Oddział kosynierów z Bieździedzy – powstanie i działalność

Mateusz Lechwar

doi:10.18290/rt.2019.66.4-3

Mateusz Lechwar Wydział Teologii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-7364-2061

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2019.66.4-3

Słowa kluczowe: Bieździedza; Kosynierzy; powstanie kościuszkowskie; oddział

Abstrakt

Powstanie kościuszkowskie z 1794 r. było niezwykle ważnym wydarzeniem w historii Polski. Pamięć o nim, jak i o samym Tadeuszu Kościuszce wlewała w serca Polaków nadzieję na odzyskanie niepodległości. Wzrost świadomości narodowej wśród warstwy chłopskiej w Galicji, połączony z pracą społeczną (w tym także patriotyczną) księży pośród nich, owocował tworzeniem wielu formacji mających na celu podtrzymywanie ducha patriotyzmu.

Oddział Kosynierów w Bieździedzy doskonale wpisuje się w ten nurt łączący w sobie idee Młodej Polski z zachętami płynącymi m.in. od bpa Józefa Sebastiana Pelczara. Wiele trudności sprawia dokładne zrekonstruowanie dziejów omawianego oddziału, czego przyczyną są nieliczne źródła pisane. Nieoceniona w takim przypadku pozostaje pamięć ludzi jak i przekazywana tradycja.

Niniejszy artykuł przybliża historię powstania bieździedzkiego oddziału Kosynierów i jego losy; omawia umundurowanie i uzbrojenie oraz zaznacza, jaką dziś pełnią funkcję ci, którzy do niego należą.

Bibliografia

Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie, sygn. Rep 64 A 1, Protokół aktów kapituły chełmskiej od r. 1633 do r. 1658.

Bieńkowski L., Działalność organizacyjna biskupa Jana Biskupca w diecezji chełmskiej (1417-1452), „Roczniki Humanistyczne” 7(1958), z. 2, s. 187-255.

Chachaj J., Łacińskie szkoły parafialne na terenie metropolii lwowskiej w epoce nowożytnej, TN KUL, Lublin 2005.

Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień i in., Wydawnictwo WAM, Kraków 1996, s. 327-328

Estreicher K., Bibliografia polska, cz. III, t. 15, Akademia Umiejętności, Kraków 1897.

Estreicher K., Bibliografia polska, cz. III, t. 26, wyd. S. Estreicher, Akademia Umiejętności, Kraków 1915.

Konieczny M., Rubrycela, w: Encyklopedia Katolicka, t. 17, red. E. Gigilewicz i in., TN KUL, Lublin 2012, kol. 513-514.

Kowalewska M., Akademia Zamojska, w: Encyklopedia filozofii polskiej, t. 1, red. A. Maryniarczyk i in., Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2011, s. 38-40.

Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich (966-1939), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 19(1969), s. 271-351; 20(1970), s. 253-374.

Kumor B., Przeniesienie stolicy biskupiej z Chełma do Krasnegostawu (1490). Dwa dokumenty Kazimierza Jagiellończyka z lat 1473 i 1490, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 49(1984), s. 369-380.

Kwaśniewski A., Rubrycele i schematyzmy diecezji kieleckiej (1808-1818), „Rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej. Z dziejów regionu i miasta” 4(2013), s. 55-77.

Marczewski J.R., Duszpasterska działalność Kościoła w średniowiecznym Lublinie, Wydawnictwo KUL, Lublin 2002.

Marczewski J.R., Dzieje chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.

Marczewski J.R., Rubrycele i schematyzmy diecezji chełmsko-lubelskiej, „Roczniki Teologiczne” 65(2018), z. 4, s. 51-71.

Marczewski J.R., Strycharczuk A., Apoteoza godła heraldycznego biskupa Macieja Grzegorza Garnysza w łacińskich wierszach herbowych w rubrycelach diecezji chełmskiej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 104(2015), s. 167-187.

Młynarczyk S., Seminarium Diecezjalne Lubelskie, „Wiadomości Diecezjalne Lubelskie” 37(1963), nr 7-9, s. 190-199; 38(1964), nr 1-7, s. 121-137.

Sawicki J., Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, t. 4: Najdawniejsze statuty synodalne diecezji chełmskiej z XV w., TN KUL, Lublin 1948.

Sawicki J., Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, t. 9: Synody diecezji chełmskiej obrządku łacińskiego z XVI-XVIII wieku i ich statuty, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1957.

Szady B., System beneficjalny diecezji chełmskiej w latach 1600-1621, „Roczniki Humanistyczne” 45(1997), z. 2, s. 39-67.

Trajdos T.M., Kościół katolicki na ziemiach ruskich Korony i Litwy za panowania Władysława II Jagiełły (1386-1434), t. 2, Warszawa 1984 [mps w posiadaniu Autora].