Z dziejów parafii Niepokalanego Serca Maryi w Lublinie. Powstanie i terytorium

Tomasz Karol Kropidłowski

doi:10.18290/rt.2019.66.4-8

Tomasz Karol Kropidłowski Wydział Teologiczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0002-7563-2614

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2019.66.4-8

Słowa kluczowe: Lublin; parafia; dekret erekcyjny; kapucyni

Abstrakt

Kapucyni przybyli do Lublina w XVIII w. Zaangażowanie patriotyczne zakonników w powstanie styczniowe spowodowało, że podczas wielkiej kasaty klasztorów w Królestwie Polskim, przeprowadzonej nocą z 27 na 28.11.1864 roku, klasztor lubelski zamknięto. W 1930 roku częściowo nabyto, częściowo otrzymano jako odszkodowanie za dawny ogród klasztoru lubelskiego, ziemię w Konstantynowie pod Lublinem, na terenie potocznie nazywanym Poczekajka. Na tym terenie wybudowano kaplicę, którą 30.05.1948 roku poświęcił ówczesny ordynariusz lubelski, biskup Stefan Wyszyński, nadając jej tytuł Niepokalanego Serca Maryi. Następca biskupa Stefana Wyszyńskiego, biskup Piotr Kałwa, dekretem z dnia 28.02.1950 roku ustanowił przy kaplicy parafię, pod wezwaniem Niepokalanego Serca Maryi, powierzając ją Zakonowi Braci Mniejszych Kapucynów. Artykuł przedstawia przyczyny powstania parafii, tereny pierwotne, które swym zasięgiem obejmowała parafia Niepokalanego Serca Maryi w Lublinie. Jest to próba ukazania przeszłości historycznej terenów zajmowanych przez parafię, ponieważ dotychczas nie zostały całościowo opracowane żadne publikacje na ten temat. Dalej zostały omówione sprawy terytorialne, a więc rozwój osiedli mieszkaniowych na terenach należących do parafii, przynależność dekanalna, powstawanie nowych ośrodków duszpasterskich, a co za tym idzie – zmiana granic parafii.

Bibliografia

Buczyński M., Nazewnictwo dzielnic i przedmieść Lublina, „Rocznik Lubelski” 5(1962), s. 251-268.

Budziarek M., Kapucyni w Lublinie. Dzieje klasztoru w latach 1721-1864. Warszawa–Lublin 1996.

Chachaj J., Bliżej schizmatyków niż Krakowa…Archidiakonat lubelski w XV i XVI wieku, Lublin 2012.

Chmielewski T., Przeobrażenia miasta Lublina w dwudziestoleciu Polski Ludowej, w: Studia socjologiczne i urbanistyczne miast Lubelszczyzny, red. J. Turowski, Lublin 1970, s. 48-88.

Derdziuk A., Seminarium Braci Mniejszych Kapucynów w Lublinie na Poczekajce, w: W kręgu dziejów Kościoła i Rodziny Franciszkańskiej, red. R. Prejs, Warszawa 1999, s. 81-98.

Diecezja Lubelska. Informator historyczny i administracyjny, oprac. M.T. Zahajkiewicz, Lublin 1985.

Domański M., Strug Andrzej, w: Słownik biograficzny miasta Lublina, red. T. Radzik, J. Skarbek, A. Witusik, t. 1, Lublin 1993, s. 250-252.

Gapski H., Atlas (archi)diecezji lubelskiej, w: Atlas historyczny (archi)diecezji lubelskiej 1805-2010, red. H. Gapski, Lublin 2011, s. 10-43.

Gawarecki H., Gawdzik C., Ulicami Lublina, Lublin 1976.

Gerłowska K., Lubelskie Przedmieścia, „Kurier Lubelski” 1973, nr 65 , nr 182.

Gnot L., Nowy Lublin, Osiedla LSM, Lublin 1977.

Hoczyk-Siwkowa S., Wodociągi staropolskiego Lublina, w: Lublin w dziejach i kulturze Polski, red. T. Radzik, A.A. Witusik, Lublin 1997, s. 85-92.

Bartoszewska M., Dzielnica Konstantynów nasz dom, Lublin 2015.

Kierek A., Rozwój przestrzenny i stan urządzeń komunalnych m. Lublina w latach 1870-1915, „Rocznik Lubelski” 4(1961), s. 171-215.

Kumor-Mielnik J., Sieć dekanalna i parafialna (archi)diecezji lubelskiej w latach 1805-2005, Lublin 2011.

Harasimiuk M., Kociuba D.,Dymmel P., Plany i widoki Lublina XVII- XXI wiek, Lublin 2007.

Marczewski J.R., Archidiakoni i lubelski archidiakonat okręgowy od XII do XVI w., „Wiadomości Archidiecezji Lubelskiej” 77(2003), nr 2, s. 401-420.

Marecki J., Dzieje Zakonu Kapucynów w okresie II Rzeczypospolitej, Kraków 2000.

Matyka R., Prejs R., Katalog Jubileuszowy Warszawskiej Prowincji Kapucynów 1952-2002, Warszawa 2002.

Prejs R., Z dziejów Poczekajki. „Zwiastun. Pismo Parafii Niepokalanego Serca Maryi i św. Franciszka w Lublinie” 4(2008), nr 30, s. 10, nr 31, s. 14.

Romaniuk M.P., Życie, twórczość i posługa Prymasa Tysiąclecia, t. I, Warszawa 1994.

Sochacka A., Rodowody lubelskich dzielnic, w: Lublin w dziejach i kulturze Polski, red. T. Radzik, A.A. Witusik, Lublin 1997, s. 405-418.

Wisłocki J., Uposażenie Kościoła i duchowieństwa katolickiego w Polsce 1918-1939, Poznań 1981.

Zahajkiewicz M.T., Archidiecezja Lubelska: historia i administracja, Lublin 2000.

Zahajkiewicz M.T., Kościoły rzymskokatolickie Lublina, Lublin 1996.