa, który swe źródło ma w Bogu.
Człowiek jest obrazem swego Stwórcy, ale natura Boga przewyższa wszelkie stworzenia. W Starym i Nowym Testamencie Bóg objawia się człowiekowi, posługując się ludzkim językiem, pojęciami i obrazami. Także język teologii często posługuje się analogią. Gdy Pismo św. nadaje Bogu cechy męskie lub żeńskie, kiedy porównuje miłość Boga do miłości ojca lub matki, to czyni to przez analogię. Użyte porównanie idzie w parze z nie-podobieństwem, gdyż Bóg zawsze jest Inny. Boże ojcostwo i macierzyństwo nie są tego samego poziomu co ludzkie rodzicielstwo. Bóg jest ponad płciowością.
Język Biblii, a za nim język teologii, posługuje się kategoriami antropomorficznymi. Mówi się zatem w teologii o odwiecznym rodzeniu, które stanowi element wewnętrznego życia Boga. Jest to rodzenie ponadpłciowe. Nie jest ani męskie, ani kobiece. Jest Boskie ze swej natury. Również o Bożym ojcostwie mówi się w nadludzkim sensie. Chrystus, Syn Boży, objawia Boga jako Ojca właśnie w znaczeniu ponadcielesnym, całkowicie Bożym. W Biblii są także obrazy miłości Boga porównane do miłości macierzyńskiej. Biblia jednak nie nazywa Boga Matką, ale właśnie Ojcem. Tak jest w tekstach modlitw Starego Testamentu i w przekazie Ewangelii (zob. Mk 14, 36).
Bóg jest czystym duchem, w którym nie ma miejsca na różnicę płci (KKK 370), ale człowiek, będąc obrazem Boga, realizuje go osobowo poprzez swoją płciowość: jako matka albo ojciec. W związku małżeńskim poprzez communio personarum kobieta i mężczyzna najwyraźniej ujawniają, że są stworzeni na obraz i podobieństwo Jedynego Boga w Trójcy Świętej. Ojcostwo Boga jest źródłem ludzkiego bycia matką czy ojcem. Dlatego dziecko jest przede wszystkim dzieckiem samego Boga, bo wszelkie życie pochodzi jedynie od Boga, a każdy człowiek jest bezpośrednio na Jego obraz. Genealogia każdej osoby ludzkiej w Bogu znajduje swe źródło i tylko w Jego Ojcowskich ramionach może znaleźć dopełnienie (zob. Łk 23, 46 i Ef 1, 20). Człowiek świadomie czerpie z miłości Trójcy Świętej, gdy w Duchu, z pokorą i ufnością, woła do Boga: Ojcze nasz... Tego nauczył człowieka Boży Syn.
Bibliografia
Batut J.-P., Czy nazywanie kogoś ojcem nie jest uzurpacją?, tł. L. Balter, „Communio” 2010, nr 2(170).
Brague R., Czy Bóg Ojciec jest mężczyzną? Refleksja nad męskością i ojcostwem, tł. L. Balter, „Communio” 1999, nr 2(110).
Chrostowski W., Ludzka cielesność jako obraz Boga, „Collectanea Theologica” 2000, nr 4(70), s. 5-19.
Denzinger H., Enchiridion symbolorum definitionum et declarationum de rebus fidei et morum. Edizione bilingue sulla 40a edizione, a cura di P. Hünermann, Bologna 20095.
Di Nicola G.P., Danese A., Mężczyzna i kobieta z perspektywy personalizmu, tł. A. Radziszewska, Lublin 2010.
Gołębiewski M., Człowiek obrazem i podobieństwem Boga, „Ateneum Kapłańskie” 1987, t. 109, z. 471.
Granados J., Kapłaństwo: sakrament ojca, tł. M. Składanowski, „Communio” 2010, nr 2(170), s. 47-64.
Greshake G., Trójjedyny Bóg. Teologia trynitarna, tł. J. Tyrawa, Wrocław 2009.
Homerski J., Pieśń o stworzeniu człowieka. Refleksje egzegetyczno-teologiczne nad tekstem Rdz 1,26-28 i 2,7.15.18.21-23, „Roczniki Teologiczne” 48(1991), z. 1.
Jan Paweł II, Ojciec – tajemnica Bożego ojcostwa w Starym Testamencie, w: Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. Bóg Ojciec, Kraków–Ząbki 1999.
Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów Kościoła Katolickiego o współdziałaniu mężczyzny i kobiety w Kościele i świecie, „L'Osservatore Romano” (wyd. pol.) 2005, nr 11-12(278).
Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego, Wskazówki wychowawcze dotyczące miłości ludzkiej. Podstawy wychowania seksualnego (01.11.1983).
Krawczyk R., Starotestamentalna idea „obrazu Bożego” w człowieku, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 31(1984).
Kunka S., Przeżywanie ojcostwa w nauczaniu bł. Jana Pawła II, „Verbum Vitae” 2011, nr 20, s. 253-284.
Kunka S., Bóg Stwórcą człowieka, „Roczniki Teologii Dogmatycznej” 3(58)2011, s. 187-199.
Lizak E., Bóg świętych i feministek, „List” 2009, nr 11.
Maliszewska A., Pierwsza Osoba Trójcy Świętej w teologii Elizabeth A. Johnson. Analiza „She Who Is...” na tle tendencji teologii feministycznej, „Teologia w Polsce” 2011, nr 1.
Martin F., Człowiek jako ucieleśniony obraz Boga. Bilans pouczeń Księgi Rodzaju 1, tł. L. Balter, „Communio”1999, nr 2(110).
May W.E., Theology of the body in context: genesis and growth, Boston 2010.
Miglietta C., L'Evangelo del matrimonio. Le radici bibliche della spiritualità matrimoniale, Milano 20034.
Ozorowski E., Obraz Boży, w: Człowiek. Osoba. Płeć, red. M. Wójcik, Łomianki 1998.
Piotrowski E., Traktat o Trójcy Świętej, w: Dogmatyka, t. IV, red. E. Adamiak i in., Warszawa 2007.
Rahner K., Podstawowy wykład wiary. Wprowadzenie do pojęcia chrześcijaństwa, tł. T. Mieszkowski, Warszawa 1987.
Ratzinger J., Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach. Z kardynałem Josephem Ratzingerem (Benedyktem XVI) rozmawia Peter Seewald, tł. G. Sowiński, Kraków 2005.
Ratzinger J. / Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. Cz. 1. Od Chrztu w Jordanie do Przemienienia, tł. W. Szymona, Kraków 2007.
Ravasi G., Opowieści nieba. Historie, idee, postacie Starego Testamentu, tł. K. Stopa, Kraków 2009.
Sherwin B.L., Ludzkie ciało a obraz Boży, tł. W. Chrostowski, w: „Dzieci jednego Boga”. Praca zbiorowa seminarium naukowego w Spertus College of Judaica w Chicago (1989) („Kościół a Żydzi i Judaizm”, 2), oprac. i red. W. Chrostowski, Warszawa 1991.
Strzelczyk G., Traktat o Jezusie Chrystusie, w: Dogmatyka, t. I, red. E. Adamiak i in., Warszawa 2005.
Szlaga J.B., Imię Boga, w: tenże, Powtórka z Biblii, Pelplin 1998.
Szlaga J.B., Objawienie ojcostwa Bożego przez Jezusa Chrystusa, w: „Abba”, Ojcze. W stronę wielkiego jubileuszu roku 2000, red. I. Dec, Wrocław 1998, s.39-51.
Tyrawa J., „Ojciec” jako imię własne Boga – Bóg jako Ojciec, w: „Abba”, Ojcze. W stronę wielkiego jubileuszu roku 2000, red. I. Dec, Wrocław 1998, s.53-74.
West Ch., Teologia ciała dla początkujących. Podstawy rewolucji seksualnej Jana Pawła II, tł. M. i J. Kaniewscy, Warszawa 2009.
Wojtyła K., Do młodzieży akademickiej (I), Kraków, kościół Św. Anny, 9-14 kwietnia 1962, w: tenże, Kazania 1962-1978, Kraków 1980.
Copyright (c) 2015 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
