Od satisfactio do redamatio. Responsoryjna reinterpretacja idei wynagradzania
Abstrakt
Wielu ludziom w obecnych czasach nie jest łatwo zrozumieć ideę zadośćuczynienia. W teologii niekiedy brakuje języka odpowiedniego do objaśnienia tej idei. Przez wieki pojęcie wynagradzania zmieniało się i było wiązane z tematyką grzechu, czy sprawiedliwości lub miłości Bożej. Pojęcie zadośćuczynienia było często wypaczane przez łączenie go z powierzchowną pobożnością, która upraszczała perspektywę zbawczą.
Artykuł stanowi próbę nowego ujęcia idei wynagradzania ze szczególnym uwzględnieniem jego responsoryjnego charakteru. W tekście przedstawiona jest syntetycznie nauka Pisma Świętego oraz najważniejszych teologów należących do tradycji ostatnich dwóch tysięcy lat. Zbawienie ukazane jest – z jednej strony – jako przejaw Bożej miłości, solidarności z grzesznym człowiekiem, a z drugiej strony – jako ludzka odpowiedź na tę miłość, co stanowi klucz do reinterpretacji idei wynagradzania.
Bibliografia
Augustyn, Wyznania, przeł. J. Czuj, Warszawa 1955.
Bartnik Cz.S., Bóg – człowiekiem, „Collectanea Theologica” 58(1988), s. 355-366.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis, Watykan 2007.
Brantschen J.B., Dlaczego istnieje cierpienie?, przeł. D. Jankowska, Kraków 2010.
Burke R.L., Boża miłość stała się Ciałem. Najświętsza Eucharystia jako sakrament miłości, przeł. I. Parowicz, Kraków 2015.
Cybulska M., Jezus Chrystus – Odkupiciel człowieka według teologii Jana Pawła II, Warszawa 2006.
Ekspiacja, w: Słownik wyrazów obcych PWN, red. L. Wiśniakowska, Warszawa 2004, s. 242.
Fernandez N.M.G., Fernandez M.J. i in., Odwzajemnienie miłości. Teologia, historia i duchowość wynagrodzenia, przeł. M. Poznańska, Kraków 2012.
Gardocka M., Gardocka R., Podstawy teologiczne idei wynagrodzenia w Biblii, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 17(2011), s. 41-58.
Grzesik T., Nauka o Wcieleniu i Odkupieniu u św. Anzelma z Canterbury, „Otwarte Referarium Filozoficzne” 3(2010), s. 45-68.
Góźdź K., Jezus. Twórca i Spełniciel naszej wiary, Lublin 2009.
Góźdź K., Kościół zbawienia, Lublin 2010.
Jan Paweł II, Katecheza Sens cierpienia w świetle męki Chrystusa (9.11.1988), w: Wierzę w Jezusa Chrystusa Odkupiciela, red. S. Dziwisz, J. Kowalczyk, T. Rakoczy, Watykan 1989, s. 519-524.
Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis, Watykan 1979.
Jan Paweł II, Katecheza Chrystus jest ofiarą przebłagalną za „grzechy całego świata” (26.10.1988), w: Wierzę w Jezusa Chrystusa Odkupiciela, red. S. Dziwisz, J. Kowalczyk, T. Rakoczy, Watykan 1989, s. 513-530.
Jan Paweł II, List apostolski o chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia Salvifici doloris, Watykan 1984.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Matuszewski K., Idea udziału człowieka w życiu Bożym w pismach Ireneusza z Lyonu, w: Idea udziału człowieka w życiu Bożym i Abraham w pismach Ireneusza z Lyonu, red. A. Uciecha, (Studia Antiquitas Christianae, Series Nova 10), Katowice 2010, s. 21-124.
Müller G.L., Dogmatyka katolicka, przeł. W. Szymona, Kraków 2015.
Nagy S., Wynagradzanie w tajemnicy Bożego miłosierdzia, w: Jan Paweł II, „Dives in misericordia”. Tekst i komentarze, red. S. Nagy, Lublin 1983, s. 155-169.
Ordon H., Nauka św. Pawła o śmierci Jezusa i jej skutkach, w: Męka Jezusa Chrystusa, red. F. Gryglewicz, Lublin 1986, s. 229-235.
Pikor W., Izajaszowy Sługa Jahwe a nowe przymierze. Analiza kontekstualna Iz 42,1-9, „Zeszyty Naukowe KUL” 49(2006), nr 2, s. 19-42.
Pałubska Z., Zadośćuczynienie, w: Encyklopedia Katolicka, t. 20, Lublin 2014, kol. 1168-1169.
Ratzinger J., Opera Omnia, t. IV: Wprowadzenie do chrześcijaństwa. Wyznanie – Chrzest – Naśladowanie, przeł. R. Biel, M. Górecka, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2017.
Ratzinger J., Opera Omnia, t. VI/1: Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, przeł. M. Górecka W. Szymona, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2015.
Ratzinger J., Opera Omnia, t. VI/2: Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, przeł. W. Szymona, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2015.
Ratzinger J., Opera Omnia, t. VIII/1: Kościół – znak wśród narodów, przeł. W. Szymona, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2013.
Ratzinger J., Opera Omnia, t. XI: Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego, przeł. W. Szymona, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2012.
Sesboüé B., W nurcie Chalcedonu: chrystologia i soteriologia od VI wieku, w: Historia dogmatów. Bóg zbawienia, t. I, przeł. P. Rak, red. B. Sesboüé, Kraków 1999, s. 367-445.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, Watykan 1964.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, Watykan 1965.
Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium, Watykan 1963.
Szymołon J., Ekspiacja, w: Encyklopedia religii, t. 3, red. M. Chmielewski, Warszawa 2001, s. 386.
Tomasz z Akwinu, Summa contra gentiles. Prawda wiary chrześcijańskiej w dyskusji z poganami innowiercami i błądzącymi, t. 2, przeł. Z. Włodek, W. Zega, Poznań 2007.
Witczyk H., Pascha Jezusa odpowiedzią Boga na grzech świata. Eschatologiczna ofiara ekspiacji i Nowego Przymierza, Lublin 2003.
Copyright (c) 2018 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
