Światłość niestworzona w refleksji teologicznej Metropolity Surożskiego Antoniego (Blooma)

Irena Saszko

doi:10.18290/rt.2019.66.7-10

Irena Saszko Chmielnicki Uniwersytet Narodowy

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2019.66.7-10

Słowa kluczowe: Światłość niestworzona; ciemność; przebóstwienie; osoba ludzka; Boskie Energie; nabożeństwa prawosławne; Jutrznia; Wieczernia

Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy refleksji teologicznej Metropolity Surożskiego Antoniego (Blooma) na temat Światłości niestworzonej. Z chwilą upadku prarodziców człowiek utracił zdolność bezpośredniego i pełnego uczestnictwa w niestworzonych Energiach Boskiej Światłości i z tego powodu może poznawać Jego misterium jedynie „w zmierzchu”, czyli w sposób apofatyczny. Z faktu stworzenia osoby ludzkiej na obraz i podobieństwo Boże wynika, że w każdym człowieku jest zarodek Boskiej Światłości. Dzięki relacji miłości z naszymi bliźnimi możemy odkrywać tę Światłość na ich obliczach. Cały Kościół jaśnieje Światłością niestworzoną, gdyż jest miejscem bezpośredniej obecności Boga pośród Swego Ludu. W nabożeństwach liturgicznych Kościoła prawosławnego, a szczególnie w Jutrzni i w Wieczerni, wierni antycypują pełne uczestnictwo w Światłości niestworzonej, która będzie ich udziałem na końcu czasów.

Bibliografia

Antoni Bloom, metropolita, Śmierć i rozłąka, w: W drodze ku wieczności, red. Krzysztof Leśniewski, Włodzimierz Misijuk, Lublin: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska 2004.

Антоний Сурожский (Блум), митр. [Antoniy Surozhskiy (Blum), mitr.], Труды. Книга первая [Trudy. Kniga pervaya], переводы Татьяна Львовна Майданович, Елена Львлвна Майданович [perevody Tatyana L. Maydanovich, Yelena L. Maydanovich], Москва: Практика [Moskva: Praktika] 2002.

Антоний Сурожский, митр. [Antoniy Surozhskiy, mitr.], Вечерня. Утреня [Vechernya. Utrenya], перевод Татьяна Львовна Майданович [perevod T.L. Maydanovich], Мосва: Фонд «Духовное наследие митрополита Антония Сурожского» [Moskva: Fond «Dukhovnoye naslediye mitropolita Antoniya Surozhskogo»] 2011.

Антоній Сурозький, митр. [Antoniy Suroz’kyy, mytr.], Світло у темряві. Останні розмови 2001-2002 рр. [Svitlo u temryavi. Ostanni rozmovy 2001-2002 rr.], переклад Наталя Безбородова, Леся Лисенко [pereklad Natalya Bezborodova, Lesya Lysenko], Київ: Дух і Літера [Kyyiv: Dukh i Litera] 2015.

Evdokimov Paul, Prawosławie, tłum. Jerzy Klinger, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1964.

Evdokimov Paul, Życie duchowe w mieście, tłum. Maria Żurowska, Poznań: W drodze 2011.

Felmy Karl Christian, Współczesna teologia prawosławna, tłum. Henryk Paprocki, Białystok: Prawosławna Diecezja Białostocko-Gdańska 2005.

Филоненко Александр [Filonenko Aleksandr], Жизнь для меня Христос. Митрополит Антоний Сурожский [Zhizn’ dlya menya Khristos. Mitropolit Antoniy Surozhskiy], Киев: Дух і Літера [Kiyev: Dukh i Litera] 2015.

Керн Киприан, архимандрит [Kern Kiprian, arkhimandrit], Антропология св. Григория Паламы [Antropologiya sv. Grigoriya Palamy], Париж [Parizh]: YMCA-Press 1950.

Клеман Оливье [Kleman Oliv’ye], Отблески Света. Православное богословие красоты [Otbleski Sveta. Pravoslavnoye bogosloviye krasoty], перевод Ульяна Бикбау [perevod Ul’yana Bikbau], Москва: Библейско-богословский институт Св. апостола Андрея [Moskva: Bibleysko-bogoslovskiy institut Sv. apostola Andreya] 2004.

Leśniewski Krzysztof, „Kim jest człowiek, że o nim pamiętasz..? Podstawowe idee współczesnej antropologii prawosławnej. Lublin: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska 2015.

Ławreszuk Marek, The Role of the Holy Spirit in Human Deification, „Elpis” 18 (2016) s. 21-26.

Łosskij Władimir, Teologia mistyczna Kościoła Wschodniego, tłum. Maria Sczaniecka, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1989.

Mantzaridis Georgios I., Przebóstwienie człowieka. Nauka świętego Grzegorza Palamasa w świetle tradycji prawosławnej, tłum. Iga Czaczkowska, Lublin: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska 1997.

Meyendorff John, Teologia bizantyjska. Historia i doktryna, tłum. Jerzy Prokopiuk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2007.

Meyendorff John, Introduction à l’étude de Grégoire Palamas, Paris: Éditions du Seuil 1959.

Неллас Панайотис [Nellas Panayotis], Обожение: основы и перспективы православной антропологии [Obozheniye: osnovy i perspektivy pravoslavnoy antropologii], перевод Н.Б. Ларионова [perevod N.B. Larionova], Москва: Никея [Moskva: Nikeya] 2011.

Popławski Abel, abp, Święta Pascha – Zmartwychwstanie Chrystusa, w: Prawosławie. Światło ze Wschodu, red. Krzysztof Leśniewski, Lublin: Prawosławna Diecezja Lubelsko- Chełmska 2009 s. 263-284.

Saszko Іrena, „Rozświetlona przez Światłość Trójsłoneczną”. Relacja Theotokos do Osób Trójcy Przenajświętszej w tradycji liturgicznej Kościoła prawosławnego, Lublin: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska 2014.

Сержантов Павел [Serzhantov Pavel], Исихастская антропология. О временном и вечном [Isikhastskaya antropologiya. O vremennom i vechnom], Москва: Паломник [Moskva: Palomnik] 2010.

Spiteris Yannis, Ostatni Ojcowie Kościoła. Kabasilas. Palamas, tłum. Bogusław Widła. Warszawa: Wydawnicwo Księży Marianów 2006.

Yannaras Christos, Person and Eros, transl. Norman Russel, Brookline MA: Holy Cross Orthodox Press 2011.

Варфоломій, патріарх [Varfolomiy, patriarkh]. Віч-на-віч із Тайною. Православне християнство у сучасному світі [Vich-na-vich iz Taynoyu. Pravoslavne khrystyyanstvo u suchasnomu sviti], переклад Дарина Морозова [Pereklad Daryna Morozova], Київ: Дух і Літера [Kyyiv: Dukh i Litera] 2011.