Język współczesnego przekazu Ewangelii z uwzględnieniem sugestii papieża Franciszka
Abstrakt
Artykuł dotyczy języka przekazu Ewangelii. Zostały w nim omówione najpierw źródła, z których teologia homiletyczna – jako dziedzina teologii praktycznej zajmująca się językiem przepowiadania – czerpie wskazania. Są nimi: Objawienie Boże przekazywane w Piśmie Świętym i Tradycji Kościoła, wciąż aktualizowane wskazania Stolicy Apostolskiej, liturgia, a także świeckie dyscypliny zajmujące się poprawnością i sztuką przemawiania – retoryka i gramatyka.
Wypracowane przez lata wskazania homiletów dotyczące języka przekazu Ewangelii zostały w ostatnim czasie wzbogacone licznymi sugestiami papieża Franciszka, które zostały przeanalizowane i przedstawione w niniejszym opracowaniu. Spośród licznych wskazań papieża z Argentyny omówione zostały: prostota języka i dostosowaniu go do pojętności słuchaczy przy zachowaniu wierności wobec istoty nauczania Pana Jezusa, następnie zaś jasność, serdeczność i familijność, obrazowość i piękno, kreatywność i lapidarność, a także pozytywne brzmienie. Nie można przy tym zapominać, że język zawsze wyraża człowieka. Stąd też troska o język przekazu Ewangelii jest ostatecznie troską o pogłębioną ludzką, intelektualną, duchową i duszpasterskiej formację głosicieli słowa.
Bibliografia
Arystoteles: Retoryka. Tł. H. Podbielski. Warszawa: PWN 2008.
Benedykt XVI: Adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis (22.02.2007).
Bronk A., Herbut J., Kurcz I., Synowiec H.: Język. W: Encyklopedia katolicka. T. 8. Lublin: TN KUL 2000 kol. 1.
bz, Salon Książki w Turynie: papieskie homilie bestsellerem. http://pl.radiovaticana.va/news/ 2014/05/14/salon_ksi%C4%85%C5%BCki_w_turynie:_papieskie_homilie_bestsellerem/pol-799300 (dostęp 15.05.2014).
Calvelli-Adorno F.: Über die religiöse Sprache. Frankfurt: J. Knecht 1965.
Dubisz S., Nagajowa M., Puzynina J.: Język i my. Warszawa: WSiP 1996.
Franciszek: Adhortacja apostolska o głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie Evangelii gaudium (24.10.2013).
Homilías no deben durar más de ocho minutos, dice autoridad vaticana, http://www.aciprensa.com/ noticia.php?n=28744 (dostęp 15.05.2014).
Jan Paweł II: Encyklika Ut unum sint (25.05.1995).
Kongregacja ds. Duchowieństwa: Kapłan głosiciel słowa, szafarz sakramentów i przewodnik wspólnoty w drodze do trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa (19.03.1999). Tarnów: Biblos 1999.
Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów: Instrukcja Liturgiam authenticam (28.03. 2001).
Matuszczyk B.: Oczekiwania słuchaczy słowa Bożego wobec języka kazań. W: Mowa żywa. Wybrane aspekty komunikacji kaznodziejskiej. Red. J. Twardy, W. Broński, J. Nowak. Kielce: Współczesna Ambona 2005 s. 89-99,
Messori V.: Problem homilii. Kilka pokornych rad niedzielnego „słuchacza”. W: N. Bux. Jak chodzić na Mszę i nie stracić wiary. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM 2011 s. 207-222.
Morales J.: Wprowadzenie do teologii. Tł. P. Rak. Kraków: Wydawnictwo M 2006.
Müller K.: Homiletyka na trudne czasy. Tł. M. Mijalska. Kraków: Wydawnictwo M 2003.
Panuś K.: Exemplum a postulat zwiększenia obrazowości współczesnego kazania „Ateneum Kapłańskie” 1999 nr 132 s. 367-382.
Panuś K.: Jeszcze o obrazowości w kazaniu „Współczesna Ambona” 1992 nr 2 s. 161-163.
Panuś K.: Zarys historii kaznodziejstwa w Kościele katolickim. Kraków: Wydawnictwo M 1999.
Paweł VI: Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi (8.12.1975).
Paweł VI: Encyklika Ecclesiam suam (6.08.1964).
Pierce B.J.: Culture and Incarnation: A New Pentecost. „Chicago Studies” 1998 no. 1 (37) s. 75-86.
Przyczyna W., Siwek G.: Język Kościoła w Polsce pod koniec drugiego tysiąclecia „Ateneum Kapłańskie” 1999 nr 3 (541) s. 335-354.
Przyczyna W., Siwek G.: Metodologia teologii homiletycznej. W: Metodologia teologii praktycznej. Kraków: Wydawnictwo M 2011 s. 70-84.
Rončáková T.: Czy Kościół może mówić językiem mediów? Podsumowanie badań jakościowych dotyczących przekazu przesłań religijnych w mediach „Colloquia Theologica Ottoniana” 2/2012 s. 163-186.
Schwarz A.: Jak pracować nad kazaniem. Tł. S. Kawecki. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej 1993.
Siwek G.: Blaski i cienie współczesnego przepowiadania. Przewodnik dla kaznodziejów i homilistów. Kraków: Wydawnictwo M 2007.
Siwek G. Przepowiadać skuteczniej. Kraków: Wydawnictwo M 1992.
Sławiński H.: Problem języka w nauczaniu religii wśród młodzieży „Ateneum Kapłańskie” 2013 nr 626 s. 109-128.
Sławiński H. Troska Kościoła o poprawę jakości homilii: od synodu o Eucharystii i Sacramentum Caritatis do synodu o słowie Bożym i Verbum Domini. „Colloquia Theologica Ottoniana” 1/2012 s. 37-62.
Święta Kongregacja Obrzędów: Instrukcja o kulcie Eucharystii Eucharisticum mysterium (25.05. 1967).
XII Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów. Propositiones, http://www.vatican.va/ roman_curia/synod/documents/rc_synod_doc_20081025_elenco-prop-finali_it.html (dostęp 15.05.2014).
Zdunkiewicz-Jedynak D.: Rola czasownikowej kategorii osoby w kształtowaniu relacji między kaznodzieją i słuchaczami (na materiale tekstów kaznodziejskich stanu wojennego). W: Fenomen kazania. Red. W. Przyczyna. Kraków: [b.w.] 1994 s. 146-156.
Zdunkiewicz-Jedynak D.: Słuchacze kazań po odzyskaniu wolności w 1989 r. W: Słuchacz Słowa. Red. W. Przyczyna. Kraków: Poligrafia Salezjańska 1998 s. 243-253.
Zdunkiewicz-Jedynak D.: Usytuowanie słuchacza w kazaniu. W: Słuchacz Słowa. Red. W. Przyczyna. Kraków: Poligrafia Salezjańska 1998 s. 278-286.
Zerfass R.: Od aforyzmu do kazania. Tł. G. Siwek. Kraków: Poligrafia Salezjańska 1995.
Copyright (c) 2014 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
