Jezus jako „Sługa Boga” i „Mesjasz” w Koranie i w muzułmańskich interpretacjach
Abstrakt
W tytułach teologicznych Jezusa zawarł Koran podstawową naukę o Nim, o Jego godności, wyjątkowości i misji. Rozwinięciem Jego koranicznego obrazu zajęli się komentatorzy muzułmańscy, którzy sformułowali liczne interpretacje określeń Jezusa. W niniejszym artykule omówione zostały dwa koraniczne tytuły Jezusa: „sługa Boga” i „mesjasz”. Pierwszy tytuł wyraża wspólną cechę wszystkich muzułmanów i odnosi się do wszystkich ludzi oraz eksponuje człowieczeństwo Jezusa i Jego przynależność do rodzaju ludzkiego. Tym samym wykluczone zostaje Jego Synostwo Boże. Drugi tytuł wyróżnia Jezusa na tle innych ludzi i proroków, gdyż tylko On został tak nazwany w Koranie i stanowi „pomost” do pozyskania chrześcijan dla głoszonego orędzia, nawet jeśli odmawia Mu się godności boskiej. Oba tytuły nadają Mu muzułmańską tożsamość i ukazują Go jako człowieka złączonego z Bogiem więzią służby i poświęcenia. Zaprzeczają one jednak temu, co stanowi sedno wiary chrześcijańskiej. Oba negują Jezusowe Synostwo Boże. Ich teologicznochrześcijański sens został zamieniony na teocentryczno-muzułmański. Ich wykładnią stała się nie Ewangelia, lecz Koran. Dlatego jest rzeczą słuszną, by nie tłumaczyć koranicznego tytułu al-masîh. na „Chrystus” lecz pozostawić go w uproszczonym zapisie al-masih lub jako „mesjasz”. Podobnie `abd Allâh nie powinien być w żadnym wypadku tłumaczony na „sługa Jahwe”, lecz pozostać w uproszczonej formie abd-Allah lub jako „sługa Boga” vel „sługa Allaha”.
Bibliografia
Koran. Tłum. J. Bielawski. Warszawa 1986.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. W przekładzie z języków oryginalnych. Poznań 1991.
Abd-el-Jalil J.M.: Maria im Islam. Übers. M. i H. Junker. Werl 1954.
Ahrens K.: Christliches im Qoran. Eine Nachlese. „Zeitschrift der deutschen morgenländischen Gesellschaft” 84:1930 s. 15-68, 148-190.
Akin N.: Untersuchungen zur Rezeption des Bildes von Maria und Jesus in den frühislamischen Geschichtsüberlieferungen. Edingen–Neckarhausen 2002.
Anawati G.C.: Die Botschaft des Korans und die biblische Offenbarung. W: Jesus Christus und die Religionen. Hrsg. A. Paus. Graz 1980 s. 109-159.
Andrae T.: Islamische Mystik. Übers. H. Kanus-Credé. Stuttgart 19802.
Antes P.: Jesus zur Einführung. Hamburg 1998.
Bauschke M.: Jesus im Koran. Köln 2001.
Bauschke M. Jesus im Koran. „Die Fontäne” 4:2002 nr 15 s. 18-23.
Busse H.: Monotheismus und islamische Christologie in der Bauinschrift des Felsendoms in Jerusalem. „Theologische Quartalschrift” 161:1981 s. 168-178.
Busse H., Déclais J.L.: Die bedeutenden biblischen Figuren im Koran: Abraham, Mose, Jesus, Maria, Ijob. „Welt und Umwelt der Bibel” 15:2000 H. 1 s. 51-59.
Bürkle H.: Jesus und Maria im Koran. W: Wege der Theologie an der Schwelle zum dritten Jahrtausend. Festschrift für Hans Waldenfels. Hrsg. G. Riße, H. Sonnemans, B. Thes. Paderborn 1996 s. 575-586.
Caner E.M., Caner E.F.: Das Islam – Handbuch. Antworten auf die wichtigsten Fragen aus christlicher Sicht. Wuppertal 2004.
Dziekan M.M.: Imam. W: Arabowie. Słownik Encyklopedyczny. Red. M.M. Dziekan. Warszawa 2001 s. 193.
Dziekan M.M.: Mahdi. W: Arabowie. Słownik Encyklopedyczny. Red. M.M. Dziekan. Warszawa 2001 s. 259.
Dziekan M.M.: Sufi. W: Arabowie. Słownik Encyklopedyczny. Red. M.M. Dziekan. Warszawa 2001 s. 329.
Dziekan M.M.: Sufizm. W: Arabowie. Słownik Encyklopedyczny. Red. M.M. Dziekan. Warszawa 2001 s. 329-330.
Erbel B.: al-Mahdî. W: Lexikon der Islamischen Welt. Hrsg. K. Kreiser, R. Wielandt. Stuttgart 19922 s. 171-172.
Ginaidi A.: Jesus Christus und Maria aus koranisch-islamischer Perspektive. Grundlagen eines interreligiösen Dialogs. Stuttgart 2002.
Gnilka J.: Bibel und Koran. Was sie verbindet, was sie trennt. Freiburg i. B. 2004.
Guardini R.: Der Herr. Betrachtungen über die Person und das Leben Jesu Christi. Würzburg 1964.
Hagemann L.: Propheten – Zeugen des Glaubens. Koranische und biblische Deutungen. Würzburg 19932.
Hagemann L., Pulsfort E.: Maria, die Mutter Jesu, in Bibel und Koran. Würzburg 1992.
Homerski J.: Jezus w nauce Koranu. „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 7:1964 nr 3 s. 15-23.
Höpfner W.: Jesus im Koran und im Neuen Testament. W: Muslime – unsere Nachbarn. Beiträge zum Gespräch über den Glauben. Hrsg. G. Jaspers. Frankfurt a. M. 19803 s. 31-39.
Imbach J.: Wem gehört Jesus? Seine Bedeutung für Juden, Christen und Moslems. München 1989.
Jacob X.: Nahe und doch ganz anders. Jesus im Koran. „Entschluss” 7-8:1993 s. 32-41.
Jesus und Maria im Qur'an. „Al-Fadschr” 90:1998 s. 5-7.
Khalidi T.: Der muslimische Jesus. Aussprüche Jesu in der arabischen Literatur. Übers. C. Krülls-Hepermann. Hamburg 2002.
Khoury A.Th.: Die Christologie des Korans. „Zeitschrift für Missionswissenschaft und Religionswissenschaft” 52:1968 s. 49-63.
Khoury A. Th.: Der Koran erschlossen und kommentiert von Adel Theodor Khoury. Düsseldorf 2005.
Khoury A.Th., Hagemann L.: Christentum und Christen im Denken zeitgenössischer Muslime. Altenberge 1986.
Küng H.: Der Islam. Geschichte, Gegenwart, Zukunft. München 2004.
Maszkowski R.: Obraz Jezusa w Koranie i wczesnej tradycji muzułmańskiej na podstawie literatury niemieckojęzycznej. Lublin 2009.
Nehls G.: Christen antworten Moslems. Neuhausen–Stuttgart 1982.
Nosowski J.: Teologia Koranu. Wykład systematyczny. Warszawa 1970.
Nurbakhsh J.: Jesus in den Augen der Sufis. Köln 1995.
Okur M. Z.: Koranmeditation. „Cibedo-Texte” 5:1991 s. 134-137.
Räisänen H.: Das koranische Jesusbild. Ein Beitrag zur Theologie des Korans. Helsinki 1971.
Riße G.: „Gott ist Christus, der Sohn der Maria”. Eine Studie zum Christusbild im Koran. Bonn 1989.
Rudolph W.: Die Abhängigkeit des Qorans von Judentum und Christentum. Stuttgart 1922.
Sakowicz E.: Dialog Kościoła z islamem według dokumentów soborowych iposoborowych (1963-1999). Warszawa 2000.
Schimmel A.: Jesus und Maria in der islamischen Mystik. München 1996.
Schirrmacher Chr.: Der Islam. Geschichte, Lehre, Unterschiede zum Christentum. Bd. 2. Neuhausen–Stuttgart 1994.
Tomczak R.: Tytuły chrystologiczne. W: Leksykon teologii fundamentalnej. Red. M. Rusecki i in. Kraków 2002 s. 1280-1287.
Tröger K.W.: Bibel und Koran. Was sie verbindet und unterscheidet. Mit einer Einführung in Mohammeds Wirken und in die Entstehung des Islam. Berlin 2004.
Wensinck A.J.: al-Masih. W: Handwörterbuch des Islam. Hrsg. A.J. Wensinck, J.H. Kramers. Leiden 19762 s. 464-465.
http://www.info-isa.com/3-isa-ist-nicht-nur-ein-sondern-der-christus (22.06.2013)
Copyright (c) 2014 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.