The Relationship Between Faith, Reason, and Science in the Transmission of the Faith in the Times of Growing Secularization

Abstrakt

Relacje między wiarą, rozumem i nauką w przekazywaniu wiary w czasach rosnącej sekularyzacji

Ten artykuł, mający na celu udzielenie syntetycznej odpowiedzi na postawiony problem, złożony jest głównie z dwóch części: relacji między wiarą, rozumem i nauką (1) oraz św. Jana Pawła II interpretacji zjawiska rosnącej sekularyzacji (2). Obydwa te zagadnienia są istotne dla przekazu wiary chrześcijańskiej w czasach współczesnych i ukazywania jej wiarygodności. Nierzadko bowiem chrześcijanie spotykają się ze stwierdzeniem, że od początku nowożytności rozum i nauka skutecznie zakwestionowały prawdziwość wiary dając początek nowej epoce, czego skutkiem jest rosnąca dziś sekularyzacja i zjawiska w rodzaju tzw. nowego ateizmu.

1. W świetle wypowiedzi Magisterium Kościoła oraz teologów wiara chrześcijańska i rozum nie tylko potrzebują się wzajemnie oraz wspomagają, lecz także od początku istnienia chrześcijaństwa były ze sobą ściśle związane. Wiara chrześcijańska nie jest wytworem ludzkiego rozumu i zawsze prowokuje go do poznania rzeczywistości, do których sam nie jest w stanie dotrzeć.

Właściwie rozumiana i uprawiana nauka (jako science, czyli nauki przyrodnicze) nie wchodzi w konflikt z chrześcijaństwem katolickim. Nauka, która notabene nie mogłaby powstać bez Objawienia judeochrześcijańskiego, jest innym od wiary rodzajem poznania, posiadającym uzasadnioną metodologię. Dąży do poznania materialnej, empirycznej strony rzeczywistości, podczas gdy wiara jest angażującą całą ludzką osobę odpowiedzią na Boże Objawienie, którego pełnia dokonała się w Jezusie Chrystusie. Wiarygodność tego Objawienia posiada liczne racje i argumenty. Na niektóre wskazują naukowcy badając przyrodę, lecz o liczniejszych traktuje teologia fundamentalna będąca sukcesorką apologetyki. Ogromny wkład w jej rozwój wniósł ks. prof. dr hab. Marian Rusecki (1942-2012) – współtwórca lubelskiej szkoły teologii fundamentalnej.

Kościół katolicki o nauce i naukowcach wypowiada się bardzo pozytywnie, dostrzegając ich geniusz. Nauka szanująca godność oraz dobro człowieka uczyniła i czyni bardzo wiele dla poprawy jakości ludzkiego życia; wystarczy pomyśleć o opiece medycznej i produkcji żywności. Kościół wiele zawdzięcza też naukowcom biorącym udział w rozpoznawaniu cudów czy badaniach nad Całunem Turyńskim.

2. Bł. Jan Paweł II był świadomy wzrastającej obecnie sekularyzacji, zwłaszcza w świecie zachodnim, oraz tego, że ten fenomen jest przez niektórych interpretowany jako dowód na zanikanie chrześcijaństwa, jego „przeżycie się” czy wprost niewiarygodność. Według Papieża sekularyzacja jest znakiem kulturowego i moralnego kryzysu cywilizacji zachodniej. Jest to kryzys antropologiczny, kryzys człowieka, jego rozumienia, pojmowania jego natury, egzystencji i powołania. Kultura dotknięta tym kryzysem potrzebuje odnowy i nowej nadziei, by wogóle przetrwała. Według Jana Pawła II źródłem odnowy może być wiara chrześcijańska, która oferuje pełną, objawioną wizję człowieka oraz odpowiada na wszystkie pytania i niepokoje egzystencjalne.