Zdążyć z pomocą dzieciom ulicy w Afryce. Oddziaływania resocjalizacyjne salezjanów na przykładzie wybranych krajów

Barbara Adamczyk

doi:10.18290/rt.2015.62.1-10

Barbara Adamczyk Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Pedagogiczny

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2015.62.1-10

Słowa kluczowe: dzieci ulicy, pedagogia św. Jana Bosko, oddziaływania resocjalizacyjne

Abstrakt

Zjawisko dzieci ulicy na świecie jest skutkiem zmian strukturalnych i kulturowych związanych z ponowoczesnością. Tym samym oznacza niekorzystny stan dla społeczności, w jakich występuje, i jest oceniany jako niepożądany, zagrażający, niebezpieczny i konieczny do zminimalizowania lub wyeliminowania problem. Afryka jest trzecim kontynentem, po Ameryce Południowej i Azji, co do skali występowania problemu dzieci i młodzieży przebywających na ulicy lub żyjących tam w warunkach uwłaczających godności osoby. Różne podmioty społeczne i kościelne włączają się w proces resocjalizacji i readaptacji społecznej dzieci ulicy. Prężnie działającym podmiotem są salezjanie. Dlatego w naszym artykule pochylamy się nad wielkim zaangażowaniem na tym polu salezjanów, a tym samym składamy im hołd za często heroiczną pracę, która w myśl pedagogii św. Jana Bosko polega na szukaniu dobra w dzieciach ulicy. Celem naszego artykułu jest ukazanie działalności pedagogicznej salezjanów w wybranych krajach Afryki, którzy realizują liczne programy i projekty w środowisku lokalnym na rzecz dzieci ulicy. Ich działalność przebiega dwutorowo: bezpośrednio na ulicy (metoda streetworking) i w ośrodkach specjalnie wybudowanych dla dzieci i młodzieży z ulicy.

Bibliografia

Agenzia Info Salesiana: „Don Bosco Fambul” otwiera telefon zaufania dla dzieci, http://www.infoans.org (dostęp: 08.07.2013).

Agenzia Info Salesiana: George: z ulicy ku marzeniu, przechodząc przez „Bosco Boys”, http://www.infoans.org (dostęp: 08.07.2013).

Agenzia Info Salesiana: Młodzi z „Bosco Boys” zwycięzcami na „Kenya National Music Festival”, http://www.infoans.org (dostęp: 08.07.2013).

Agenzia Info Salesiana: Nowy program duszpasterski „Don Bosco Fambul”, http://www.infoans.org (dostęp: 08.07.2013).

Agenzia Info Salesiana: Projekt „Bosco Boys”, http://www.infoans.org (dostęp: 11.07.2013).

Agenzia Info Salesiana: Sierra Leone – Autobus dla dzieci ulicy, http://www. zyciezakonne.pl (dostęp: 08.07.2013).

Amouzou E.: Le phénomène du trafic d'enfants en Afrique noire: le cas du Togo, „Revue CAMES” 2003, nr 1-2, s. 74.

Blerk van L.: Diversity and Difference in the Everyday Lives of Ugandan Street Children: The Significance of Age and Gender for Understanding the Use of Space, „Social Dynamics” 2006, nr 1, s.47-74.

Boeck de F.: Le „deuxième monde” et les „enfants-sorciers” en République Démocratique du Congo, „Politique Africaine” 2000, nr 80, s. 32-57.

Bousquet B.: Devenir enfant de la rue a' Antananarivo. Entre choix et nécessité, w: Y. Marguerat (red.), Garçons et filles des rues dans la ville africaine. Diversité et dynamique des marginalités juvéniles à Abidjan, Nairobi, Antananarivo, Paris: EHESS 2003, s. 197-206.

Chirayath S.: Drodzy Przyjaciele z Polski!, „Don Bosco” 2008, nr 10, s. 19.

Davis M.: Planeta slumsów, tłum. K. Bielińska, Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa 2009.

Eder K.: Das Foyer Magone in Abidjan, http://strassenkinder.de (dostęp:11.07.2013).

Fidelus A.: Dzieci ulicy – podobieństwa i różnice w zależności od czynników środowiskowych i kulturowych, w: W. Kubik, B. Urban (red.), Uwarunkowania i wzory marginalizacji społecznej współczesnej młodzieży, Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianun” 2005, s. 171-187.

Glind van de H.: Migration and Child Labour. Exploring Child Migrant Vulnerabilities and those of Children Left-Behind, Geneva: International Labour Organization 2010.

Jaworska A.: Leksykon resocjalizacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012.

Jurczyński J.: Ksiądz Bosko jest O.K., Kraków: Wyd. Towarzystwo Salezjańskie 2006.

Kabuge A.: Histoire du Foyer Magone, Rome 2009 (praca niepublikowana).

Koller S. H., Hutz C. S.: Street Children: Psychological Perspectives, w: N. J. Smelser, P. B. Baltes (red.), International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences, t. XXII, Amsterdam: ELSEVIER 2001, s. 15157-15159.

Kurzępa J.: Młodzież pogranicza – „świnki”, czyli o prostytucji nieletnich, Kraków Wydawnictwo Rubikon 2010.

L'abbé-Sasseville G.: La République Démocratique du Congo: sa culture et sa situation socio-politico-économique (materiały udostępnione przez Sylvaina Fillona – założyciela organizacji Tous les Enfants de l'Autre Monde z Kanady).

Leszczyński A.: Klej, bat i ulica: los dzieci osieroconych przez AIDS, w: J. Różański (red.), Dzieci żyjące na ulicy – nowe zjawisko miast afrykańskich, Warszawa: Komisja Episkopatu ds. Misji – Missio-Polonia – Wyd. Papieskich Dzieł Misyjnych 2004, s. 55-65.

Lorenz S.: Edukacja uliczna wśród młodych ludzi w wieku 15-25 lat w gminie Sion, w: M. Deptuła (red.), Diagnostyka i profilaktyka w teorii i praktyce pedagogicznej, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego 2006, s. 291-316.

Marguerat Y.: Malheur à la ville dont le prince est un enfant (de la rue). Un essai de synthèse sur la dynamique sociale, w: Y. Marguerat (red.), Garçons et filles des rues dans la ville africaine. Diversité et dynamique des marginalités juvéniles à Abidjan, Nairobi, Antananarivo, Paris: EHESS 2003, s. 235-268.

Marszałek J.: Personalizm i pedagogia prewencyjna ks. Jana Bosko, Kraków: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego 2010.

Misjonarki Afryki. Prezentacja Programu TIKONDANE – projektu pracy z dziećmi ulicy w diecezji Lilongwe (Malawi), w: J. Różański (red.), Dzieci żyjące na ulicy – nowe zjawisko miast afrykańskich, Warszawa: Komisja Episkopatu ds. Misji – Missio-Polonia – Wyd. Papieskich Dzieł Misyjnych 2004, s. 85-117.

Paszek A.: Wyjście do młodzieży warunkiem aktualizacji systemu prewencyjnego, w: J. Niewęgłowski (red.), Ksiądz Bosko i jego system wychowawczy, Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 2000, s. 297-305.

Piędel B., Piędel Ł.: Młodzi dla młodych. Opieka nad dziećmi z Domu dla Chłopców Ulicy we Freetown (Sierra Leone), w: A. Mazur (red.), Misja ON-LINE, Kraków: Salezjański Wolontariat Misyjny–Młodzi Światu 2012, s. 99-115.

Pincent Q., Willart H., Chuberre M.: Les enfants des rues: de la prise en charge individuelle à la mise en place de politiques sociales, Paris: Samusocial International 2011.

Podaruj dom dzieciom ulicy!, http://swm.pl (dostęp: 11.07.2013).

Pytka L.: Resocjalizacja, w: D. Lalak, T. Pilch (red.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 1999, s. 232-233.

Rakotomalala S.: Enfants en situation de rue. Terre des Hommes, Report 2010.

Ray P., Davey C., Nolan P.: Still on the Street – Stille Short of Rights. Analysis of Policy and Programmes Related to Street Involved Children, London: Consortium for Street Children 2011.

Rodriguez-Torres D.: Les jeunes de la rue a' Nairobi. D'un problème social ancien à une prise de conscience politique nouvelle, w: Y. Marguerat (red.), Garçons et filles des rues dans la ville africaine. Diversité et dynamique des marginalités juvéniles à Abidjan, Nairobi, Antananarivo, Paris: EHESS 2003, s.141-178.

Rooyen van L., Hartell C.: Health of the Street Child: The Relation between Life-Style, Immunity and HIV/AIDS – a Synergy of Research, „South African Journal of Education” 2002, nr 3, s. 188-192.

Salezjański Wolontariat Misyjny. Kenia woła o pomoc, „Don Bosco” 2008, nr 3, s.19.

Sidor T.: Sport i rekreacja ruchowa jako czynnik w profilaktyce resocjalizacyjnej, w: F. Kozaczuk, B. Urban (red.), Profilaktyka i resocjalizacja młodzieży, Rzeszów: Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego 2004, s. 77-82.

Sikora G.: Angola potrzebuje wielu misjonarzy, „Misje Salezjańskie” 2012, nr 5, s. 6-11.

Sikora G.: Połatane dzieciństwo, „Niedziela” 2004, nr 12, s. 22.

Starosta J.: Kabor, czyli witajcie, „Don Bosco” 2009, nr 7, s. 30.

Vecchi J. E.: Dzieci ulicy, „Don Bosco” 2001, nr 4, s. 21.

Wojnarowski P.: Freetown, http://www.piotrsdb.org (dostęp: 11.07.2013).

Wrzesińska A.: Afrykańska rodzina wobec problemów współczesności. Z badań nad zmianą społeczną w Czarnej Afryce, w: J. Wilk (red.), Rodzina XX wieku wobec dobra dziecka, t. 22, Lublin: Katedra Pedagogiki Rodziny KUL 2003, s. 315-328.

Wrzesińska A.: MWANA znaczy dziecko. Z afrykańskich tradycji edukacyjnych, Warszawa: Dialog 2005.